Mehmet Bingöl [email protected]

Yatırım fonu gelirlerinde stopaj artışı

Gerçek kişilerin yatırım fonu payı gelirlerindeki vergi oranı %15’e yükseltildi. 31 Temmuz 2023 tarihinde Finans Gündem’de yayımlanan yazımızda kişilerin yatırım fonlarından sağladığı kazançlarda oldukça avantajlı vergi durumu olduğunu dile getirmiştik (1).

Yıllık gelir vergisi beyannamesine tabi olmayan ve sadece gelirin tahsil edildiği anda stopaj (vergi kesintisi) usulüyle vergileme yapılan; stopaj oranının da en fazla %10 olduğu bu kazançlarda stopaj oranı şimdi %15’e yükseltildi. Buna ilişkin 9487 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 01.02.2025 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlandı (2).

Tabii aynı kararda esasen mevduat faizleri (3) ile özel sektör şirketlerince ihraç edilen bono faizlerinde de stopaj artışı (4) yapılmıştır. Bütçe gelirlerinin artışına yönelik fiskal amacın yanı sıra, bu değişiklik ile aynı neviden gelirlerin vergisinde eşitleme yapılmasının da hedeflendiği görülmektedir. Özellikle sabit getirili finans ürünlerinde genellik arz eden %15 oranı, yatırım fonları için de esas alınmıştır. Dolayısıyla mevduat faizleri ve bono faizlerine paralel olarak yatırım fon payları gelirlerindeki stopaj oranları arttırılmış ve bir anlamda yatırım fonlarında öteden beri uygulanan stopaj avantajının uzatılmasına gerek görülmemiştir.

Dolayısıyla 01.02.2025 tarihinden itibaren iktisap edilen yatırım fonu paylarından (Borçlanma Araçları Fonu, TL para piyasası fonu, değişken fonlar, karma fonlar, kıymetli maden fonları, eurobond fonları, dış borçlanma ve yabancı hisse senedi fonları, yabancı serbest<döviz> fonları dahil) elde edilen gelirler %15 oranında vergi kesintisine tabi olacaktır. Bu tarihten önce alınmış fon paylarında ise iktisap tarihinde geçerli vergi oranları uygulanmaya devam edecektir.

Yayımlanan karara göre gerek girişim sermayesi fonları (GSYF) gerekse gayrimenkul yatırım fonlarında da (GYF) eğer iktisap edilen paylar 2 yıl boyunca elde tutulmaz ise elden edilen satış kazançları ile kar payları (5) yine %15 oranında vergi stopajına tabi olacaktır. 2 yıl süreyle elde tutulan GSYF ve GYF’ler için stopaj oranı ise %0 olarak devam ettirilmektedir.

Öte yandan gayrimenkul yatırım fonlarında 2025 yılından itibaren fon nezdinde %10 oranında “asgari kurumlar vergisi” (6) uygulaması da başlayacağından, 2 yıl süre geçmeden satılan fon payları için yapılacak %15 stopaj ile toplam vergi yükünün %23,5'a yükseldiği görülmektedir. Dolayısıyla 1 Şubat 2025 tarihinden sonra itibaren iktisap edilecek GYF Katılma Paylarının 2 yıl geçmeden elden çıkarılmaması tavsiye olunur. Bu durumda vergi yükü sadece %10 “Asgari Kurumlar Vergisi” olarak kalacaktır (7). Diğer kurumlarla karşılaştırıldığında hala vergisel avantajı olsa da sonuçta gayrimenkul yatırım fonlarındaki cazibenin azalmakta olduğunu söyleyebiliriz.

