Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Torba Kanun’la yapılan önemli değişiklikler

TORBA KANUN'LA KURUMLAR VERGİSİ, GELİR VERGİSİ VE KDV KANUNUNDA YAPILAN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER!

Bilindiği gibi 7061 sayılı Torba Kanun 5 Aralık 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak bazı maddeleri bakımından yürürlüğe girdi ve bazı maddeleri bakımından da 1 Ocak 2018 itibariyle yürürlüğe girecektir. Bugünkü yazımızda Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve KDV Kanunu’nda yapılan değişiklikler ele alınacak ve değişikliklerin neler getirdiği açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU DEĞİŞİKLİKLERİ

7061 sayılı Kanunun 88’inci maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yer alan ve ortak dışı işleme ilişkin olan parantez içi hüküm yürürlükten kaldırılmış ve aynı bendin sonuna aşağıdaki parantez içi hüküm eklenmiştir.

“(Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler “ortak dışı” işlemlerdir. Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz. Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edilir. Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının muafiyete etkisi yoktur. Ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançların vergilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.)”

Bu düzenleme ile kooperatiflerde ortak dışı işlem daha kapsamlı bir şekilde açıklığa kavuşturulmuştur.

7061 sayılı Kanunun 89’uncu maddesi ile de, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının;

1. a) (e) bendinin birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50’lik kısmı.”

Bu değişiklikle, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde tuttukları taşınmazları elden çıkarmaları halinde kazancın %75’lik kısmı istisna iken 1 Ocak 2018’den itibaren kazancın %50’si istisna olacaktır. Belirtelim ki, iştirak hisseleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının elden çıkarılmasından doğan kazançlarda %75 istisna devam edecektir.

1. b) (f) bendinde yer alan “Bankalara borçları” ibaresi “Bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine borçları” şeklinde, “bankalara veya” ibaresi “bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine veya” şeklinde değiştirilmiş ve aynı bende “bankaların” ibaresinden sonra gelmek üzere “, finansal kiralama ya da finansman şirketlerinin” ibaresi eklenmiş ve “söz konusu kıymetlerin satışından doğan kazançların %75’lik kısmı” ibaresi “söz konusu kıymetlerden taşınmazların (6361 sayılı Kanun kapsamında yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracının temerrüdü sebebiyle kanuni takipteki finansal kiralama alacakları karşılığında tarafların karşılıklı mutabakatıyla kiralayanın her türlü tasarruf hakkını devraldığı finansal kiralama konusu taşınmazlar dâhil) satışından doğan kazançların %50’lik, diğerlerinin satışından doğan kazançların %75’lik kısmı” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu değişiklik ile de, sadece bankalara olan borçlar kapsamda iken şimdi bankalara ilaveten finansal kiralama ve finansman şirketlerine olan borçlar da kapsama alınmıştır. Diğer yandan %75’lik istisna taşınmazlar için %50’ye düşürülürken diğerleri için yine %75 olarak kalmıştır.

1. c) (i) bendinin birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile tüketim kooperatiflerinin, ortaklarının kişisel ve ailevi gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların değerine göre hesapladıkları risturnlar.”

Kooperatiflere yönelik istisnada giriş cümlesi değiştirilerek tüketim kooperatifleri boyutu cümleye ilave edilmiştir.

7061 sayılı Kanunun 90’ıncı maddesine göre, Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “2017 takvim yılında” ibaresi “2017 ve 2018 takvim yıllarında” şeklinde değiştirilmiştir.

Buna göre, mükelleflerin 2018 takvim yılında gerçekleştirecekleri imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırım harcamaları için de, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde "%55", "%65" ve "%90" şeklinde yer alan kanuni oranlar sırasıyla "%70", "%80" ve "%100" şeklinde ve (c) bendinde "%50" şeklinde yer alan kanuni oran ise "%100" şeklinde uygulanmaya devam edecektir.

KURUMLAR VERGİSİ ORANI 2 PUAN ARTIRILMIŞTIR!

7061 sayılı Kanunun 91’inci maddesi uyarınca Kurumlar Vergisi Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 10- (1) Bu Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan %20 oranı, kurumların 2018, 2019 ve 2020 yılı vergilendirme dönemlerine (özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için ilgili yıl içinde başlayan hesap dönemlerine) ait kurum kazançları için %22 olarak uygulanır.

(2) Bakanlar Kurulu, birinci fıkrada yazılı %22 oranını %20 oranına kadar indirmeye yetkilidir.”

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 10’uncu madde ile Kurumlar Vergisi oranı 2018, 2019, 2020 yılları için %20 olarak değil, %22 olarak uygulanacaktır. Ancak Bakanlar Kurulu’na bu oranı tekrardan %20’ye indirebilmesi için yetki de verilmiştir.

GELİR VERGİSİ KANUNU DEĞİŞİKLİKLERİ

KİRA GELİRLERİNDE %25’LİK GÖTÜRÜ GİDER %15’E DÜŞÜRÜLMÜŞTÜR!

