Dursun Akbulut [email protected]

Kırılgan Beşli ve faiz lobisi

Bilindiği üzere daha önce yükselen ekonomiler içinde yer alan Hindistan, Brezilya, Endonezya, Güney Afrika ve Türkiye son dönemlerde özellikle  FED ’in parasal genişlemeyi yavaşlatması ile birlikte kırılgan beşli olarak adlandırmaya başlandı. Gelişmekte olan bu ülkelerin ortak özelliklerinden birisi yüksek miktarda cari açık vermeleridir. FED ’in Mayıs ayında parasal genişletmeyi yavaşlatacağı sinyali vermesi ile birlikte bu ülkelere fon girişinde yavaşlama hatta bu ülkelerden fon çıkışı olmaya ve bu ülkelerin para birimleri dolar karşısında değer kaybetmeye başladı. Bu ülkelerin Mayıs 2013’ün başından 14 Şubat 2014 tarihine kadar para birimlerindeki değer kaybı aşağıdaki gibidir.
Hindistan Rupi’si yüzde 15,  Brezilya Rial’i yüzde 19.5, Endonezya Rupi’si yüzde 21.5, Güney Afrika  Rand’ı yüzde 21,Türk Lirası yüzde22…
Bu ülkelerin para birimlerindeki bu değer kaybına karşılık bu ülkelerin faiz oranlarında kademeli olarak faiz artışı meydana geldi. Bu ülkelerin 10 yıllık tahvil faizlerindeki  gelişme de aşağıdaki gibidir.
                                              Mayıs 2013                   Şubat 2014
Amerikan Doları                    %1.7                             %2.7
Hindistan Rupisi                    %7.1                              %8.8
Endonezya Rupisi                  %5.6                              %8.7
Brezilya Riali                           %9.5                              %13.1
G. Afrika Randı                       %5.9                              %8.5
Türk Lirası                                %6.1                              %9.9
Görüldüğü üzere  Amerikan  10 yıllık tahvil faiz oranı  artınca Kırılgan Beşli’nin de faiz oranları artış göstermeye başlamıştır.  Bilindiği üzere fon yöneticileri işlem komisyonu yanında en büyük geliri yönettikleri fonların getiri performansından elde ederler. Getiri performansında eşik değer Amerikan Hazine bonosu getirisidir. Bu getiri oranı arttıkça fon yöneticileri doğal olarak fon ihtiyacı olan ve yatırım riski daha yüksek olan diğer ülkelerden daha yüksek getiri elde etmek istemektedirler. Dolayısı ile Amerikan Hazine bonosu fiyatları arttıkça, cari açık veren ve büyümesi ağırlıklı olarak yabancı fonlara bağlı olan ülkelerde fon çekebilmek veya fon çıkışını sınırlı tutmak için faiz artırmak zorunda kalmaktadırlar.
Faiz lobisinden kaçınmanın yolu yurtiçi tasarrufları teşvik etmek veya katma değerli ürün ve servislere yönelmektir. Aksi takdirde faiz lobisine teslim olmamak için sürekli olarak Amerika da işlerin kötü gitmesi yönünde dua etmemiz gerekecektir.