Dursun Akbulut [email protected]

Yunanistan ekonomisi ve Avrupa Birliği’nin desteği

Yunanistan 2008 yılında resesyona girerek 2009 yılında Avrupa Birliği ülkeleri içinde en büyük bütçe açığı ve  Kamu Borcu/GSMH oranına ulaşmıştır. Yeni Demokrasi Partisi  hükümetleri tarafından gizlenen ve  %6 olarak raporlanan bütçe açıkları, yeni seçilen PASOK hükümeti tarafından önce %12.7 ye daha sonra % 15.7 ye revize edilmiştir. Kamu ve özel sektör  aldığı ucuz kredilerle harcama yapması nedeniyle cari acık tavan yaparak 2010 yılında iflasın eşiğine gelmiştir. Bu iflasın yaratacağı borç krizinin Euro Bölgesi’ne de yayılmasından korkan AB Liderleri uzun müzakereler sonunda ve kemer sıkma karşılığında Yunanistan’a yardım etmek zorunda kalmıştır. Netice itibari ile; 2010 yılında patlak veren kriz ,450 reform, 4 yılda 8 hükümet ,2060 yılına kadar ödenmesi gereken borc ve yunan halkını zorlayan kemer sıkma politikalarına sebebiyet vermiştir. Bu arada genç işsizlik oranı %60 lara vararak gençlerin önemli bir bölümü ülkeyi terkemek zorunda kalmıştır.

Yunanistanın bu hale gelmesinin ana sebebi, Yunan ekonomisinin  2008 yılında −0.3%, 2009 yılında−4.3%  , 2010−5.5%, 2011 yılında −9.1%, 2012 yılında −7.3%,  2013 yılında −3.2% olmak üzere 6 yıl üst üste küçülmesinden kaynaklanmıştır. Yunanistan’ın, 2011 yılında kamu borcu 356 milyar euro’ya ulaşarak Kamu borcu/GSYIH oranı %172 ulaşmıştır. Yapılan yeniden yapılandırma çalışmaları ile Euro Bölgesi’ndeki ağırlıklı olarak emeklilik fonları ve bankaların elinde bulunan Yunan kamu kağıtlarında 100 milyar euro’ ya yakın değer indirimine gidilmiş diğer bir değişle Yunanistan devletinin bu tutarda borcu silinmiştir. Bu sayede Kamu Borcu oranı %137’ye çekilmiştir. Ancak devam eden yıllarda devam eden ekonomik küçülme nedeniyle son üç yılda düşük rakamlı büyümeler gerçekleşmesine rağmen 2019 yılında kamu borcu tutarı 331 milyar euro’ya,  borç oranı ise  %180’e ulaşmıştır. Yunan ekonomisi %80 servis, %16 endüstri, %4 ise tarım ve havacılık sektöründen oluşmaktadır. Servis sektörü ise ağırlıklı olarak turizm ve deniz taşımacılığından meydana gelmektedir. 2020 yılında oluşan Kovid salgını nedeniyle Yunanistan’ın -%10 civarında küçülmesi beklenmektedir. Bu durum Yunanistanın 2060 yılına kadar yapılandırılan borçlarının ödemesini mümkün kılmayacak ve yeni bir borç krizine zemin hazırlıyacaktır. Diğer bir değişle, Yunanistan ekonomisi son derece kırılgan bir haldedir.

Diğer taraftan  Yunan ekonomisinin en önemli problemi verimli olmayan bürokrasi, vergi kaçırma, yolsuzluk ve düşük global rekabet endeksidir. Yunanistan, Avrupa Birliği içinde yolsuzluk endeksi en yüksek, Ekonomik Serbestlik Endeksi en düşük, Global Rekabet Endeksi ise ikinci en düşük ülke konumundadır.

Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin vatandaşlarının, özellikle emeklilerin zaten düşmekte olan fon getirilerinin Yunanistan kaynaklı yeni bir darbe almaması için Avrupa Birliği ülkeleri Yunanistan’ı istemeseler bile desteklemek zorundadırlar. Çünkü ancak, bulunacak hidrokarbon yataklarından Yunanistan büyük pay alırsa bu borçlarını ödeyebilecektir. En büyük kreditor ülkeler de Almanya ve Fransa'dır.