Dursun Akbulut [email protected]

Finansal Yönetim ve Finansman Mühendisliği'nin önemi artacak

Bilindiği üzere Türk sanayisi ithalata dayalı bir ihracat yapmaktadır. Buradan sanayi sektöründe  katma değerin düşük ,diğer bir değişle brüt kar marjının ise az olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Brüt kar marjının düşük olması sanayi şirketlerinin finansal risk yönetimini daha iyi yapmaya yönlendirmektedir. Finansal risk yönetimi  faiz ,kur ve fiyat riski yönetimini içermektedir.  Finansal risk yönetimi yapmayan şirketler  finansal fiyatlardaki değişimlerden olumsuz bir şekilde etkilenmekte,  zaten düşük olan kar marjları bu fiyat hareketleri ile silinip gitmektedir.

 Bu şirketlerin düşük olan  kar marjlarını  koruyabilmeleri için finansal risk yönetimini  iyi bir şekilde yapmaları gerekmektedir. Finansal risk yönetimi, bilanço içi operasyonlar ve bilanço dışı enstrümanların alınıp satılması ile yapılabilmektedir.

Bilanço içi operasyonlara ; işletme sermayesini döviz cinsinden fonlayan bir şirketin satışlarını da döviz cinsinden yapması örnek verilebilir. Bu şirket döviz kurlarındaki artış ve azalıştan etkilenmeyerek faaliyet kar marjını koruyabilir. Ancak bu bilanço içi operasyonlar herzaman mümkün olmaya bilir.

Örneğin vadeli  satış yapan ithalatcı bir firma, iç piyasada döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak  satış yerine TL cinsinden satış yapmak zorunda olabilir. Bu durumda döviz riskini yönetmek için bilanço dışı enstrümanların yani türev enstrümanlarının kullanılması gerekmektedir.

Bilanço dışı enstrümanlar yani türev enstrümanlar  tezgahüstü piyasada alınıp satılabildiği gibi ilgili borsalardan da alınıp satılabilmektedir. Örneğin yukarıda belirttiğimiz ve kur riski taşıyan şirket, kur riskini yönetmek için yaptığı TL cinsinden her vadeli satış için bir bankadan veya  vadeli işlemler borsasından satış vadesine uygun olarak döviz alışı yapabilir ve böylece döviz kurundaki artıştan korunabilir.

Diğer taraftan bu enstürmanlarla beklentiye bağlı olarak şirketin mevcut risk profili belirli fiyat değişim aralığında daha az riskli veya daha fazla riskli hale getirilebilir.

Bu enstrümanların kullanımı ve risk yönetimi yeni bir mühendislik dalı yaratmıştır. Biz bu dala finansman mühendisliği diyoruz.

Türev enstrümanları ile ilgili tezgahüstü piyasaların ve borsaların gelişmesi  döviz kuru, faiz ve emtia fiyatlarınının yönetimine diğer bir değişle finansal risk yönetimine katkıda bulunacak ve bu yönetimi yapabilecek finansman mühendislerine ihtiyaç artacaktır.