Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Tüm detayları ile yurt dışından varlık getirme!

28.11.2020 tarihli Resmi Gazete’de yurt dışından varlık getirilmesine ilişkin “Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1)” yayımlandı. Yurt dışından varlık getirilmesi konusu bu köşe de her kanun çıktığında ele alındığından tarafımıza çok sayıda soru gelmektedir. Öncelikle bu yazımızda yurt dışından varlık getirme konusu herkesin kolaylıkla anlayabileceği şekilde ele alınacaktır. Yurt içindeki varlıkların şirkete konulması konusu ise izleyen yazımızın konusunu oluşturacaktır.

Soru 1: Bildirim hangi tarihe kadar nereye ve nasıl yapılacaktır?

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını Türkiye’ye getirmek isteyen gerçek ve tüzel kişiler, 30/6/2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar Türkiye’deki banka veya (menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına münhasır olmak üzere) aracı kurumlara bildirimde bulunacaklardır. Vergi dairelerine ayrıca bildirim yapmaya gerek yoktur.

Soru 2: Bildirimi yalnızca gerçek kişinin kendisi ya da tüzel kişinin temsilcisi mi yapabilir?

Gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak bu bildirimler gerçek kişilerin kendilerince ya da tüzel kişilerin temsilcilerince yapılabileceği gibi, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından da yapılabilecektir.

Soru 3: Bildirimde bulunulan varlıklar hangi süre içerisinde Türkiye’ye getirilecektir?

Yurt dışında sahip olunan ve yurt dışında bulunan bu varlıkların bildirim tarihinden itibaren üç ay içerisinde Türkiye’ye getirilmesi gerekmektedir. Örneğin 1 Aralık 2020 tarihinde banka veya aracı kuruma bildirim yapıldı ise 1 Mart 2021 tarihine kadar bildirimi yapılan varlıklar Türkiye’ye getirilecektir.

Soru 4: Birden fazla bildirimde bulunmak mümkün müdür?

Gerçek ve tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan varlıklar için tek bir bildirim verilmesi esastır. Ancak, 30/6/2021 tarihine kadar birden fazla bildirimde (düzeltme amacıyla yapılan bildirimler dâhil) bulunulması mümkündür.

Soru 5: Yurt dışından varlık getirmenin avantajı nedir?

Bu kapsamda bildirilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Ancak, bu hükümden faydalanılabilmesi için bildirime konu edilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şarttır.

Soru 6: Yurt dışından varlık gönderen ile varlığı alacak kişi aynı kişi olmak zorunda mıdır?

Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak hesaba ilgili varlığın transferi işlemlerinde, bildirimde bulunan hesap sahibi ile yurt dışından varlığı transfer edenin farklı kişiler olmasının söz konusu hükümden faydalanılması açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Gönderen ile alanın aynı kişi olması zorunluluğu bulunmamaktadır.

Soru 7: Yurt dışında bulunan ve bildirime konu edilen varlıklar yurt dışı kredileri kapamada kullanılabilecek midir?

Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 17/11/2020 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmayacaktır. Bu hükümden yararlananların, kredilerini kapattıklarına dair yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan alacakları tevsik edici belgeleri talep edildiğinde ibraz etmek üzere muhafaza etmeleri yeterlidir.

Soru 8: 17.11.2020 tarihinden önce getirilen sermaye avansları için bu kanun hükümlerinden yararlanılabilir mi?

17/11/2020 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu tarihten önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla anılan madde hükümlerinden yararlanılabilecektir.

Soru 9: Varlıkların Türkiye’ye getirilmesinden maksat nedir? Fiziken varlık getirmek mümkün müdür, yoksa varlıkları  banka veya aracı kurumlar vasıtası ile getirmek zorunlu mudur?

Türkiye’ye getirilmekten maksat;

Para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının,

- fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya bu varlıkların

- Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesidir.

Fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi mümkün olmayan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aracı kurumlara bildirilmesidir.

Soru 10: Varlığın Türkiye’ye getirildiği nasıl ispat edilecektir?

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda mevcut ya da yeni açılan bir hesaba transfer edilmesi durumunda,

- banka dekontu veya

- aracı kurum işlem sonuç formları, varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecektir.

