Mehmet Bingöl [email protected]

Yurt dışı varlık barışı için son günler

Bilindiği üzere yurt dışı varlık barışı düzenlemesine ilişkin 17.11.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7256 sayılı Kanun, son defa olmak üzere Cumhurbaşkanı kararı ile 6 ay daha uzatılmıştı [1]. Yeni bir kanun gelir mi bilinmez ama yürürlükteki kanuna göre başvuru süresinin bitimine birkaç gün kaldı. Son başvuru tarihi 30 Haziran 2022 ve süre biterken bazı hatırlatmalar bu yazının konusunu oluşturuyor [2].

“Yurt dışı varlık barışı” hiç şüphesiz ki; CRS ve FATCA gibi ülkeler arası otomatik bilgi değişiminin başlamasıyla artık daha da önem kazanmış bir konu oldu [3]. Ülkeler vergi kayıplarını önlemek amacıyla uluslararası bir işbirliğine imza atmışlardır. Bu anlaşma, OECD tarafından 13 Şubat 2014’te “Common Reporting Standard”(CRS) adı altında kamuoyu ile paylaşılmıştır. Mevcut dönemde CRS’i uygulamayı taahhüt eden 100’ü aşkın sayıda ülke bulunmakta olup, Türkiye de bu ülkelerden biridir. Bu çerçevede, Türkiye’deki finansal kuruluşlarının yabancılara ait hesap bilgilerini toplama ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) raporlama sorumlulukları bulunmaktadır. Aynı şekilde yurt dışında hesabı ve gelirleri olan Türkiye’de yerleşik kişiler için de ilgili ülkeler tarafından Türkiye Maliye Bakanlığı’na bildirimlere başlanmaktadır.

Bu çerçevede başvuru 30/06/2022 tarihinde yapıldığında yurt dışında elde edilen gelirler açısından 2021 yılı ve önceki yıllar tamamen, 2022 yılının da yarısı icin vergi riski ortadan kalkabilecektir. Görüldüğü gibi vergi riskinin ortadan kaldırılması açısından başvuru tarihleri önemlidir. Böylece söz konusu dönemlerde elde edilen yurt dışı gelirleri için vergi tarhiyat riski kalmamaktadır.

Kanundan yararlanmanın şartları nelerdir?

- Başvuru bankalara veya aracı kurumlara bir bildirim formu ile yapılmaktadır.

- Vergi Dairelerine bir başvuru veya bildirim söz konusu değildir.

Geçmiş kanunlardan farklı olarak 7256 sayılı Kanun’da %1 gibi %2 gibi vergi ödemesi de yok ve bu imkandan faydalanabilmek için sadece beyan edilen yurt dışı varlıkların 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi gerekli. Başka deyişle Kanun’dan faydalanmanın tek şartı bu.

Ayrıca Türkiye’ye transferi veya virmanı mümkün olmayan menkul kıymetler için Türkiye’ye getirme şartı da yok, sadece beyan formunun banka veya aracı kuruma verilmesi yeterli. Başka bir anlatımla yurt dışındaki para ve benzeri nakit varlıkların bankalara transferi ve Türkiye’den de satın alma imkanı olan menkul kıymetlerin (bono, eurobond, hisse senedi vb gibi) Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara virman yapılması gerekli, ancak yurt dışındaki “özel fon, trust, aile şirketi hissesi ve benzeri yatırımlara ait menkul kıymetler ile katılım belgeleri” açısından ise sadece beyan yeterli olmaktadır.

