Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Taşıt ve gayrimenkul satışlarında yeni bir dönem!

31 Mayıs 2022 tarihli Resmi Gazete’de 538 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği yayımlandı ve aynı tarih itibariyle yürürlüğe girdi. Tebliğ uyarınca internette yapılan satışlar için bildirim yükümlülüğü getirildi. Bu Tebliğ özellikle taşıt ve gayrimenkul satışlarında yeni bir dönemin başlangıcı olacaktır. Noterlerde ve Tapu Dairelerinde taşıt ve gayrimenkul satışlarında satış rakamları gerçek satış rakamlarından daha düşük beyan edilerek işlem tesis edilebiliyordu.

Bu düzenleme sonrası yine gerçek satış rakamlarında daha düşük rakamlar beyan edilerek işlem tesis edilebilir ama Hazine ve Maliye Bakanlığı taşıt ve gayrimenkuller ilan ile satılmış ise ilan bilgilerine sahip olacağı için düşük beyanla işlem tesis edenleri kolaylıkla tespit edebilecektir. İlan verileri Hazine ve Maliye Bakanlığının elinde olacağı için Noterlerden ve Tapulardan yapılan işlemi ilan verileri ile kıyaslayarak aradaki farkın izahını işlem yapanlardan isteyecektir.

Tebliğ düzenlemesi uyarınca aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları, yer sağlayıcıları, taşınır ve taşınmaz mal sağlayıcıları aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.

Aracı hizmet sağlayıcı, 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişiyi ifade eder.

Sosyal ağ sağlayıcı, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde tanımlanan sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.

Yer sağlayıcı, 5651 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde tanımlanan ve hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.

Taşınır, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 762 nci maddesi uyarınca mülkiyete konu olabilen eşyaları ifade eder.

Taşınmaz, 4721 sayılı Kanunun 704 üncü maddesinde sayılan arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümleri ifade eder.

Sürekli bilgi verme zorunluluğu kimler için getirilmiştir ve bildirilecek bilgiler nelerdir?

Taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının temin edilmesine yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar takvim yılının birer aylık süreleri içerisinde gerçekleştirmiş oldukları söz konusu işlemlere ilişkin olarak;

a) Verilen hizmetin sağlandığı internet adres veya adreslerini,

b) Hizmet verilen gerçek ya da tüzel kişilere ait ad soyad/unvan, TCKN/YKN/VKN bilgileri ile işyeri adres bilgilerini,

c) Hizmet verilenler adına gerçekleştirilen taşınır, taşınmaz, mal ve hizmet satış/kiralama işlemlerine ilişkin her bir tahsilat veya satış işlemi tutarı ve tarihi ile tahsil edilen tutarların aracılık hizmeti verilenlere ödenmesine ilişkin banka hesap bilgilerini,

ç) Başkanlık tarafından belirlenecek diğer bilgileri,

elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerine bildirmek zorundadır.

Yukarıda sayılanların, ödemelere ilişkin olarak satıcının/kiralayanın ticari temsilcisi olması sebebiyle ödemeye aracılık etmesi veya ödeme hizmetini bir dış hizmet olarak banka veya ödeme kuruluşundan alması bilgi verme yükümlülüğünü etkilemeyecektir.

Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar üzerinden ilan verenler, verdikleri ilanlara yönelik olarak söz konusu sağlayıcıların bu madde kapsamında Başkanlığa bildirmek zorunda olduğu bilgileri bunlara vermek zorundadırlar. Verilen ilanın konusu olan taşınır, taşınmaz, mal veya hizmetlerin mülkiyetinin ilan veren dışındaki bir gerçek veya tüzel kişiye ait olması durumunda, mülkiyet sahibine ilişkin bilgilerin de aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılara bildirilmesi zorunludur.

Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar kendilerine bildirimde bulunmayan ilan verenlere ilişkin bilgileri de Gelir İdaresi Başkanlığına bildirecektir.

Verilecek bilgilere ilişkin format ve bilgi verme dönemi nasıl olacaktır?

Bu Tebliğ kapsamında sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin bildirmesi gereken bilgilere ilişkin veri format ve standardı Başkanlık tarafından BTRANS aracılığıyla duyurulacak ve bilgiler bu Sistem üzerinden Başkanlığa bildirilecektir.

