"Kimin eli kimin cebinde belli değil"

TOKİ ve iştirakleri değer artışı payından muaf tutulurken, vatandaşa yüzde 100 vergi çıkarılıyor.

Rant ver­gi­si ola­rak bi­li­nen ve imar planı de­ği­şik­lik­le­rin­de ka­mu­nun de­ğer ar­tış pa­yı al­ma­sı­na im­kan sağ­la­yan dü­zen­le­me gay­ri­men­kul sek­tö­rü­nü sars­tı.

Eko­no­mi yö­ne­ti­mi­nin ver­di­ği bil­gi­ye gö­re, be­le­di­ye­le­r ge­nel plan de­ği­şik­lik­le­rin­den yüz­de 40 ila 60 ara­sın­da, bi­rey­sel plan de­ği­şik­lik­le­rin­den ise yüz­de 80 ila yüz­de 100 ara­sın­da rant ver­gi­si ala­cak.

Çev­re ve Şe­hir­ci­lik Ba­kan­lı­ğı ve TO­Kİ­’nin imar plan de­ği­şik­li­ği yap­ma­sı du­ru­mun­da de­ğer ar­tı­şın­dan be­le­di­ye­le­re pay ve­ril­me­ye­cek. İş­te dü­zen­le­me­de­ki bu iki mad­de sek­tör oyun­cu­la­rı ta­ra­fın­dan tep­kiy­le kar­şı­lan­dı. TO­Kİ ve iş­ti­ra­ki Em­lak Ko­nut GYO’­nun dü­zen­le­me­de kap­sam dı­şı bı­ra­kıl­ma­sı­nı eleş­ti­ren in­şa­at­çı­lar, bu oran­lar­la pro­je ge­liş­tir­mek için ara­zi bul­mak­ta zor­la­na­cak­la­rı­nı ve bu du­ru­mun­ da eko­no­mi­yi olum­suz et­ki­le­ye­ce­ği­ni söy­le­di.

DÜ­ZEN­LE­ME ADİL DE­ĞİL
Ko­nut Ge­liş­ti­ri­ci­le­ri ve Ya­tı­rım­cı­la­rı Der­ne­ği (KO­NUT­DER) “Gay­ri­men­kul Rant Ver­gi­si­” ko­nu­sun­da­ki de­ğer­len­dir­me­sin­de ka­mu ve be­le­di­ye­ler ta­ra­fın­dan ma­li­kin baş­vu­ru­su ol­ma­dan, ya­pı­la­cak imar plan­la­rın­da­ki ar­tış­lar­dan bir rant ver­gi­si alın­ma­sı­nın adil ol­ma­dı­ğı­nı vur­gu­la­dı. KO­NUT­DE­R’­den ya­pı­lan açık­la­ma­da, ya­pı­lan alt­ya­pı ya­tı­rım­la­rı­nın böl­ge­nin de­ğe­ri­ni ar­tır­ma­sı ne­de­niy­le sa­de­ce otur­mak ama­cıy­la o böl­ge­den ev al­mış, ça­lış­mak ama­cıy­la iş­ye­ri al­mış olan ma­lik­ler­den rant ver­gi­si al­ma­nın doğ­ru ol­ma­dı­ğı­nı be­lir­ti­le­rek, “Bu işin adil ola­rak çö­zü­mü­nün sağ­la­na­bil­me­si için mev­cut imar plan­la­rı­nın mük­te­sep hak ha­li­ne ge­ti­ri­le­rek, bir mi­lat oluş­tur­mak ve bu mi­lat­tan mülk sa­hi­bi­nin ta­le­bi ile bir imar ar­tı­şı ol­ma­sı ha­lin­de ver­gi­len­dir­mek, imar hak­kı­nın ka­mu ta­ra­fın­da dü­şü­rül­me­si ha­lin­de de kay­bo­lan hak­kı tan­zim et­mek da­ha rea­list ola­cak­tı­r” de­ğer­len­dir­me­si­ni yap­tı.
Uygulamaya inşaatçılar isyan etti

Ağaoğlu: TOKİ’ye verilen imkanı bana verin ben de yaparım
Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu: Her kafadan bir ses çıkıyor. Kimin eli kimin cebinde belli değil. Kural neyse konsun ama Ahmet’e Mehmet’e göre değişmesin, belediyeden belediyeye farklılık göstermesin. Burada inşaatçılara bakış açısı da yanlış. Ne demek rant? Rant varsa zaten devlet alıyor. Devletin müteahhitlik yapmasına karşı olmamama rağmen bugüne kadar TOKİ’nin dar gelirli vatandaş için yaptıklarını takdir ediyorum. TOKİ istediği planı yapacak, istediği evi yapacak tabii ki başarılı olur. Olmasın da demiyoruz. Ancak ortada bir haksız rekabet var. TOKİ’ye sağlanan imkan bana da sağlanırsa ben de yaparım. Bu arsa fiyatlarıyla özel sektörün dar gelirliye konut üretmesi zor.

İş yapmak zorlaşacak sektörde tekel artacak
EYG Gayrimenkul Geliştirme İcra Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik: Gayrimenkul geliştiricilerinin bu düzenlemeden sonra arazi üretmeleri zorlaşacak. Arsa bulup inşaata başlamak ciddi sıkıntı olacak. Mal sahipleri belediyeye değer artışından pay vermemek için sahip olduğu arazide TOKİ ile proje yapmaya çalışacak. Bu durum sektörde yenilenmeyi ve şirketlerin yapısının değişimini de beraberinde getirecek. Gayrimenkul geliştiricileri de TOKİ’nin kapısını çalmaya başlayacak.

Geçmişte de gündeme getirdiğimiz gibi bu işin çözüm noktası TOKİ’nin konut üretiminden çekilip arsa ofisi gibi çalışması. Eğer kamu, özel sektörün dar gelirliler ve orta sınıf için proje yapması için arazi geliştirmez, kendisi konut inşa etmeye devam ederse TOKİ piyasada tekelleşir.

Keyfi uygulamalar mağduriyet yaratır
Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya: Türkiye’de düzenlemeler tepeden hızlıca iniyor. Sonra biraz zaman geçtikten sonra hatalar fark ediliyor. Eğer kamu ‘ranttan payımı alırım isteyen istediğini yapsın’, girişimci de ‘vergisini veriyorum istediğimi yaparım’ mantığıyla hareket ederse bu düzenleme ileride telafisi güç zararlara yol açar. Hem insanlar hem de kentler için mağduriyetler yaratır. Rant vergisini en başından beri savunuyoruz, ancak TOKİ ve iştiraklerinin muaf bırakılması ve oranların yüksek tutulması sıkıntıya yol açar.

Kentsel dönüşüm zora girecek
İnanlar İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Serdar İnan: Hiçbir özel arsa üzerinde imar plan tadilatı yapılamaz. İmar olmayan yerlerde ya da imar artışı gereken yerlerde özel sektörün eli kolu bağlanmış olacak. Herkes iş yapmak için TOKİ’ye gidecek. Bireysel başvuruda plan değişikliğinden alınacak yüzde 100’lük değer artış payı çok yüksek bir oran. Ancak çok lüks semtlerde yaratılacak ilave ranttan bu payı alabilirsiniz. Kentsel dönüşüm sahalarında da bu oranlar uygulanırsa riskli alanlarda inşaat yapmak imkansız hale gelir.