Finansal ürünlerin stopaj esasında vergilendirilmesi rejimi ile ilgili son durum ve öneriler

Bilindiği üzere 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun menkul kıymetlerin vergilendirilmesi hususunu düzenleyen Geçici 67. Maddesinin yürürlük tarihi 31/12/2015 tarihinde dolacaktır.

Bu çerçevede Maliye Bakanlığı bünyesinde mevcut maddenin süresinin uzatılması ve/veya içeriğinin değiştirilmesi hususunda bir çalışma başlatıldığı ifade edilmekte ve ilgili kuruluşlar nezdinde de konuya ilişkin öneri ve görüşler oluşturulmaktadır.

Bilindiği gibi, uygulanan bu vergi rejimi; gerek uygulamadaki pratiklik ve gerekse vergi tahsilatındaki etkinliğiyle 10 yıl boyunca başarılı olmuştur. Bunun yanı sıra, tam mükellef ve dar mükellef yatırımcıların beyanname verme mecburiyeti dışında bırakılmış olması kolaylık sağlamış ve sermaye piyasamıza olumlu katkı yapmıştır.

Türk Gelir Vergisi rejiminde esas prensip, elde edilen bütün gelirlerin “Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi” vasıtasıyla birleştirilerek toplam gelir üzerinden vergi ödenmesidir. Ancak, bahse konu Kanun maddesi ile yurt içi finansal piyasaları da teşvik etmek amacıyla, bazı gelir unsurları sadece vergi kesintisi (=stopaj) ile vergilendirilerek, genel sistemdeki kurallardan 2006 yılının başından itibaren ayrıştırılmıştır. Buna göre; işlem sırasında işlemi yapan banka veya aracı kurumlar tarafından vergi kesilip yatırılmakta ve gelir sahipleri Vergi İdaresi ile muhatap olmamaktadır.

İşte, 2006 yılından itibaren başlamış olan bu uygulama, yılsonuna kadar herhangi bir yasal düzenleme yapılmaz ise, 2015 yılı sonunda yürürlükten kalkacaktır. Dolayısıyla para ve sermaye piyasası araçlarından elde edilecek gelirler ana kanun içindeki maddelere tabi olacaktır. Bu ise gelir elde eden kişiler yönünden, duruma göre her bir gelir unsurunu birleştirerek “yıllık gelir vergisi beyannamesi” vermek veya yabancı kişiler yönünde de her aşamada verilmesi gereken “münferit beyanname” ve “özel beyanname” anlamına gelmekte ve tabii ki beyan edildiğinde daha çok vergi ödemek sonucunu doğurmaktadır. Bu uygulamanın mahzurları geçmişte yaşanmış ve bunları gidermek için ise Geçici 67. Madde yasalaşmış idi.

Dolayısıyla, mevcut uygulamanın 2016 sonrasında da devam ettirilmesi oldukça önemlidir. Bunun için, Geçici 67. Madde’nin süresinin yasal bir düzenleme ile uzatılarak, başarıyla uygulanan bu düzenlemeye devam edilmesi gerekir. Geçmiş 10 yıl boyunca, uygulamayı yapan banka ve aracı kurumlar, gerek yazılım ve gerekse personel olarak zaten hazır durumdadırlar.

Anılan düzenlemenin sonraki yıllarda da devam ettirilmesi Emeklilik Yatırım Fonları yönünden de büyük önem taşımaktadır. Bilindiği üzere, Bireysel Emeklilik Sisteminin ana enstrümanı olan Emeklilik Yatırım Fonlarının, ekonomik büyümenin ana destek unsuru olan tasarrufların arttırılması ve ülkemizde mevcut tasarruf açığının kapatılması işlevindeki önemleri kuşkusuzdur. Bu nedenle Emeklilik Yatırım Fonları yönü ile Geçici 67. maddede yer alan düzenlemelerin devam ettirilmesi gereğine işaret etmek isteriz.

Bu aşamada; bir taraftan süre uzatılırken, diğer taraftan madde metninde günümüz ve hatta gelecekte söz konusu olabilecek benzer finansal ürünlere de yer verilmesi uygun olacaktır. Gerçekten de madde metninin gözden geçirilerek şu anda tereddüt yaratabilen hususların ilavesi veya revizesi gerekir. Örneğin gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gibi.

Bunun için; önerimiz: Mevcut madde metni içinde birçok yerde geçen,

“Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıkları”

İbaresinin,

“Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları ile yatırım ortaklıkları”

Şeklinde değiştirilmesidir. Bu değişikliğin gerekçesi olarak, maddeye açıklık kazandırmak amacının belirtilmesiyle de her hangi bir tartışmaya da imkân verilmemiş olur.

Aynı mahiyetteki finansal ürünlerin aynı vergi rejimine, başka deyişle aynı vergi yüklerine tabi olması buradaki temel ilke olmalıdır. Bunun için madde metninde Sermaye Piyasası Mevzuatına yapılacak referanslar önem kazanmaktadır. Uygulamada tartışma ve belirsizlik yaratan FOREKS kazançları da bu kapsamda ele alınabilir. Çünkü gerçek kişilerin elde ettiği gelirin, “ticari kazanç” sayılıp sayılmayacağı tartışmaları ve belirsizliği devam ediyor.