Dursun Akbulut [email protected]

Merkez Bankası döviz rezervleri ve finansal riskler

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, yapmış olduğu son toplantıda Küresel piyasalardaki son gelişmeler dikkate alınarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla, Türk Lirası zorunlu karşılıkların döviz  cinsinden tesis edilmesi imkânı uygulamasında rezerv opsiyonu katsayısını (ROK) 0,1 puan artırarak Merkez Bankası döviz rezervlerinde 0,6 milyar dolarlık bir artış sağlanacağını belirtmiştir. Merkez Bankası 2012 yılından itibaren ihracat reeskont kredileri kullandırarak net döviz  rezervlerinde 8,3 milyar dolar ,  2011 yılından itibaren de rezerv opsiyon mekanizmasıyla  brüt döviz rezervlerinde 2012 yılı sonunda 27 milyar dolar tutarında artış sağlamıştır. Bu uygulamalarla altın hariç brüt döviz rezervleri son iki yılda 80 milyar dolardan 105 milyar dolara çıkmıştır. Merkez Bankası istikrarlı büyüme için finansal istikrarın önemini belirtmiş, finansal istikrarla ilgili risklerin daha çok küresel gelişmelerden diğer bir deyişle ani sermaye hareketlerinden kaynaklandığını belirtmiştir.

Merkez Bankası finansal istikrarın sağlanması için cari işlemler açığını sürdürülebilir bir seviyeye getirmeye çalışması yanında sürekli olarak yukarıda belirtildiği gibi döviz rezervlerinin artmasını sağlayıcı önlemler almıştır. Merkez Bankası yine finansal istikrara yardımcı olmak üzere döviz kurundaki gelişmeleri belli bir mekanizmaya yani reel efektif döviz kuruna bağlı olarak takip etmeye başlamıştır. Merkez Bankası reel efektif döviz kuru ile ilgili bir bant tanımı yaparak; TL’nin bu bandın içerisinde, altında veya üstünde olması halinde ne tür tedbirler alacağını belirtmiştir.

Merkez Bankası’nın finansal istikrarı sağlamak için aldığı bu tedbirlerden en önemlisi bankanın sürekli olarak döviz rezervlerini arttırmasıdır. Bu da iki soruyu gündeme getirmektedir: Merkez Bankası rezervlerini cari işlemler açağının finansmanını sağlamak amacıyla yabancı para cinsinden fon girişini teşvik etmek için mi artırmaktadır, yoksa gelişmiş ülkelerde yaşanacak  iyi veya kötü yöndeki gelişmelere bağlı olarak yüklü bir miktarda fon çıkışını beklemekte veya bu fon bolluğunun azalacağını düşünerek cephane mi biriktirmektedir?

Merkez Bankası’nın döviz rezervlerini bu denli artırmaya çaba göstermesi fon girişini özendirmeye yönelik olmanın yanı sıra, esas itibari ile önümüzdeki dönemlerde fon çıkışından korktuğunun bir işareti de olabilir. Bu senaryo göz önüne alındığında şirketler için döviz riskinin iyi bir şekilde yönetilmesininin  önemi büyüktür.