Hisse senedi fonlarında ise vergisel avantaj devam etmektedir. Zira yatırım fonlarındaki stopaj artışına ilişkin kararda “hisse senedi yoğun fonlar” hariç tutulmuştur. Başka deyişle bu fonlardaki mevcut %0 stopaj oranı devam etmektedir. Sermaye Piyasası Kanunu düzenlemelerine göre; Fon portföy değerinin en az %80’i devamlı olarak olmak üzere BİST’te işlem gören Türkiye’deki şirket hisse senetlerinden (menkul kıymet yatırım ortaklıkları payları hariç) oluşan fonlar "Hisse Senedi Yoğun Fon" olarak kabul edilir.

Yanı sıra sürekli olarak portföyünün en az %51'i İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılması stopaj kapsamımda değildir. Bu istisna doğrudan Kanun maddesi hükmünden gelmektedir. Dolayısıyla izahnamelerinde %51 ve üzeri hisse senedi bulundurulacağı belirtilmiş olan fon paylarından sağlanan gelirler vergi kesintisine tabi değildir. (G.V.K. Madde Geçici 67)

Dipnotlar:

1. Mehmet Bingöl, Gerçek Kişilerin Yatırım Fonu Gelirlerinde Vergi Avantajları, Finans Gündem, 01 Ağustos 2023, İstanbul, https://www.finansingundemi.com/yazarlar/gercek-kisilerin-yatirim-fonu-gelirlerinde-vergi-avantajlari-yazisi/1752597

2. 27/12/2023 tarih ve 7491 sayılı sayılı Kanun ile Cumhurbaşkanı’na Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67'nci maddesinde yer alan stopaj oranlarını her bir sermaye piyasası aracı, kazanç ve irat türü ile bunların vadesi, elde tutulma süresi ve bunları elde edenler itibarıyla, yatırım fonları paylarının fona iade edilmesinden veya diğer şekillerde elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar için fonun portföy yapısına göre “yüzde 40’a kadar artırma” yetkisi verilmiştir. Söz konusu yetki, her bir sermaye piyasası aracı itibarıyla kullanmaya yetki verdiği gibi ihraç edenler, ihraç veya iktisap tarihi, hesap türü, hesap açılış tarihi itibarıyla da kullanılabilecektir.

3. 01.02.2025 tarihinden itibaren açılacak ve yenilecek hesaplar için TL mevduat stopaj oranları:

4. Özel sektör firmaları ve Bankalar tarafından ihraç edilen 1 yıldan kısa vadeli bonolardan elde edilen gelirlerde stopaj oranı %15 olarak belirlenmiştir. 1 yıldan uzunlarda ise stopaj oranı %10’dur.

5. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi, GYF’lerle ilgili olarak 15.12.2020 tarihinde verdiği muktezada; kar payı ödemesi şeklinde Fon katılımcılarına aktarılan gelirlerin GVK Geç 67. Madde kapsamında stopaja tabi olduğunu belirtmiştir Başka deyişle, GYF katılımcılarına “kar payı” adıyla yapılacak ödemeler “sermaye piyasası aracının dönemsel getirisi” olarak değerlendirilmiştir. (GİB İst. Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 15.12.2020 tarih ve 62030549-120(Geç.67-2028/394)-E.934609 sayılı Muktezası). Buna göre “kar payı ödemesi” şeklindeki gelir, FON’a satış geliri gibi sadece stopaja tabi olacak ve Gelir sahibi gerçek kişiler için yıllık gelir vergisi beyannamesi söz konusu olmayacaktır. Aynı anlayışın GSYF ve için de geçerli olması gerekir.

6. Mehmet Bingöl, Gayrimenkul yatırım fonlarında (GYF) ve ortaklıklarında (GYO) yeni vergi durumu, Finans Gündem, 08 Ağustos 2024, İstanbul, https://www.finansingundemi.com/yazarlar/gayrimenkul-yatirim-fonlarinda-gyf-ve-ortakliklarinda-gyo-yeni-vergi-durumu-yazisi/1811548

7. GYF’nin 2025 yılı kazancının %50’sini dağıtarak KV istisnasından faydalanacağı öngörülmüştür.