Onur Çelik [email protected]

Mali düzenlemelerimiz neden bu kadar karışık?

Ülkemizde genel olarak kanun yapma şeklimiz, malum olduğu üzere “torba kanun” formatında. Literatürde kısaca, birbiri ile konu yönünden ilgisi olmayan ve çok fazla sayıda başka kanunda ek ve değişiklikler yapan kanunlara “torba kanun” adı verilmekte. 

Bir kanunun, torba kanun olup olmadığının temel göstergelerinden birisi ise genelde kanun başlığı olmakta. Hal böyle olunca torba kanunların başlığı, içerik itibariyle yürürlükteki birden fazla kanunu etkilediği için genellikle “çeşitli kanunlarda” diye başlamak durumunda kalmakta. 

Bahsedilen torba kanun yapma usulü, birbiri ile bağı olmayan hukuki ve mali düzenlemelerin içinden sık sık yapılan vergisel düzenlemeleri takip etmekte işin uzmanları dahi zorlanır iken, bunun yanı sıra bir de mali düzenlemelerimizin karmaşıklığı ve anlaşılmasındaki güçlükler var. Nitekim TMF Group’s tarafından 2019 yılında hazırlanan Financial Complexity Index 2019 raporuna göre Türkiye bir miktar yol almış olsa da, sıralamada ki yeri aşağıda yer alan tablodan da anlaşılacağı üzere çok da parlak görünmüyor.(Türkiye 2018 yılında sıralamada 3’cü iken, 2017 yılında 1.sıradaydı!)

Oysaki mali düzenlemelerin ideali, sade bir vatandaş tarafından okunduğunda anlaşılabilir ve basit bir şekilde hazırlanmış olanıdır. Bunun yanı sıra sağlıklı olarak hazırlanmış mali düzenlemeler aşağıdaki özellikleri de bünyesinde taşımalı ki, Mali İdarece bir maliye politikası aracı olarak da kullanılabilme imkanı olsun. Bunlar kısaca;

· Vergi mevzuatında etkin, adil ve rekabetçi bir yapı

· Yatırım, üretim, istihdam, ihracat ve tasarrufların mali düzenlemelerle desteklenmesi

· Vergiye gönüllü uyumun teşviki

· Gönüllü uyum sayesinde kayıt dışılığın hızla azalması

· Ekonominin rekabet gücünün artırılması 

Sonuç

Özellikle uluslararası yatırımcıların yatırım kararı verirken en çok dikkate aldığı unsurların başında hiç şüphesiz ki ekonomik faktörler içerisinde yer alan vergi politikaları, mali düzenlemelerin basitliği & anlaşılabilirliği ve yürürlükte olan vergi oranlarının düzeyi gelmektedir.

Yabancı sermaye çekebilmek adına sürekli teşvik paketleri açıkladığımız ve dünyada ticaret savaşlarının gündemde olduğu şu günlerde, mali düzenlemelerimizi sadeleştirmenin, vergi oranlarımızı gözden geçirmenin ve gerçek vergi reformlarını yaparak haksız rekabete neden olan kayıt dışı ile mücadele etmenin tam zamanı gibi görünüyor.

Yazımıza ülkemizin kurucusu ulu önder Atatürk’ün bir sözü ile sonlandırmak isteriz. “Vergi usullerinin ıslahı çarelerinin aranmasına da ehemmiyetle devam olunmalıdır. İyi usul ve iyi tatbikin memnun edici neticelerini vatandas, hiç bir işte vergi mevzuu kadar hassasiyetle takdir etmez.“ (01.11.1936, T.B.M.M., 5.Dönem, 2.Toplanma Yılı Açılış Konuşması.)