Dursun Akbulut [email protected]

Reel efektif döviz kuru ve ihracat için rekabet gücü

Bilindiği üzere Merkez Bankası tarafından Türkiye’nin parasal olarak diğer bir değişle kura bağlı rekabet gücünü ölçmek için aylık olarak reel  efektif döviz kuru (REK)  verileri yayınlamaktadır. REK hesaplamasında önce nominal efektif döviz kuru (NEK) hesaplanmaktadır. NEK  Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk Lirası’nın (TL) ağırlıklı ortalama değeridir. Ağırlıklar ise ikili ticaret miktarları kullanılarak belirlenmektedir. REK ise  NEK’deki nispi fiyat etkileri arındırılarak diğer bir deyişle enflasyondan arındırılarak elde edilmektedir.

TÜFE bazlı REK endeksinin hesaplanmasında 45 ülkenin ağırlıkları kullanılmaktadır. Bu endeks için baz yılı olarak 2003 yılı seçilmiştir.

Diğer taraftan yine Merkez Bankası  tarafından 2003 nominal birim iş gücü maliyeti baz alınarak 18 ülkenin ağırlıkları kullanılarak çeyrek dönemlerde Birim İşgücü Maliyeti Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru hesaplaması yapılmaktadır ve çeyrek dönmelerde bu veriler yayınlanmaktadır.

Aşağıdaki grafikler  Temmuz 2015 ayına kadar TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru ile 2015 yılının birinci çeyreğine kadar  Birim İşgücü Maliyeti Bazlı Reel Efektif Döviz Kurunun gelişimini göstermektedir.

Grafikten görüleceği gibi TÜFE Bazlı REK oldukça değer kaybetmiş diğer bir değişle ihracat için rekabet gücü artmış ancak Birim İşgücü Maliyeti Bazlı REK, TL kurundaki aşırı zayıflamaya rağmen karşılaştırma yapılan diğer ülkelere göre değer kazanma trendinde  girmiştir. İkinci çeyrek verileri henüz yayınlanmamıştır ancak enflasyonun üzerine de gelen zamlar nedeniyle bu trendin devam etmesi kuvvetle muhtemeldir.

Dolayısyla  TÜFE Bazlı REK reel sektörü zora sokma pahasına rekabetçi  hale gelirken  Birim İşgücü Maliyeti Bazlı REK bu rekabet gücünü yok etmeye çalışmaktadır.

Bu grafikler  Merkez Bankası EVDS sisteminden alınmıştır.