Fatih Öğün [email protected]

Sektör geçişleri ve mimari yönetimi

Bir önceki yazımızda sektörler arası geçişlerin nedenleri, finansal hizmetler alanında sektör geçişlerinin odağı olan alanları listelemiş, finansal kurumların bu kapsamda hangi adımları atması gerektiğinden bahsetmiştik. Gelecek dönem finansal hizmetler alanında sektör geçişlerinin artması bekleniyor Teknolojinin hızlı ilerleyişi ile farklı sektörlerde yer alan şirketler, müşteriye değer sunma avantajları ve hâkim oldukları müşteri dataları ile finansal hizmetler alanında farklı iş modelleri kurgulamaya ve sektöre giriş yapmaya devam edecek gözüküyor.

Sektör geçişlerine yönelik finansal hizmetler şirketlerinin, ağırlıklı olarak banka ve sigorta şirketlerinin, hazırlanmasında bazı noktaları vurgulamıştık. Bu temel adımları listelersek:

- Sektör dışı oyuncuların giriş yaptığı alanların ve bu alanlardaki trendlerin takip edilmesi. Ödeme çözümleri başta olmak üzere, ilgili alanlarda sektörün gidişatı, yeni teknoloji ve düzenlemelerin neler getireceğinin izlenmesi

- Finansal teknoloji alanında yetkinliklerin artırılması ve bu alanda sektöre giriş yapan oyuncular ile işbirliği alanlarının geliştirilmesi

- Kurumun faaliyet modelinin finansal teknoloji çözümlerini hızlı bir şekilde uygulamaya alacak ve müşterilerine ulaştıracak şekilde düzenlenmesi

- Müşteriye ulaşma ve ihtiyaçlarını karşılama konusunda farklı kullanım senaryolarının geliştirilmesi

Yukarıdaki listede üçüncü maddede bahsettiğimiz kurumun faaliyet modelinin düzenlenmesinde kritik noktalardan birini kurumsal mimarinin ve buna bağlı olarak teknoloji mimarisinin tanımlanması oluşturuyor. Kurumsal mimari, temelde kurumdaki ana süreç gruplarını, süreçleri, süreç sahipliklerini ve ana sistem bileşenlerini ortaya koyan bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. Faaliyet modelinde ortaya konulan süreç ve organizasyonel birimleri daha net ve detaylı tanımlayan bu yapı, aynı zamanda kurumdaki süreç ve altyapı bileşenlerinin koordineli bir şekilde yönetilip geliştirilmesinde önemli yere sahip. Farklı birimler tarafından geliştirilen ve değişen süreçlerin yönetilmesi, standartlara ve mevzuata uyumu, teknoloji altyapısı ile bütünleşik bir şekilde ilerlemesi gibi konularda kurumsal mimari ve buna bağlı bileşenler önemli bir yere sahip.

Teknoloji altyapısına baktığımızda uygulama mimarisi, entegrasyon ve altyapı mimarilerinin yönetimi de yine kurumsal mimariden başlayan konular ve burada belirlenen kurallar ve alınan kararlara göre yönetilmeleri kurumun becerilerinin istikrarlı bir şekilde yönetilebilmesi açısından önem taşıyor.

Sektörler arası geçişler ve bu geçişlerin beraberinde getirdiği yeni iş modelleri ve teknoloji çözümlerinin kurumsal mimari alanında işin kapsamına dönük önemli etkileri var diyebiliriz. Öncesinde kurumun kendi yapısı içerisinde şekillenen kurumsal mimari ve kararların artık sadece kurumun süreç ve teknoloji bileşenleri ile sınırlı kalması mümkün görünmüyor. Finansal teknoloji alanındaki birçok konuda ( ödeme çözümleri, alternatif krediler, varlık yönetimi, finansal planlama, vs) üretilen çözümler farklı şirketlerin ortaya koydukları veri, teknoloji ve süreçlerin başarılı bir şekilde entegre edilmesine dayanıyor. Örneğin sigorta teknolojileri içinde (InsurTech) otomotive dayalı sigorta çözümlerinde sensörlere ilişkin çözümler; sensörlerden gelen verinin toplanması ve analiz edilmesi ile bunların ilgili araç sistemine entegrasyonu, gelen bilgiler ışığında hasar yönetimi ve prim yapısının düzenlenmesi gibi konuların hepsi ayrı çözüm sağlayıcılardan gelebilecek konulardan oluşuyor. İlerleyen dönemde sadece bir kurumun en uygun çözümü her zaman kendi çatısı altında bulundurması beklenmiyor. Bu şekilde oluşacak çözümlerin yönetiminde kurumsal mimariye baktığımız zaman konunun sadece kurumun kendi süreç ve altyapılarını yönetmek üzerine değil, farklı çözüm sağlayıcılar ile oluşturulan çözüm ve değer önerilerine ilişkin süreç ve altyapının da yönetilmesi üzerine kurulu olduğunu görüyoruz.

