Fatih Öğün [email protected]

Finansal teknolojiden bankacılığa – inovasyon ve ürünler

Bir önceki yazımızda finansal teknolojinin yükselişinden ve başta bankacılık olmak üzere finansal hizmetler alanında kazandığı önem ve geçirmekte olduğu değişimden bahsetmiştik. Özellikle bankacılık alanına baktığımızda bankaların hızla gelişen bu trende ilişkin geliştirmekte oldukları stratejilerden bahsetmiştik.  İşbirliğinden yatırıma ve satın-almaya kadar değişen stratejiler ve işin inovasyon ile ürün tasarımı kısımları da bakmamız gereken bir yönü oluşturuyor.

Üretilen yeni çözümler ve bankaların bu alanda izledikleri yollar finansal teknolojinin kısa geçmişine rağmen oldukça kapsamlı bir listeye ulaşmış durumda. Bu da finansal teknoloji alanının geleceğinde yoğun bir hareketlilik göreceğimiz anlamına geliyor. Ürün grupları bazında bankaların strateji geliştirdikleri alanlara baktığımızda aşağıdaki başlıklar öne çıkıyor.

- Ödeme çözümleri:  Bu alan finansal teknolojide bankaların faaliyet gösterdiği alanın büyük bölümünü oluşturuyor (EY’nin Avrupa bankaları bazında yaptığı araştırmada ödeme çözümleri toplam finansal teknoloji ürün ve hizmet geliştirmeleri içerisinde %35’lik bir paya sahip). Genel trendlerde ise bankalar ödeme çözümleri alanında mobil uygulamalar, dijital cüzdan çözümleri ve temassız ödeme uygulamalarına odaklanmış durumdalar. Satın-alma aktivitelerinin görece az olduğunu ama finansal teknoloji şirketleri ile Amerika ve Avrupa marketlerinde yoğun işbirliği yapıldığını söyleyebiliriz. Bankacılık alanında müşterinin bankaya çekilmesi açısından da önemli bir yere sahip olan bu ürün grubunda ilerleyen dönemde de yoğunluk bekleyebiliriz. Ödeme çözümlerindeki bir önemli konu da bu alanın bankaların içeride uygulama geliştirmeye de yoğun olarak yatırım yaptıkları bir alan olması.

- Blockchain: Önemi ve uygulama alanı artmakta olan bu platformda bankalar operasyonel verimliliği artıracak farklı çözümleri geliştirmeye çalışıyorlar. Sınır ötesi ödemeler, ticaret finansmanı ve menkul değer ticareti konularını sayabileceğimiz girişimlerde işbirliği çözümlerinin ödeme sistemlerine göre daha fazla olduğunu görüyoruz. Teknolojinin henüz gelişim aşamasında olması ve yatırım gerektirmesi içeride geliştirme yerine işbirliklerini öne çıkarıyor. Uygulama başarısı ölçüsünde uyumluluk ve operasyonel iş yükünü önemli ölçüde azaltması beklenen blockchain çözümleri ilerleyen dönemde yeni iş modelleri ve ürün ve hizmetlerin önünü de açma potansiyeline sahip görünüyor.

- Veri analitiği ve big-data çözümleri: Veri analitiği farklı projelerde dönem dönem kullanılan ek bir özellik yerine artık kendi başına bir iş pratiği şeklinde bankacılıkta yerini almaya başladı. Müşteri ile iletişim, müşteri deneyimi yönetiminden operasyonel verimlilik sağlamaya ve ürün/hizmet tasarlamaya kadar pek çok alanda kullanılan veri analitiği konusunda bankalar uzmanlaşan kadrosu ve bazı durumlarda üst yönetimde sorumluluklarını belirliyorlar. Veri analitiği ile bağlantılı olarak big-data ve cloud çözüm kullanımları da hızla artıyor. Önceki dönemde güvenlik ve mevzuat sebebi ile sıcak bakılmayan bu alanda küresel arenada birçok oyuncu işbirlikleri kurmaya ve uygulama geliştirmeye başladı. Veri analitiği alanındaki bir diğer önemli nokta da yatırım oranı. Yukarıda saydığımız alanlarda işbirlikleri ön planda; veri analitiğinde işbirliği önemli olmakla birlikte burası içeride ekip ve altyapıya ciddi yatırımın yapıldığı bir alan.

