Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Ticaret Bakanlığı kar dağıtımı sınırlama tebliğini yayımlamıştır!

7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 7244 sayılı Kanunla diğer düzenlemeler yanında şirketlerin 2020 yılında genel kurullarında yapacakları kar dağıtımına yönelik sınırlamalar da getirilmiştir. Yazımızda kar dağıtımına yönelik olarak yapılan sınırlamalar ele alınacaktır.

Ticaret Bakanlığı tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB)  iletilen 31.03.2020 tarihli yazıda, Kovid-19 virüsü nedeniyle sermaye şirketlerinin özkaynaklarını korumasının önemine işaret edilerek, 28.11.2012 tarihli ve 28481 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliği'nin"  13/5 inci maddesine dayanılarak, kamunun iştiraki olan şirketler hariç olmak üzere, sermaye şirketlerinin 2019 yılı hesap dönemine ilişkin olarak bu yıl gerçekleştirilecek genel kurul toplantılarında gündeme alınacak nakit kâr payı dağıtımı kararlarında, “geçmiş yıl kârlarının dağıtıma konu edilmemesi, dağıtım tutarının 2019 yılı net dönem karının %25'ini aşmaması ve yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilmemesi” hususları belirtilmiş idi.

Nitekim, 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12’nci maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa Geçici 13’üncü madde eklenerek konu kanun düzeyinde düzenlenmiş ve açıklığa kavuşmuştur.

6102 sayılı TTK’na eklenen Geçici 13’üncü madde uyarınca;

Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine (%25) kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler 30/9/2020 tarihine kadar ertelenecektir.

Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye ise, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.

Halka açık ya da kapalı, limited ya da anonim şirket ayrımı yapılmaksızın bütün sermaye şirketleri bu düzenlemeden etkilenmektedir. Ancak, kar dağıtımı sınırı kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı’na kanunda yetki verilmiştir. Söz konusu 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Geçici 13 üncü Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ 17 Mayıs 2020 Tarihli ve 31130 (Asıl) Sayılı Resmi Gazete yayımlanmıştır.

Tebliğe göre,

Kâr payından anlaşılması gereken, net dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutardır.

Serbest yedek akçe ise kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yansını aşan kısmı ile kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçelerdir.

Kâr Payı ve Kâr Payı Avansı Dağıtım Esasları ise aşağıdaki şekilde olacaktır.

Sermaye şirketlerinde Kanununun geçici 13'üncü maddesinin yürürlüğe girmesinden 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının, yalnızca yüzde yirmibeşine kadarının nakden dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez. Bu sınırlama, Kanunun 462'nci maddesi uyarınca iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımında uygulanmaz.

Sermaye şirketlerinde genel kurul tarafından 30.09.2020 tarihine kadar yönetim organına kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez.

Kanunun geçici 13’üncü maddesinin yürürlüğe girmesinden önce genel kurulca kâr payı dağıtımı kararı alınmış, ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, %25’lik sınırı aşan kısma ilişkin ödemeler ile hesap döneminde zarar edilmiş olmasına karşın serbest yedek akçelerden dağıtım kararı alınmışsa henüz ödenmemiş kısma ilişkin tüm ödemeler 30.09.2020 tarihine kadar ertelenir.

Genel kurulca yönetim organına kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilmişse, avans ödemeleri 30.09.2020 tarihine kadar ertelenir.

Aşağıda belirtilen şartlan sağlayan şirketler kar dağıtımı sınırlamasına tabi olmayacaktır.

* 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek-2'nci ve geçici 23'üncü maddesi uyarınca yeni korona virüs (Kovid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izne ayrılanlardan 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesi uyarınca nakdi ücret desteğinden yararlandırılanları istihdam edenler ile 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20'nci maddesi ve ilgili Kararlar uyarınca Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar hariç, 120.000 Türk Lirası ve altında kâr payı dağıtımı kararı alan şirketler,

* Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının yarısından fazlasının, Kanun hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,

* Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 sonuna kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler. Bu kapsamda olup, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketlerde, pay sahiplerinin ifa yükümlülüklerini aşan tutara ilişkin ödemeler 30.09.2020 sonuna kadar ertelenir.

Yukarıda saydığımız kısıtlamadan istisna olacak şirketlerin yapılacak kâr payı dağıtımlarının genel kurulda görüşülebilmesi için Bakanlıktan uygun görüş alınması zorunludur. Başvurularda genel kurul yapılmasına ilişkin yönetim organı kararının noter onaylı örneği, şirketin hesap dönemine ilişkin finansal durum tablosu ile kâr veya zarar tablosuna ek olarak Tebliğ ile istenen evraklar da Genel Müdürlüğe sunulacaktır.

Kar dağıtımı yaparken aşağıda belirtilecek finansal tablolar dikkate alınacaktır.

Kâr payının hesaplanmasında; finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun hazırlamak zorunda olanlar tarafından Kanunun 88 inci maddesine göre hazırlanan, bunlar dışında kalanlar tarafından ise 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hazırlanan finansal tablolar esas alınır.

Dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutulan kayıtlarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşamaz.

Sonuç olarak 2019 dönemine ilişkin olarak 30.09.2020 tarihine kadar yapılacak olan genel kurullarda kanun ve tebliğ şartları uyarınca karın %25’lik kısmı dağıtıma konu edilebilecektir. Hangi şirketlerin kar dağıtımı sınırlamasına hangi şartlarla tabi olmayacağı da kanun ve tebliğ düzeyinde açıklığa kavuşturulmuştur.