Yurt dışı hisse senetleri için aracı kurumlara bildirim yapılması gerekiyor. Türkiye’ye virmanı yapılabilir bir hisse senedi ise (yurt dışındaki borsalarda işlem gören ve TR’den de alınabilen vb gibi) aracı kuruma tranfer edilmelidir. Eğer transferi yapılamayan hisseler söz konusu ise bildirim yapılması yeterli olmaktadır. Mevzuata göre; “Türkiye’ye getirilmekten maksat;……fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi mümkün olmayan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aracı kurumlara bildirilmesidir.” (28 Kasım 2020 tarihli RG’de yayımlanan Genel Tebliğ, Madde: 4.(5)-b). Dolayısıyla istenirse beyan formuna şöyle bir not düşülebilir: “NOT: Bu form ile beyan edilen kıymetler, fiziken getirilemeyen ve ….Aracı Kurumuna (…şirketine) virman edilemeyen kıymetler olup, 7256 sayılı Kanuna ilişkin (1) sayılı tebliğin 4.(5)-b maddesi gereği düzenlenmiştir.”

Bildirime esas tutarlar ne olacak? Hangi varlık tutarı beyan edilecek?

Bildirim yapılacak yurt dışı varlık tutarının belirlenmesinde; Türkiye’den kambiyo mevzuatına uygun olarak daha önceki yıllarda yurt dışına gönderilen paralar ile yukarıda belirtilen kanunlar kapsamında “varlık barışı” bildirimi yapılan tutarlar toplamını aşan kısmın bildirime konu olması gerekir.

Başka deyişle Türkiye’de vergisi ödenen gelirlerden (Örn; ücret, temettü, kira vb gibi) veya vergiden istisna olan kazançlardan (Örn; 5 yıl geçtikten sonra yapılan gayrimenkul satışı gibi) biriktirilen paranın önceki yıllarda kambiyo mevzuatına uygun olarak yurt dışına gönderilmiş olması durumunda, bu anaparaya ilişkin bir beyan değil; bu paranın faiz, temettü, menkul kıymet satış karı vb gibi işlemlerden doğan getirisine ait tutarların bildirim konusu olması gerekir [4]. Ancak belirtmek gerekir ki yurt dışına Türkiye’den gönderilmiş olan bu anaparanın kambiyo mevzuatına uygun olarak transfer edilmiş olması ve Türkiye’de vergisi ödenmiş veya istisna tutulmuş kaynaklardan olması gerekir. Dolayısıyla yasal yoldan havalesi yapılmış parayla eurobond alınmış ve son 5 yılda elde edilen faizler için Türkiye’de vergi beyanı yapılmamış ise sadece bahse konu faiz gelirleri tutarlarının beyanı ve takiben de 3 ay içinde bu tutarların Türkiye’ye transferi yeterli olacaktır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki; kanunun tanıdığı yurt dışı varlık barışı imkanından yararlanmak için son başvuru tarihi 30 Haziran 2022 ve bu çok iyi bir fırsat. Zira kapsama giren varlıkların Türkiye’ye getirilmesi nedeniyle, hiçbir suretle vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır. Bu çerçevede yapılması gereken ise; sadece bankalara bir bildirim. Ne vergi ödemesi var, ne de Vergi Dairesi’ne beyan var.

[1] 31/12/2021 tarihli 6. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 5058 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Gelir Vergisi Kanununun Geçici 93 üncü maddesi kapsamında uygulanmakta olan yurt içi ve yurt dışı varlık barışında bildirim süreleri 30/6/2022 tarihine (bu tarih dahil) uzatılmıştır.
[2] Kanunun uygulamasına ilişkin açıklamaların yer aldığı 1 Seri Nolu Genel Tebliğ, 28 Kasım 2020 tarih ve 31318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
[3]CRS konusuna ilişkin olarak GİB’nın internet sitesinde ayrıntılı açıklamaların olduğu rehber yayımlanmıştır. https://www.gib.gov.tr/finansal-hesap-bilgilerinin-vergi-konularinda-karsilikli-olarak-otomatik-degisim-standardi
[4] Mehmet Bingöl, Varlık Barışı Uygulaması ve “Sıkça Sorulan Sorular”, Vergi Dünyası Dergisi, Maliye Hesap Uzmanları Derneği yayını, 2013/Mayıs, İstanbul