- Robo-advisor: Perakende ve ticari alanda yatırım danışmanlığı aktivitelerinin karmaşık algoritmalar ile otomatik yapıldığı bu çözümde bankalar yoğun bir şekilde içeride yatırım yaparak ürün ve hizmetlerini geliştirme yoluna gidiyor. Öncü örnekler olarak Barclays, UBS ve Deutsche Bank gibi kurumların geliştirdikleri robo-advisor çözümlerini görüyoruz. Geçmiş dönemde belirli segmentlere açık olan yatırım danışmanlığı çözümleri bu sayede daha geniş kesimlere ulaşıyor. Diğer bir önemli nokta da bankaların bu çözümle kendi müşteri tabanlarını yeni rekabet unsurlarına karşı korumalarını sağlayacak değer önerileri geliştirmesi şeklinde ortaya çıkıyor.

- Biometrics: Bankacılık hizmetlerinin güvenliği sağlayan bu teknoloji kapsamında ses, parmak izi, retina, kalp atışı ve yüz tanıma gibi birçok teknik kullanılabiliyor. Bu alanın önemli bir özelliği, üretilen çözümlerin tamamının işbirliklerine dayanması. Bunun temel sebebi de teknoloji ve çözümlerin güvenlik alanında ve uygulamalarında derin bilgi birikimi ve tecrübe gerektirmesi.

- Alternatif krediler: Küresel alanda bazı marketlerde son dönemde hızlı gelişim sağlayan bu alanda bankalar bir yandan sektörü izlerken öte yandan işbirlikleri ve yatırımlar konusunda farklı yaklaşımlar geliştiriyorlar. Ağırlıklı olarak perakende ve küçük-orta ölçekli işletme kredilerine yönelik sunulan alternatif kredi platformlarında bankalar ortaklıklar geliştiriyor (örnek: ING ve Santander’in küçük ölçekli ticari krediler için Kabbage ile işbirliği kurması). İlerleyen dönemde açık bankacılık standartlarının gelmesi ile birlikte daha da gelişmesi beklenen bu alanda yatırımlar ve işbirlikleri birbirlerine yakın bir gelişim oranı sergileyecek.

- Yapay zekâ uygulamaları: Geçmiş dönemde pilot uygulamaların dışına çok çıkmayan yapay zekâ çözümleri günümüzde fraud analizi, siber güvenlik, kredi analizi, yatırım analizi ve müşteri deneyimi yönetimi gibi birçok alanda kullanılıyor. Bilgi işlem kaynakları ve iletişim altyapısının yaygın hale gelmesi önceki dönemde ciddi altyapı yatırımı gerektiren yapay öğrenme tekniklerini artık paket çözümlere dönüştürmeye başladı. Bankaların yatırım ve işbirliklerini yoğun olarak kullandığı bu alanın önümüzdeki dönemde oyun değiştirici çözümleri beraberinde getirecek.-. Yapay zekâ uygulamaları aynı zamanda yukarıda saydığımız diğer alanları besleyecek olan altyapı çözümlerinin geliştirilmesi açısından da büyük önem taşıyor.

Yukarıda saydığımız ürün grupları bugün ve yakın dönemin alanları arasında yer alıyor. Yapay zekâ alanındaki gelişmeler, açık bankacılık standartlarının yürürlüğe girmesi ve bankaların bu alanlara dönük teknik altyapı, yetenek gelişimi ve organizasyonel odaklanmayı artırmaları finansal teknoloji içerisinde yeni işbirliği alanları ortaya çıkaracak görünüyor.