Dr. Ekrem Öncü [email protected]

İki önemli düzenleme 1 Ocak’ta yürürlüğe giriyor!

Katma Değer Vergisi Kanununda 7104 sayılı Kanunla oldukça önemli değişiklikler yapılmıştı. Ancak bu değişikliklerin bir kısmı yayımı tarihinde yürürlüğe girmekle birlikte bir kısmı ise 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Yazımızda ele alacağımız iki konu yıllardır tartışma konusu yapılmakta idi ve 7104 sayılı Kanunla bu tartışmalar son bulmuş oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı da 7104 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler nedeniyle tebliğ taslağı hazırladı ve muhtemeldir ki yıl bitmeden Resmi Gazete’de yayımlanacaktır.

İNDİRİLEMEYEN KDV İZLEYEN DÖNEMDE İNDİREBİLECEK!

7104 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle, 3065 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında değişiklikle 1/1/2019 tarihinden itibaren indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir.

Buna göre, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı içinde kaydedilen belgeler, gelir veya kurumlar vergisi açısından söz konusu belgelerin defterlere kaydedildiği vergilendirme dönemleri için dönemsellik ilkesi gereği kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınsa dahi bu belgelerde gösterilen KDV indirim konusu yapılabilecektir.

Bu hükme göre, 2019 takvim yılına ilişkin mal ve hizmet alımlarına (vergiyi doğuran olayı 2019 yılında gerçekleşen) ait belgelerin 2020 takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili defterlere kaydedilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen KDV tutarları indirim konusu yapılabilecektir. 

Ancak, 2018 takvim yılına ilişkin mal ve hizmet alımlarına (vergiyi doğuran olayı

2018 yılında gerçekleşen) ait belgelerin 2019 yılında ilgili defterlere kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapılması mümkün olmayacaktır. 

DEĞERSİZ ALACAĞIN KDV’Sİ İNDİRİM KONUSU YAPILABİLECEK!

7104 sayılı Kanunla 3065 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, Vergi Usul Kanununun 322’nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV’nin, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabileceği; şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323’üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınmasının şart olduğu hükme bağlanmıştır. 

SATICILARIN YAPACAKLARI İŞLEMLER

Mükellefler tarafından yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarına ilişkin hesaplanan KDV’nin, tahakkuk ilkesi uyarınca söz konusu mal ve hizmet bedellerinin tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. 

Yapılan mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin alacağın, 213 sayılı Kanunun 322’nci maddesine göre değersiz alacak haline gelmesi durumunda söz konusu mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin hesaplanan KDV’nin indirim konusu yapılması mümkündür.

213 sayılı Kanunun 323’üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.

Burada anlatılmak istenileni bir örnek yardımı ile daha açık olarak anlatmak mümkündür. Örneğin, mükellef 2019 yılında 4 adet firmaya yaptığı mal teslimi ve hizmet ifası nedeni ile 1.000.000 TL artı 180.000.-TL KDV’yi tahsil edememiş ve bu alacak VUK 322’ye göre değersiz alacak haline gelmiştir. Mükellef bu tutar için şüpheli alacak karşılığı ayırmış olabileceği gibi ayırmamış da olabilir.

Şüpheli alacak karşılığı ayrılmamış ise, 180.000 TL KDV 2019 dönemi içinde KDV Beyannamesinde 108 kod numaralı “Değersiz Hale Gelen Alacaklara İlişkin İndirilecek KDV” satırı aracılığıyla indirim konusu yapılacak ve değersiz hale gelen alacağa ilişkin borçlu mükellef bilgilerini içeren beyanname eki form doldurulacaktır.

Şüpheli alacak karşılığı ayrılmış ise, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan 180.000 TL KDV’nin indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması gerekecektir. Mükellef bir taraftan 180.000 TL KDV’yi gelir yazarken diğer taraftan bu KDV’yi KDV Beyannamesinde 108 kod numaralı “Değersiz Hale Gelen Alacaklara İlişkin İndirilecek KDV” satırı aracılığıyla indirim konusu yapacak ve değersiz hale gelen alacağa ilişkin borçlu mükellef bilgilerini içeren beyanname eki formu dolduracaktır.

Değersiz alacağın indirim konusu yapılabilmesi düzenlemesi de 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği için 2018 yılında doğan değersiz alacakların KDV’si indirim konusu yapılamayacak, gider veya maliyet olarak dikkate alınabilecektir.

Buraya kadar yaptığımız açıklamalar satıcılar tarafından yapılacak işlemlere yönelik idi. Aşağıda yapacağımız açıklamalar ise borcunu satıcılara ödemeyen alıcılar bakımından yapılacak işlemlere yöneliktir.

ALICILARIN YAPACAKLARI İŞLEMLER

Katma Değer Vergisi Kanununun (30/e) maddesinde, Vergi Usul Kanununun 322’nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen KDV’nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde satıcı tarafından indirim konusu yapılabildiğinden mükerrer vergi indirimine yol açmayacak şekilde değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen ve daha önce indirim konusu yapılmış KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde 1 No.lu KDV Beyannamesinin “Matrah” kulakçığında “Diğer İşlemler” tablosunda

505 kod numaralı “VUK 322. m. Kapsamına Giren Borçlara Ait KDV” satırı aracılığıyla beyan edilecektir.

Yukarıda verdiğimiz örnekte 180.000 TL KDV satıcı tarafından indirim konusu yapılacak iken alıcılar bu tutarı KDV Beyannamesinde 505 kod numaralı “VUK 322. m. Kapsamına Giren Borçlara Ait KDV” satırı aracılığıyla beyan edileceklerdir.