Futbolcu transferlerinde vergi stopajı var mı?

Son günlerdeki transfer haberleri: Nani, Robin van Persie Fenerbahçe’de. Galatasaray’a Podolski geldi. Beşiktaş’ta sağ bek için Beck alındı, Q7 (Quaresma) geri döndü ve son transfer Mario Gomez!

Bilindiği üzere, Temmuz ayı futbolcu transferlerinin yapıldığı ay. Birçok kulüp ihtiyaç duyduğu mevkileri için takviye yapıp, yeni sezon için daha iyi performans hedefliyor. Futbolseveri de eğlenceli, heyecanlı bir sezon bekliyor.

Peki, futbolcu alımlarında vergi uygulamaları nasıl? Oyuncunun eski kulübüne ödenen tutar için vergi kesintisi yapılacak mı? Ya da oyuncu serbest ise kendisine veya menajerine ödenen “imza parası” için vergi stopajı olacak mı?

Mevcut bir sözleşmenin devamı esnasında bir futbolcunun bir başka ülkenin ulusal federasyonundaki kulüpte futbol oynama hakkı, hem Borçlar Kanunu hem de FIFA talimatları çerçevesinde Federasyon tarafından düzenlenecek uluslararası transfer belgesinin yanı sıra, her iki kulübün futbolcunun transferi konusunda anlaşmaya varmasına bağlıdır.

Başka deyişle, hâlihazırda başka bir kulüple sözleşmesi olan oyuncuyu almak için, öncelikle bu kulübün rıza göstermesi gerekir ki, oyuncu yeni kulübü ile kontrat yapabilsin. Bunun için de, mevcut sözleşmenin feshi ve bu çerçevede futbolcunun durumuna/değerine göre ödenecek bir bedel söz konusudur. Böylece oyuncu eski kulübünce serbest bırakılmakta ve yeni kulübü de bu izin sayesinde oyuncu ile sözleşme yapabilmektedir.

Buradaki sözleşmenin konusu veya özü, bir futbolcunun satışından ziyade, futbolcunun “futbol oynama hakkının” transfer olacağı kulübe devri ve artık yeni kulübünde oynama hakkını almasıdır. Çünkü futbolcunun eski kulübü, futbolcunun futbol oynama hakkını FIFA talimatları ve hizmet sözleşmesinin gereği olarak elinde bulundurmaktadır. Böylece futbolcunun yeni kulübündeki futbol oynama hakkı ödenen bu bedel ile satın alınmaktadır.

Türkiye’de vergi kanunlarının uygulanması açısından yetkili otorite olan Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’na göre; bu olay, bir gayri maddi bir hakkın sözleşme ile el değiştirmesidir.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi’nin görüşüne göre; “Profesyonel sporcu sözleşmesi düzenlenmek suretiyle, sporcunun oynama hakkını satın alma veya kiralama yoluyla devralan futbol kulübü Türkiye sınırları içinde imtiyaz hakkı niteliğinde bir gayri maddi hak elde etmektedir. Sözleşme konusu sporcunun sportif faaliyetlerini kullanma/ oynatma imtiyazı da o tüzel kişiye ait olmaktadır. Bu hakkın satın alınması karşılığı ödenen bedel, dar mükellef kurum (yabancı kulüp) yönünden Türkiye’de elde edilen bir kazanç olduğu için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulması gerekir.”

Dolayısıyla yabancı kulübe ödenen tutardan %20 oranında vergi kesilir ve Türkiye’deki kulüp tarafından ilgili Vergi Dairesi’ne yatırılır. Yabancı kulüp ile yapılan anlaşma “net” tutardan yapılmış ise netten brüte gidilip brüt tutar üzerinden vergi hesaplanır. Bu durumda, yabancı kulüp sözleşme bedelini net alır, çıkan vergi de Türkiye’deki kulüp tarafından ödenmiş olur. Başka deyişle kulübün maliyeti stopaj vergisi kadar artar. Kulübün statüsünün dernek veya Anonim Şirket olup olmaması vergi stopaj mükellefiyetini etkilemez.

