Mehmet Bingöl [email protected]

Torba Yasada yatırım fonları için önemli teşvik

TBMM’ne 25 Mart 2022 tarihinde sunulan yeni torba yasa teklifinde yatırım fonu payı alan şirketler için önemli vergi istisnaları getiriliyor.

Bilindiği üzere bir süre önce 22 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7351 sayılı Kanun ile kurumlar tarafından yatırım fonlarından elde edilen kâr paylarına “iştirak kazancı” istisnası getirilmiş idi [1].

Ancak bu düzenlemenin, katılma belgelerinin fona geri satışındaki vergileme belirsizliğini gidermeden ve katılma belgelerinin değerleme kuralını değiştirmeden bir işe yaramayacağını 25 Ocak 2022 tarihinde Finans Gündem’de yayımlanan yazımızda belirtmiştik [2].

Bu defa bu konularda da vergi istisnaları getirecek düzenleme yapılıyor:

1. Katılma paylarının fona iadesi suretiyle elde edilen kazançlar,

2. Katılma paylarının dönem sonu değerlenmesinden kaynaklanan kazançlar

Kurumlar Vergisine tabi olmayacak. Dolayısıyla torba yasa kabul edildiğinde dağıtılan kar payları gibi bu kazançlar da vergi dışı kalacak.

Yapılacak düzenlemeler yatırım fonları sektörü için oldukça önemli. Zira;

1. Yatırım fonu katılma belgelerinin fona geri satışında elde edilen kazancın; menkul kıymet satışı mı, yoksa kar payı (temettü) geliri olup olmadığı konusunda öteden beri bazı tartışmalar vardı. Bahse konu teorik tartışmalara rağmen, Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. Maddesi uygulamasında; katılma belgelerinin gerek fona geri satışı ve gerekse 3. kişilere satışı kar payı gelirinden ziyade “değer artış kazancı” olarak kabul edilmekteydi. Yapılacak bu düzenlemeyle katılma payının fona geri satışında elde edilen kazanç iştirak kazancı istisnası kapsamında olacaktır. Bu konu yasal düzenlemeyle netleştirilmektedir. Bir meslektaşımın dediği gibi; “Bu sayede 30 yıldır kar payı neymiş ne değilmiş? öğrenmiş olduk.”

2. Diğer düzenleme ile de yatırım fonu alan şirketlerin bilançolarındaki katılma payları değer artışı Kurumlar Vergisine tabi olmayacak. Zira Vergi Usul Kanunu’nun 279. maddesinde “bilançoya dâhil iktisadi kıymetlerden, hisse senetleri ile fon portföyünün en az % 51′i Türkiye’de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgelerinin Alış Bedeliyle, bunların dışında kalan her türlü menkul kıymetin ise borsa rayiciyle değerlenmesi gerektiği” hükme bağlanmış olduğundan [3], bu madde hükmüne göre portföyünün en az %51’i Türkiye’deki şirketlerin hisse senetlerinden oluşmayan yatırım fonlarının katılma belgelerinin prensip olarak “Borsa Rayici” ile değerlenmesi gerekmekteydi [4]. İşte bu konu da yasal düzenlemeyle netleştirilerek, değer artışlarının kurumlar vergisi kapsamında olmadığı hükme bağlanmaktadır. Böylece yatırım fonu alan şirketlerin bilançolarındaki katılma payları değer artışı Kurumlar Vergisine tabi olmayacak.

3. Yapılacak düzenlemeyle ayrıca şirketlerin yatırım fonu katılma belgelerini 3. kişilere satması halinde de 2 yıldan fazla elde bulundurulması şartıyla ortaya çıkan kazancın %75’i kurumlar vergisinden istisna olacak. Nadiren de olsa katılma paylarının fona geri satış yerine 3. kişilere satışı mümkün. Özellikle gayrimenkul ve girişim sermayesi fonlarında bu tarz bir satış görülebilmektedir.

Bu arada portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonlarının bu düzenlemelerden yararlanamayacağını belirtmemiz gerekir.

Sonuç olarak; 7351 sayılı kanun ile yatırım fonu kar paylarına getirilen vergi istisnasını tamamlayacak olan bu kanun teklifi yasalaştığında; şirketlerin bono, tahvil gibi menkul kıymetler doğrudan yatırım yapmak yerine, yatırım fonları aracılığıyla yatırım yapmaları önemli vergisel avantajlar getirecek. Zira örneğin Hazine Bonosu, özel şirket tahvil ve bonoları ile sabit getirili benzeri ürünlerden elde edilen gelirler Kurumlar vergisine tabi iken, portföyü Hazine bonosu, özel şirket bonolarından oluşan yatırım fonlarından sağlanacak bu gelirler vergiye tabi olmayacak. Özellikle kazançları faiz, kâr payı, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan şirketler için (Örn: Holding şirketler, portföy yöneten şirketler v.b. gibi) büyük avantaj söz konusu olabilecek. Tabii kanun teklifinin yasalaşma sürecini ve takiben de Gelir İdaresi Başkanlığı’nca yayımlanacak uygulama tebliğlerini izlemek gerekir.

[1] Bu değişiklik öncesinde sadece “girişim sermayesi yatırım fonlarından” elde edilen kâr payları iştirak kazancı istisnası kapsamındaydı.
[2] Mehmet Bingöl, Yatırım Fonları Kar Paylarında Kurumlar Vergisi İstisnası, 25.Ocak 2022, Finans Gündem, İstanbul.

https://www.finansgundem.com/yazarlar/yatirim-fonlari-kar-paylarinda-kurumlar-vergisi-istisnasi-yazisi/1637382
[3] VUK, Menkul Kıymetler, Madde 279: Hisse senetleri ile fon portföyünün en az % 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış bedeliyle, bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedeline vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler, alış bedeli ile değerlenir.
[4] Mehmet Bingöl, Kurumlar Vergisi açısından Yatırım Fonu katılma belgelerinin değerlemesi, Finans Gündem, 24 Nisan 2018