30/6/2021 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilmesi kaydıyla, yurt dışında bulunan söz konusu varlıkların Türkiye’ye fiziki olarak getirilmesi sırasında yapılan,

- deklarasyon/bildirime istinaden Gümrük İdaresinden alınan belgeler, varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecektir.

Soru 11: Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimi üzerine banka veya aracı kurumlarca yapılacak işlemler nelerdir?

Gerçek ve tüzel kişiler yurt dışında bulunan varlıkları, iki nüsha olarak hazırlayacakları Tebliğin Ek-1'inde yer alan form ile bankalara veya aracı kurumlara bildireceklerdir. Formun bir nüshası, ilgili banka veya aracı kurum tarafından, varsa bildirim nedeniyle açılan hesaba ilişkin bilgiler yazılıp tasdik edildikten sonra, düzenlenen banka dekontları veya işlem sonuç formlarıyla birlikte ilgilisine geri verilecektir.

Bildirimin gerçek veya tüzel kişinin vekili ya da kanuni temsilcisi tarafından yapılması halinde, bankalar veya aracı kurumlarca söz konusu vekil veya kanuni temsilcinin yetkili olup olmadığı hususu kontrol edilecektir.

Bildirime konu edilen varlıklara ilişkin olarak banka veya aracı kurumlar tarafından, bildirimde bulunanlardan herhangi bir belge istenilmeyecektir.

Soru 12: Banka veya aracı kurumlar vergi dairelerine bildirimde bulunacak mıdır?

Banka veya aracı kurumlardan, bildirime konu edilen varlıklara ilişkin olarak vergi dairelerince herhangi bir belge istenilmeyecektir.

Soru 13: Bildirimlerde bulunulan varlıklar için herhangi bir vergi ödenecek midir?

Bu kapsamda bildirimde bulunulan varlıklar için herhangi bir vergi ödemesi yapılmayacaktır.

Soru 14: Bildirilen varlıkların kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilmesi nasıl olacaktır?

Bildirilen varlıklar, 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce, kanuni defterlere kaydedilebilecektir.

Yurt dışında bulunan varlıkların; şirket adına bildirilmesi durumunda ilgili şirket, şahıslar adına bildirilmesi halinde bu şahısların kendileri, geçici 93'üncü maddenin sağladığı imkânlardan yararlanabileceğinden, şirket adına bildirime konu edilen varlıklar, şirketin kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilebilecektir.

Soru 15: Getirilen varlıklar vergiye tabi kazanca konu edilecek midir?

213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce, Türkiye’ye getirilen varlıklar ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince kanuni defterlere kaydedilen varlıklar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelerine dâhil edilebilecektir.

Soru 16: Getirilerek defterlere kaydedilen varlıklar vergisiz bir şekilde işletmeden çekilebilecek midir?

Getirilerek defterlere kaydedilen bu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelerinden çekilebilecektir.

Soru 17: Getirilecek varlıklar hangi hesaplarda izlenecektir?

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetleri için pasifte özel fon hesabı açacaklardır. Söz konusu hesap serbestçe tasarrufa konu edilebilecek, sermayeye eklenebileceği gibi ortaklara da dağıtılabilecektir. Fon hesabında tutulan bu tutarlar, işletmenin tasfiye edilmesi halinde vergilendirilmeyeceği gibi 193 sayılı Kanunun 81'inci maddesi ile 5520 sayılı Kanunun 18'inci, 19'uncu ve 20'nci maddeleri uyarınca gerçekleşecek birleşme, devir ve bölünme hallerinde de vergilendirilmeyecektir. Ayrıca söz konusu varlıklara ilişkin tutarların, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından ortaklara dağıtılması halinde kar dağıtımına bağlı stopaj yapılmayacak, gerçek kişi ortaklar ile kurumlar vergisi mükellefi olan ortaklar tarafından elde edilen bu tutarlar da vergilendirilmeyecektir.

Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca gösterebileceklerdir.

Bildirilen varlıklar, 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce, banka veya aracı kurumlara ya da vergi dairelerine bildirildiği tarih itibarıyla, 8'inci maddede yer alan esaslar çerçevesinde belirlenen Türk lirası karşılığı bedelleriyle, kanuni defterlere kaydedilebilecek ve söz konusu varlıkların elden çıkarılması halinde satış kazancının tespitinde bu bedel dikkate alınacaktır.