Mehmet Bingöl [email protected]

Ücret gelirleri için yıllık beyanname verenler iade için ne yapacak?

12 Şubat 2021 tarihli yazımızda ücret gelirleri için yıllık Gelir Vergisi beyannamesi düzenlemesini ele almış ve salt ücret geliri beyanı ile esasen herhangi bir ek vergi çıkmasının söz konusu olmadığını, hatta tam tersine eğitim sağlık gibi kişisel harcamalar nedeniyle iade hakkı doğduğunu belirtmiştik [1].

Şimdi beyannameler verilip tahakkuk fişleri alındığına göre “vergi iade süreci” nasıl işleyecek? Bu yazımızı da iade konusunu ayırdık.

Niçin iade çıkıyor?

Mevzuata göre yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde şirketlerce kesilen vergiler (stopaj) mahsup edilir. Yıllık beyannamedeki vergi matrahı “eğitim, sağlık harcamaları ve mevzuattaki diğer harcamaların indirim imkanı” sebebiyle yıl içindeki ücret stopaj matrafından düşük olmakta ve dolayısıyla ücret bordrolarındaki kesilen vergi toplamı da gelir vergisi beyannamesindeki vergiden fazla olmaktadır. İşte bu fark iade hakkı tutarıdır.

Vergi iadesini almak için nasıl bir yol izlemek gerekiyor?

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) İnternet Vergi Dairesi sistemindeki “hazır beyan” uygulamasının “İade Talep Dilekçeleri” bölümündeki başvuru dilekçesi doldurulur. Buradaki “Nakden İade” kısmına gerekli bilgiler girilerek talep dilekçesi oluşturulur. Ardından aynı sitedeki GEKSİS (Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi) üzerinden iade talebi tamamlanır.

Bu süreçte karşımıza çıkan “Yıl İçinde Kesilen Vergiler Dolayısıyla İade” ile “Vergi İncelemesi Sonucunda Yapılacak İade” seçenekelerini işaretlemek ve işveren tarafından verilen yıl içindeki kesintilerin yapıldığını gösteren bilgileri eklemek gerekiyor.

Başvuru üzerine sistemin ürettiği iki tane döküman oluşuyor:

- GİB Gelir/Kurumlar Vergisi iade talebi alındısı,

- GEKSİS Kontrol raporu (Özet Rapor).

Vergi iadesi mevzuatı:

Vergi iadesi talebinin beyanname veriliş tarihinden itibaren 1 yıl içinde yapılması gerekmektedir.

252 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre [2];

- 10 bin liraya kadar olan taleplerinin Vergi Dairesi’nce inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılması gerekiyor.

- 10.000 TL’yi aşması halinde 10.000 TL’yi aşan tutar Vergi Dairesi’nce yapılacak inceleme sonucunda iade edilir. Bu kapsamda Vergi Dairesi; eğitim, sağlık harcamalarına ilişkin belgelerin (fatura vb gibi) gerçek olup olmadığını ve bordro stopajlarının ödenip ödenmediğini kendi sisteminin elektronik ortamında kontrol eder. Vergi Dairesi eğer gerekirse harcama belgeleri ile ücret stopajlarına ilişkin muhtasar beyanname ödemelerinin ibrazını da isteyebilir.

Esasen iade işlemi yapılırken istenilen bilgilerin merkezi sorgulama ekranından tespit edilebilmesi halinde, bu bilgilere ilişkin belgelerin mükelleflerden ayrıca kâğıt ortamında aranmaması gerekir.

Ancak ücretlere ilişkin “kesilen vergilerin nakden iadesi” bu kadar yaygın bir şekilde Vergi Daireleri’nce de ilk kez uygulanmış olacak. Bu sebeple farklı Vergi Daireleri’nde farklı uygulamalara rastlayabiliriz. Bunun için “hazır beyan” sisteminden “iade talep dilekçesi ve Geksis iade talep girişi” yapıldıktan sonraki 1-2 gün içinde çıkan “Geksis İade Kontrol Raporu” sonuca göre Vergi Dairesinin tahakkuk servisindeki ilgililerle iletişim kurulması uygun olacaktır. Yineleyecek olursak ilgili raporda çıkan sonuca göre; varsa eksiklikler giderilmeli, ya da raporun “başarılı” çıkması durumunda ilgili Vergi Dairesi Tahakkuk Servisi ile irtibata geçilerek iadenin zamanı hususunda bilgi alınmalıdır. Bunlardan başka eğer Vergi Dairesi istekte bulunur ise, ayrıca bir dilekçe ile de başvuru yapılması söz konusu olabilecektir. Bu durumda söz konusu dilekçeye; şirketten alınacak vergi kesintilerinin yatırıldığına ilişkin yazı ile yıllık beyannamede indirim konusu yapılan harcamalara ilişkin belgeler eklenir.

Sonuç olarak ücretlilere beyanname verme zorunluğu getiren Kanun değişikliği ile eğitim, sağlık gibi bazı harcamalarını vergiden düşme imkanına ilk defa kavuşan ücretlilerin, bu imkanı eskiden beri kullanan diğer yıllık beyanname veren mükelleflerde (avukat, mimar gibi serbest meslek erbabı, kira geliri sahibi gibi) olduğu gibi başvurularının hızlıca yerine getirilmesi Vergi İdaresi’nin saygınlığı açısından önemli görünmektedir. Bunun ilk defa vergi mükellefi olarak beyanname veren kişilerdeki “vergi bilinci-vergi ödevi” kavramlarının oluşumu yönünden de faydası olacaktır.

[1] https://www.finansgundem.com/yazarlar/ucret-gelirleri-2020-icin-gelir-vergisi-beyan-mecburiyeti-yazisi/1548992
[2] 252 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ, 06/04/2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat