Mehmet Bingöl [email protected]

Girişim Sermayesi Yatırım Fonları ile fon yatırımcılarında vergi durumu (I)

Girişim Sermayesi, büyüme potansiyeli barındıran veya büyüme sürecindeki küçük ve orta büyüklükteki şirketlere ortak olmak suretiyle finansman ve katma değer sağlayan teşebbüsü ifade eder.

Özellikle büyüme potansiyeli olan sektörlerdeki şirketlere veya yeni girişimlere sermaye ve yönetim bilgisi sağlayan Girişim Sermayesi Yatırım Fonları, bu açıdan bakıldığında Türkiye ekonomisine katkı sağlayacak projelerin gerçekleştirmesinde önemli bir fonksiyon ifa edebilir.

Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına(GSYF) ilişkin uygulama esasları, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 2 Ocak 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tebliği ile ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. (SPK, III-52.4 sayılı Tebliğ)

SPK Tebliğine göre; GSYF’ler; nitelikli yatırımcılardan katılma payı karşılığında toplanan para ya da iştirak paylarıyla, pay sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre, mevzuatta belirtilen varlık ve işlemlerden oluşan portföyü işletmek amacıyla “portföy yönetim şirketleri” ve “girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri” tarafından kurulan ve yönetilen tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır.

Bugünkü yazımızda hem GSYF nezdindeki vergi durumu, hem de GSYF yatırımcıları açısından vergi avantajlarını ele alacağız.

GSYF’lerde vergi durumu nedir? Gerek fonun kendisi ve gerekse fonun katılımcısı yatırımcılar açısından vergi mevzuatında neler var? Bu fonlar, hangi yatırımcılar için avantajlı? Hangi kişi veya kurumlar için teşvik var?

1. GSYF nezdindeki vergiler

1.1. Kurumlar Vergisi

Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının kazançları esasen yatırım yapılan şirketlerin hisselerinin satışından doğan kazançlar ile bu şirketlerden elde edilen kar paylarından oluşur. Ayrıca GSYF’lerde yatırım yapılacak hedef şirketlere verilen finansman dolayısıyla faiz kazançları, atıl paraların değerlendirilmesinden kaynaklanan mevduat veya tahvil faizi, menkul kıymet satış kazançları ile türev ürünlerden elde edilen gelirler de söz konusu olabilir.

GSYF’lerin elde etmiş olduğu bu kazançlar Kurumlar Vergisi’nden istisnadır (K.V.K. Md: 5(1)-d-3). Ancak GSYF’ler, Kurumlar Vergisi mükellefi olarak Vergi Dairesi’ne kayıt yaptırırlar.

1.2. İstisna Kazanç Vergi Stopajı

Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar, fon nezdinde “istisna vergi stopajına” tabidir. Ancak, stopaj oranı %0 olduğu için herhangi bir vergi ödenmesi söz konusu değildir. (G.V.K. Md.94/6-a-i ve 5520 sayılı K.V.K. Md: 15/3, Vergi nispetlerine ilişkin 12.01.2009 tarih ve 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı)[1]

1.3. Kar Dağıtımı Vergi Stopajı

SPK Tebliğine göre; fon tarafından katılma payı sahiplerine kar dağıtılabilir.

GVK’nun 94/6-b maddesi ile 5520 sayılı Kanun’un 15/2’nci maddesine göre dağıtılan kar payları üzerinden vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Ancak, GSYF’lerin kazançları üzerinden bir önceki bölümde belirtildiği üzere kurum bünyesinde vergi kesintisi yapıldığı için, söz konusu kazançlar ayrıca kar dağıtımına ilişkin vergi kesintisine tabi değildir.

Başka deyişle, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar, fon nezdinde istisna vergi stopajına tabidir. Ancak stopaj oranı %0 olduğu için herhangi bir vergi ödenmesi söz konusu değildir. (K.V.K. Md: 15/3, 12.01.2009 tarih ve 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı)[2]

5520 sayılı KVK’nun 15/2’nci maddesinde “… bu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tabi tutulan kazançlar hariç olmak üzere ….” ibaresine yer verilmek suretiyle bu husus açıkça kanun hükmüne bağlanmıştır.

Dolayısıyla GSYF’nun katılma payı sahiplerine dağıtacağı kar paylarından vergi kesilmesi söz konusu olmayacaktır.

1.4. Katma Değer Vergisi

GSYF’nun ana iştigal konusu olan hisse senedi satışları ile hisse temettü geliri KDV’nin kapsamı dışındadır.

Bununla beraber iştirak edilen veya edilecek şirketlere borç verilmesi karşılığında elde edilen faiz gelirleri Katma Değer Vergisi’ne tabidir. Ayrıca olması durumunda sabit kıymet satışları, danışmanlık hizmet gelirleri, kira gelirleri de KDV’ne tabi bulunmaktadır. Bu yönüyle GSYF’lerin KDV mükellefiyeti tesis ettirip, beyanname vermeleri gerekir.

Dolayısıyla aylık KDV beyanı yapılması, masraf faturalarındaki KDV tutarlarının “indirilecek KDV” hesabında izlenmesi ve gerektiğinde muhasebede diğer KDV hesaplarının açılması gerekir. GSYF’lerin bu yönüyle aktifinde hisse senetleri bulunan Holding şirketlerden bir farkı yoktur.

GSYF’ler KDV mükellefi oldukları için Türkiye içinden yapılan ve mevzuatta belirtilmiş hizmet alışları (danışmanlık, temizlik, servis taşımacılığı, baskı-basım işleri gibi) için KDV tevkifatı (Kısmi tevkifat) yapmak zorundadırlar. Çünkü Maliye Bakanlığı KDV Uygulama Genel Tebliği’ne göre KDV mükellefleri bu kapsamdadır. Dolayısıyla GSYF’ler sorumlu sıfatıyla KDV beyannamesi vererek fatura düzenleyen bu kişi ve kuruluşlar adına kesmiş oldukları KDV tutarını kendi Vergi Dairesine yatırırlar.

Yurt dışından bir hizmet alındığında ve faydalanma Türkiye’de olduğunda ise her hâlükârda sorumlu sıfatıyla KDV beyanı ve ödenmesi söz konusudur.

1.5. Damga Vergisi

GSYF’lerin ana faaliyet kapsamındaki aşağıdaki işlemlerinde düzenlenen kağıtlar Damga Vergisi’nden istisnadır.

Damga Vergisi Kanunu (2) Sayılı Tablo: IV-50.

“Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlar.”

Bu kapsamda gerek yurt içi ve gerekse yurt dışındaki şirketlere yapılacak yatırımlarda düzenlenen hisse satış sözleşmeleri, ortaklık sözleşmeleri için Damga Vergisi ödenmesi söz konusu değildir.

Bir sonraki yazımızda Girişim Sermayesi Yatırım Fonları nezdinde katılma belgesi karşılığında yatırım yapanların vergi avantajlarını ele alacağız.

[1] GSYF’ler SPK mevzuatına tabi yatırım fonları olduğundan GVK Geçici 67. Madde kapsamındadır.
[2] GVK Geçici 67. Maddedeki aynı husus burası için de geçerlidir.