Mehmet Bingöl [email protected]

Yurt Dışı Varlık Barışı başvurusunda dikkat edilmesi gereken hususlar

Yurt Dışı Varlık Barışı başvurusunda dikkat edilmesi gereken hususlar ve geçmiş yıllar için matrah arttırımı fırsatı

Bir önceki yazımızda “Yurt dışı varlık barışı mı? Matrah arttırımı mı?” konusunu ele almıştık[1]. Bu yazıda aynı konuya güncellemelerle devam edelim ve bazı kritik ayrıntılara da değinelim. Hiç şüphesiz “yurt dışı varlık barışı” ülkeler arası otomatik bilgi değişiminin koşullarında artık daha da önem kazanmış bir konu oldu[2].

Bilindiği üzere 7256 sayılı Kanun ile 17.11.2020 tarihinde yürürlüğe giren yurt dışı varlık barışında başvuru süresi 30.06.2021 tarihli Cumhurbaşkanı kararı ile 6 ay uzatıldı. Son başvuru tarihi 31.12.2021 tarihi oldu.

Ayrıca Kanuna göre Cumhurbaşkanı’nın bir 6 ay daha uzatma hakkı var. Bu durumda süre 30 Haziran 2022 tarihine kadar uzar. Dolayısıyla başvuru 30/06/2022 tarihinde yapılır ise yurt dışında elde edilen gelirler açısından 2021 yılı tamamen, 2022 yılının da yarısı icin vergi riski ortadan kalkar. Görüldüğü gibi vergi riskinin ortadan kaldırılması açısından başvuru tarihleri önemlidir. Buna göre 2021 yılı için 31.12.2021 tarihinde başvuru yapılmalı ve ayrıca yeniden süre uzatılması söz konusu olduğunda da 2022 ilk 6 ayı için 30/06/2022 tarihinde başvuru yapılmalıdır. Başka deyişle 2 aşamalı 2 adet başvuru rasyonel olmaktadır. Böylece söz konusu dönemlerde elde edilen yurt dışı gelirleri için vergi tarhiyat riski kalmamaktadır.

Geçmiş kanunlardan farklı olarak 7256 sayılı Kanun’da %1 gibi %2 gibi vergi ödeme yok ve bu imkandan faydalanabilmek için sadece beyan edilen yurt dışı varlıkların 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi gerekli. Başka deyişle Kanun’dan faydalanmanın tek şartı bu. Ayrıca Türkiye’ye transferi veya virmanı mümkün olmayan menkul kıymetler için Türkiye’ye getirme şartı da yok, sadece beyan formunun banka veya aracı kuruma verilmesi yeterli. Başka bir anlatımla yurt dışındaki para ve benzeri nakit varlıkların bankalara transferi ve Türkiye’den de satın alma imkanı olan menkul kıymetlerin (bono, eurobond, hisse senedi vb gibi) Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara virman yapılması gerekli, ancak yurt dışındaki “özel fon, trust, aile şirketi hissesi ve benzeri yatırımlara ait menkul kıymetler ile katılım belgeleri” açısından ise sadece beyan yeterli olmaktadır.

Bir de bildirime esas tutarlar ne olacak? Hangi varlık tutarı beyan edilecek?

Bilindiği üzere önceki yıllarda da aynı mahiyette aşağıda belirtilen kanunlar çıkarılmıştı:

-2008 yılında 5811 sayılı kanun,

-2009 yılında 5917 sayılı kanun,

-2013 yılında 6486 sayılı kanun,

-2016 yılında 6736 sayılı kanun,

-2018 yılında 7143 sayılı kanun,

Dolayısıyla yeni kanun çerçevesinde bildirim yapılacak yurt dışı varlık tutarının belirlenmesinde; Türkiye’den kambiyo mevzuatına uygun olarak daha önceki yıllarda yurt dışına gönderilen paralar ile yukarıda belirtilen kanunlar kapsamında “varlık barışı” bildirimi yapılan tutarlar toplamını aşan kısmın bildirime konu olması gerekir.

Başka deyişle Türkiye’de vergisi ödenen gelirlerden (Örn; ücret, temettü, kira vb gibi) veya vergiden istisna olan kazançlardan (Örn; 5 yıl geçtikten sonra yapılan gayrimenkul satışı gibi) biriktirilen paranın önceki yıllarda kambiyo mevzuatına uygun olarak yurt dışına gönderilmiş olması durumunda bu anaparaya ilişkin bir beyan değil; bu paranın faiz, temettü, menkul kıymet satış karı vb gibi işlemlerden doğan getirisine ait tutarların bildirim konusu olması gerekir[3]. Ancak belirtmek gerekir ki yurt dışına Türkiye’den gönderilmiş olan bu anaparanın kambiyo mevzuatına uygun olarak transfer edilmiş olması ve Türkiye’de vergisi ödenmiş veya istisna tutulmuş kaynaklardan olması gerekir. Örneğin yasal yoldan giden parayla eurobond alındı ve son 5 yılda elde edilen faizler için Türkiye’de vergi beyanı yapılmadı ise sadece bahse konu faiz gelirleri tutarlarının beyanı ve takiben de 3 ay içinde bu tutarların Türkiye’ye transferi yeterli olacaktır.

Öte yandan belirmek gerekir ki; vergi matrah arttırımına imkan veren kanun başvurusu da 1 ay uzatıldı. Buna göre bu ay sonuna kadar 7326 sayılı kanun kapsamında da 2020-2016 yıllarına ilişkin gelir vergisi matrah arttırımı yapıldığında eski yıllar vergi riski tamamen ortadan kalkmaktadır. Geçmiş yıllar matrah arttırımı, o yıllara ilişkin net bir koruma sağlarken, yurt dışı varlık barışı ise sadece yurt dışından Türkiye’ye gönderilen havale tutarıyla ilgili bir koruma sağlamaktadır. Yurt dışı varlık barışı müracaatında herhangi bir vergi ödemesi söz konusu değilken, matrah arttırımında geçmiş yıllarda beyan edilen/veya hiç edilmeyen durumlara göre vergi ödemesi söz konusu olmaktadır.

Sonuç olarak; hem yurt dışı varlık barışı ve hem de matrah arttırımı imkanlarının her ikisinden de yararlanılması söz konusu olabilir. Yeniden hatırlatacak olursak; geçmiş yıllar gelir vergisi matrah arttırımı için son başvuru tarihi 30 Eylül 2021 ve bu çok iyi bir fırsat.

[1] Mehmet Bingöl, Yurt dışı varlık barışı mı? Matrah arttırımı mı?, Finans Gündem, 17 Haziran 2021,İstanbul

[2]Konuya ilişkin olarak GİB’nın internet sitesinde ayrıntılı açıklamaların olduğu rehber yayımlanmıştır. https://www.gib.gov.tr/finansal-hesap-bilgilerinin-vergi-konularinda-karsilikli-olarak-otomatik-degisim-standardi
[3] Mehmet Bingöl, Varlık Barışı Uygulaması ve “Sıkça Sorulan Sorular”, Vergi Dünyası Dergisi, Maliye Hesap Uzmanları Derneği yayını, 2013/Mayıs, İstanbul