Konuya bu açıdan baktığımızda burada yer alan disiplin ‘kurumsal mimari’ yönetiminden ‘ekosistem mimarisi’ yönetimine doğru ilerleyen bir görüntü sergiliyor. Başka bir deyişle süreçler, roller, organizasyonel birimler ve teknik altyapı yine kritik öneme sahip ama kapsam olarak baktığımızda sadece kurumun kendi yapısı ya da mevzuat gereği entegre olması gereken sistemler ile sınırlı değiller. Ekosistem mimarisinin yönetiminde kurumun kendi bileşenlerinin yanı sıra oluşturduğu değer önerilerinin parçası olan süreç ve teknik altyapı bileşenlerinin yönetilmesi önem taşıyor. Bahsettiğimiz bu bileşenler bazen belirli bir müşteri verisi (sosyal medya verileri), nesnelerin interneti kapsamında olan bileşenler ( araçlarda kullanım ve aracın durumu ile ilgili bilgi sağlayan sensörler), bazı durumlarda ise dış veri ile kurumun verisi üzerinden katma değer üreten algoritmalar olabilir.

Yukarıda bahsedilen ekosistem mimarisinin yönetimine geçiş aynı zamanda mimari yönetim standartlarının geliştirilmesi açısından da önem taşıyor. Finansal teknoloji alanında çözüm ortakları ile standart bir yönetimi olmayan işbirliklerine gitmek yerine kurumun süreç ve sistemlerinde doğru konumlanmasını sağlamak ve bunun yönetimini devam ettirmek gelecek dönem için fayda sağlayacak önemli bir yaklaşım.

Sektörel geçişlere bağlı olarak mimari yönetiminde yaşanması beklenen bu değişimi iyi yönetmek için atılması önerilen bazı adımlar şu şekilde özetlenebilir:

- Kurumsal mimari yönetiminin finansal teknoloji alanındaki iş modelleri ve potansiyel iş birliklerini yönetecek süreçleri ve yönetim prensiplerini geliştirmesi

- Teknoloji mimarisi alanında odak noktasının sadece kurumun sistemleri ile kalmayıp bu alanda dışarıya açılan ya da dışarıdan kullanılabilecek servislere ve bunların düzgün ve sağlıklı yönetimine odaklanması

- İş birimleri ile sektör geçişlerine bağlı oluşan yeni iş modelleri ve bunların uygulanmasında gerekecek altyapı bileşenleri ve entegrasyon gereksinimlerinin tanımlanması

- Çözüm geliştirme alanında uygulamaya geçen yeni nesil yaklaşımların (Agile, DevOps) finansal teknoloji alanında yapılacak işbirliklerin uygulamaya geçirilmesinde kullanılması. Hızlı deneme-yanılma yöntemlerinin kritik öneme sahip olduğu bu alanda mimari yönetiminin de gereken altyapıyı sağlaması önem taşıyor

- Mimari yönetiminde yetkinliklerin yukarıda belirttiğimiz noktalar ışığında geliştirilmesi bir diğer önemli konuyu oluşturuyor. Finansal teknoloji ve beraberinde getirdiği dinamik sektör geçişleri mimari yönetiminde bu ortama uyum sağlayacak ve onu etkin yönetecek yetkinliklerin de geliştirilmesini gerektiriyor

Finansal hizmetlerde çözümlerin bir ekosistem içerisinde farklı partilerin katkısı ile hazırlandığı bir ortam küresel marketlerde oluşmaya başladı. Bu alanda kurumsal mimari yönetiminin kendi pozisyonunu belirlemesi ve gelişmeleri etkin yönetmesi ve aksiyon almasında mimari yönetimi kritik önem taşıyor.