Öte yandan, Türkiye ile futbolcunun eski kulübünün ülkesi arasında bir Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması varsa ve bu anlaşmada %20’den daha az bir oran öngörülmüş ise vergi hesabında bu oran uygulanır.

Bu arada, yukarıdaki açıklamalardan farklı görüş ve yorumlar da bulunmaktadır. Bu değerlendirmelerde; “Oyuncunun, eski kulübe yapılan bu ödemenin bir bonservis bedeli ve bu çerçevede gayri maddi hak satışı olmadığını, uluslararası futbolda bunun kalktığını, yeni kulübün sözleşmeyi devralmadığını, tazminat-fesih bedeli ödeyerek oyuncu ile yeni sözleşme yapıldığını” öne sürülmektedir. Bu durumda, “gayri maddi hak satışı veya kiralanması söz konusu olmadığından, yapılan ticari nitelikli ödeme sırasında vergi kesintisi yapılması gerekmez.” Ancak yukarıda belirtilmiş Gelir İdaresi Başkanlığı görüşü uyarınca, bu uygulama, cezalı vergi tarhiyatı riskini almak demek olur. Olsa olsa vergi stopajı ihtirazi kayıtla beyan edilir ve ilgili Vergi Mahkemesi nezdinde de dava açma yoluna gidilebilir. Hukuki süreç sonunda da ödenmiş vergi tutarının geri alınması ihtimal dairesine girmiş olur. Ama buradaki konu, hukuki olarak tartışmalı bir konudur ve tespiti gereken husus; yapılan ödemenin “gayri maddi hak” bedeli olup olmadığıdır. Gerçekten de; serbest bir oyuncu ile yapılan örneğin 4 yıllık bir sözleşme tutarı kulüp açısından herhangi bir şekilde aktifleştirilmezken (ki bu oyuncu kulüp için artık bir varlıktır), diğer bir oyuncuyu almak için yapılan sözleşme feshindeki ödemenin “gayri maddi hak bedeli” olarak muhasebeleştirilmesi ne kadar doğrudur?

Transfer sözleşmelerindeki durum böyle. Bir de sözleşme sürecinde futbolcuya ödenen bedeller var: Garanti para, maç başına para, ülkesine gidiş-geliş masrafları gibi. Burada da sözleşme süresince ödenen “ücret gelirleri” tertibinden vergi stopajı var. Zira vergi mevzuatımıza göre, futbolcuya yapılan ödemeler “ücret” geliri sayılıyor. Ama vergi oranı süper lig için maximum %15 (diğer alt liglerde daha az), oysa bilindiği üzere diğer ücret gelirlerinde artan oranlı tarifeye göre vergi oranı %35’e çıkabiliyor!

Robin van Persie, Podolski, Nani, Mario Gomez... Transfer sezonunun şimdilik en çok konuşulan isimlerine milyonlarca Euro ödenecek. Peki, bu futbolcular, aldıkları astronomik ücretler için ne kadar vergi ödüyor dersiniz?

Hiç ödemiyorlar desek? Evet, vergi ödeniyor ama yapılan kontratlar net ücret üzerinden olduğu için bu tutarlar kulüp tarafından karşılanıyor. Çünkü yabancı oyuncularla genellikle net anlaşma yapılıyor, aksi halde Türkiye’ye gelmiyorlar. Oyuncu alacağını net alıyor, vergi vs.ye karışmıyor, ayrıca yıllık Gelir Vergisi beyanına da tabi olmadığından bir şey ödemiyor. Bu durumda ödenen vergiler de kulübün maliyeti oluyor. Nihai olarak ise bunu taraftarlar kombine alarak, forma alarak veya yayıncı kuruluş ücreti içinde ödemiş oluyor.

“Gerçek futbol ülkesi olduğuna inandığı” Türkiye’ye 32 yaşında gelip 3 senelik sözleşmeye imza atan Robin Van Persie, Fenerbahçe’den senelik 4,9 milyon euro (ayrıca maç başına 20 bin euro) kazanacak. Peki vergisi? Yeter ki gelsin, vergisi kolay!