Hikmet Baydar [email protected]

Korona sonrası ne zaman?

Herkesin umutla beklediği haber salgının artık sona erdiği haberidir. Hızla yayılan ve tüm Dünya’nın dengelerini alt üst eden, çok başarılı kurumsal firmaların bile risk olarak göremediği böyle bir durum fiilen ve ansızın yaşandı. Kamusal yasakların zorunlu olarak arttığı, birçok sektörde faaliyetlerin kamu çıkarı nedeniyle durdurulduğu bir ortamda iyi niyetli birçok firma da taahhütlerini yerine getiremeyecek duruma geldi.

Bir yandan cirolar ciddi düşerken, (konaklama, restoran gibi hizmet sektöründe faaliyetler tamamen durdu) verilen çekler ve krediler için gereken nakit akışları sağlanamadı. “Mücbir sebep” korona gerekli ticari faydayı ne kadar sağlar bilemeyiz ancak önümüzdeki dönem yazılan çekler ve ödenmeyen kiralar nedeniyle önemli sorunlara gebe görünüyor.

Ülkemiz pandemiyi Dünya’ya kıyasla daha hafif atlatıyor görünse de henüz ilacı bulunmayan ve aşırı bulaşıcı olan virüs hala ciddi risk taşıyor. Hastalığın tarihe karıştığı kesinleşmeden de hiç birşey normale dönmeyecek. Zaten “normal” salgın öncesi normal olmayacaktır.

Bir süre aşırı titiz ve temizliğe duyarlı bir toplum talebiyle karşı karşıya olacağımızdan öncelikler değişecektir.

Peki Korona salgını sona geliyor mu? Bu soru şirketlerin hayatını sürdürebilmeleri için çok ama çok önemlidir.

Ülkemizde vaka ve hasta sayıları düşerken tedbirler gevşetilmiş ancak buna mukabil vaka sayısındaki artış bir miktar tedirginlik yaratmıştır. Dediğimiz gibi hala ilacı yok ve her an yayılabilecek bir virüsle karşı karşıyayız.

16/06/2020 günü Çinin başkenti Pekin’den gelen haberler pek de iç açıcı değil. Pandeminin ilk görüldüğü ve yayılmaya başladığı yer olan Çin’den gelen bu haber önümüzdeki dönem ikinci bir dalga korkusunu artırabilir.

Pekin'de vakaların artması üzerine bütün okullar kapatılacak haberi bizleri ciddi şekilde tedirgin etmiştir. Hatta yüksek riskli bölgelerde yaşayan insanların ikamet bölgelerinden ayrılmasına da izin verilmeyecek. Kısacası karantina durumu var.

İlaç bulunduğu zaman ve uygulamaların başarıları görüldüğünde piyasaların coştuğunu göreceğiz. Peki o zaman başlıkta sorduğumuz soruyu tekrar soralım; Korona sonrası ne zaman? Çinden gelen haberlere göre bir süre daha bu riskle yaşayamaya devam edebiliriz görünüyor.

Tüm Dünya’da yazın bu riskin kalkacağı beklentisi var. Ancak gevşeme sonrasında tekrar vakaların artması yazın tedbirlerle geçeceği görüntüsünü vermektedir.

Burada kapitalizm ile insanlığın çatışmasını görmekteyiz. Şirketlerin normale dönmelerine acilen ihtiyaç varken, normalleşme salgının yayılma riskini de artırıyor. Bakalım kim kazanacak.

Burada şunu unutmamalıyız; tüm Dünya pandemi nedeniyle sıkıntı yaşarken, yurtiçi iyi olsa bile global piyasanın bir parçası olarak ekonomimiz de bu olumsuzluktan etkilenecektir.

Şimdilik sosyal mesafeye dikkat ederek salgından korunmaktan başka çaremiz yok. Ancak global salgının süresi uzadıkça ekonominin çarkları tüm Dünya’da son derece zorlanacaktır.

Bu arada piyasalardaki dalgalanmalar ciddi fırsatlar verirken aynı şekilde riskleri de barındıracaktır. Piyasalara destek amaçlı bol bol verilen paralar, şartlar normalleşmeye başladığında enflasyonist etki yaratabileceğinden paranın geri çekilme stratejileri şimdiden belirlenmelidir.

Şunu unutmayalım; bol para-düşük faiz paranın yönünü fiyatlı finansal ürünlere götürür. Bunlar Borsa ve gayrimenkul olabilir. Tahvillerin fiyatı da çok yüksek olduğu için faizleri düşük olmaktadır. Döviz ise ülkesinde getirinin düşük olması nedeniyle tercih edilmemektedir. Bu arada enflasyona dikkat etmeliyiz. Eğer yükselirse para değerinin korunması için dövize yönelebilir.