7061 sayılı Kanunun 14’üncü maddesi ile, Gelir Vergisi Kanununun 74 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “%25’ini” ibaresi “%15’ini” şeklinde değiştirilmiştir.

Örneğin, 2018 yılında 12.000.-TL kira geliri elde eden bir vatandaş götürü gider yöntemini seçtiğinde (2017’de 3.900.-TL istisna bulunmakta idi, bunun 2018’de 4.000.-TL olduğunu kabul edelim) 12.000.-TL’den 4.000.-TL istisnayı düşecek, kalan 8.000.-TL’nin de %25’ini değil %15’ini götürü gider olarak düşecek ve kalan tutar olan 6.800.-TL üzerinden %15 oranında 1.020.-TL vergi ödeyecektir. Oran %25 olarak kalmış olsa yani değişmese idi ödenecek vergi tutarı 1.020.-TL değil 765.-TL olacaktı. Dolayısı ile aylık 1.000.-TL gelir elde edenin ödeyeceği vergi senelik (1.020-765=) 255.-TL artmış olacaktır.

7061 sayılı Kanunun 15’inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununa geçici 87’nci madde eklenerek asgari ücretlilerin gelir vergisi dilimindeki değişiklikten kaynaklı olarak oranda meydana gelen artış nedeni ile Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık maaşlarındaki düşüşün önüne asgari geçim indirimi ile geçilmiş olunmaktadır.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU DEĞİŞİKLİKLERİ

7061 sayılı Kanunun 41’inci maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasına aşağıdaki cümleler eklenmiştir.

“Şu kadar ki Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin katma değer vergisi, bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir. Maliye Bakanlığı elektronik ortamda sunulan hizmetlerin kapsamı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”

Bu ilave ile KDV mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetler nedeniyle ödenmeyen KDV’nin tahsil edilmesi amaçlanmaktadır. Bu uzun zamandır konuşulan bir mesele idi ve oldukça önemliydi. Böylelikle, KDV mükellefi olmayan vatandaşlar internet ortamında bir hizmet alacak olurlar ise (çok geniş bir konu olup, internetten alınan her türlü hizmetleri kapsamaktadır) bunun KDV’sini Maliye tahsil etmek için düzenleme yapacaktır. Bu değişiklik ile Maliye Bakanlığına yetki verilmiş olmuştur.

Yine 7061 sayılı Kanunun 42’nci maddesi ile KDV Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasına (c) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiş ve aynı fıkranın (r) bendinin birinci paragrafında yer alan “bankalara” ibareleri “bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine” şeklinde değiştirilmiş, “devir ve teslimleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi” ibaresi eklenmiştir.

“ç) Uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışından alınan roaming hizmetleri ile bu hizmetlerin Türkiye’deki müşterilere yansıtılması,”

Bu düzenleme Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5’inci maddesinde yapılan değişikliğe paralel bir düzenlemedir. Bankalara devirlerde uygulanan istisnanın kapsamı genişleyerek finansal kiralama şirketleri ile finansman şirketlerine devirler de kapsama alınmıştır. Roaming hizmetleri ve bunların Türkiye’deki müşterilere de yansıtılması KDV’den istisna edilmiştir.

7061 sayılı Kanunun 43’üncü maddesi ile de, KDV Kanunun geçici 37 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “2017 yılında” ibaresi “2017 ve 2018 yıllarında”, “2017 yılının” ibaresi “2017 ve 2018 yıllarının” şeklinde ve aynı fıkranın (b) bendinde yer alan “2017 yılında” ibaresi “2017 ve 2018 yıllarında”, “2017 yılı” ibaresi “2017 ve 2018 yılı” şeklinde değiştirilmiştir.

KDV Kanununun geçici 37’nci maddesi düzenlemesinin süresi 2017’yi kapsamakta iken bu düzenleme ile süre 2018’i de kapsamıştır. Geçici 37’nci maddesi düzenlemesi imalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında; asgari 50 milyon TL tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin 2017 yılında yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin iadesini düzenlemektedir.

7061 sayılı Kanunun 44’üncü maddesi ile KDV Kanuna geçici 38’inci madde eklenmiştir.

Söz konusu geçici 38’inci madde maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren düzenlenen sözleşmelere istinaden Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanmak üzere KDV’den istisnalar getirmektedir.

Bu yazımızda 7061 sayılı Torba Kanun’la Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve KDV Kanunu’nda yapılan değişiklikler ele alınmıştır. Yapılan düzenlemeler oldukça önemlidir. Örneğin, Kurumlar Vergisi oranı 2 puan artırılmış, kira gelirlerinde götürü gider olarak düşülen %25’lik gider oranı %15’e düşürülmüş ve KDV Kanunu’nda istisnalara yönelik düzenlemeler yapılmıştır. İlerleyen yazılarımızda 7061 sayılı Kanunla Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer kanunlarda yapılan değişiklikler de ele alınacaktır.