Bu Tebliğ kapsamında bildirilmesi zorunlu olan bilgiler Başkanlığa aylık olarak bildirilecektir. Bir aya ait bilgilerin, takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar bildirilmesi zorunludur.

Başkanlık, bildirilmesi zorunlu olan bilgilerin kapsam ve içeriğinin belirlenmesinde yetkili olup, bunlar ile bunlara ilişkin veri format ve standardında yapılacak değişiklikler BTRANS aracılığıyla duyurulacaktır.

Sorumluluk ve ceza uygulaması nasıl olacaktır?

İlan verenler, aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcıların bu Tebliğ kapsamında bildirmek zorunda oldukları bilgileri bunlara temin etmek zorunda olduğu gibi bu bilgilerin doğruluğundan da sorumludurlar.

Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar ilan verenlerin bu Tebliğ gereğince temin etmeleri gereken bilgilerin kendilerine bildirilebilmesi için gerekli olan koşulları yerine getirmek zorundadır.

Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar BTRANS aracılığıyla bildirdikleri bilgilerin doğruluğundan sorumlu oldukları gibi bu bilgileri Başkanlığın belirlemiş olduğu format, standart ve bildirim yöntemine uygun olarak bildirmek zorundadırlar.

Başkanlıkça belirlenen format, standart ve bildirim yöntemi haricinde bildirilen bilgiler kabul edilmeyecek ve bildirim yapılmamış sayılacaktır.

Bilgi verme zorunluluğu getirilenler, Başkanlık sistemine bildirmekle yükümlü oldukları bilgileri 213 sayılı Kanunun defter, kayıt ve belgeler için öngördüğü muhafaza süreleri içerisinde elektronik ortamda saklamak ve istenildiğinde elektronik araçlar ve ortamlar vasıtası ile ibraz etmekle yükümlüdürler.

Bu Tebliğde yapılan düzenlemeler kapsamında bildirilmesi gereken bilgileri bildirmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunanlar ile bu Tebliğle getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında 213 sayılı Kanunun ilgili ceza hükümleri tatbik olunacaktır.

İlk bildirim ne zaman yapılacaktır?

Bu Tebliğ kapsamında sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenler, ilk bildirimlerini ilk kez 2022 Haziran ayında verilen ilanlara ilişkin olarak 1/8/2022 tarihine (31/7/2022 tarihinin hafta sonuna isabet etmesi nedeniyle) kadar Başkanlığa yapmak zorundadır. Bu Tebliğ kapsamında sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin, söz konusu ilanların bildirilmesi zorunlu olan bilgileri içerecek şekilde alınması için gerekli olan teknik çalışmaları en kısa sürede tamamlamaları gerekmektedir. 2022 Temmuz ve sonraki aylara ilişkin bildirimler yukarıda yer verdiğimiz açıklamalar uyarınca yapılacaktır.

Bu Tebliğ kapsamında sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla yayında olan ilanlar ile bu Tebliğin yayımlandığı tarihten 31/5/2022 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilk kez verilen ilanlara (bunlardan bu Tebliğin yayımlandığı tarihten 31/5/2022 tarihine kadar yayından kaldırılanlar ile 2022 Haziran ayında yayını devam eden veya yayından kaldırılanlar dâhil) ilişkin bildirimi 31/8/2022 tarihine kadar yapmaları gerekmektedir. Bu bildirimin yapılabilmesi için ilan verenler tarafından ilanlara ilişkin ilave bilgi verilmesinin gerekmesi halinde bu durum ilan verenlere uygun yöntemlerle duyurulacak ve bu duyuruya rağmen bildirilmesi zorunlu olan bilgilerini tamamlamayanlar Başkanlığa bildirilecektir.

Sonuç olarak bundan sonraki süreçte taşıt ve gayrimenkul alım satımı yapanlar bilmelidir ki, gerçek satış/alış rakamları üzerinden değil de daha düşük rakamlar üzerinden işlem yapanlar her an izah için çağrılabileceği gibi, doğrudan dahi cezai işleme tabi tutulabilirler.