Fatih Öğün [email protected]

Finansal teknoloji ve bankacılık modellerindeki dönüşüm

Finansal teknolojinin gelişimi ve yeni iş modellerinin ortaya çıkması, sunulan ürün ve hizmetlerden müşteri yaklaşımına kadar birçok alanda değişimi beraberinde getiriyor. Finansal teknoloji çözümleri günümüzde ödeme çözümlerinden başlayarak kredi çözümleri, varlık yönetimi ve sigorta çözümleri gibi birçok alana yayılmaya başladı. Bu alanlarda oluşan bazı çözümler ek yenilik seviyesinde olmakla birlikte bazıları ise sektör için köklü bir dönüşüm niteliğinde olabiliyor.

İlerleyen dönemde PSD2 düzenlemeleri ve “açık bankacılık” uygulamaları ile birlikte finansal teknoloji çözümlerinin bankacılık yapısını da önemli ölçüde etkilemesini bekliyoruz. Peki, bu etkileme nasıl olacak? Düşündüğümüz etki sadece ürün portföyünün genişlemesi ve yeni müşteri segmentlerinin iş modeline dâhil edilmesi şeklinde mi yoksa bankacılık iş modelinin daha temelden bir dönüşümünü de içeriyor mu?

Geleneksel bankacılık modellerine baktığımızda bu alanda dört ana yapı öne çıkıyor: bireysel bankacılık (retail banking), kurumsal/ticari bankacılık (corporate/commercial banking), varlık yönetimi (wealth management) ve yatırım bankacılığı (investment banking). Kavram ve iş modeli olarak oluşumları uzun yıllara dayanan bu modeller günümüzde bankacılık ve buna bağlı finansal modellerin ana belirleyicisi durumunda. Müşteri tabanı, sunulan ürünler, risk yönetimi ve yetkinlik bazı olarak oldukça farklılaşan bu yapılar, günümüzde bireysel ve kurumsal müşterilerin değişik ihtiyaçlarına yanıt vermeye odaklı bir şekilde çalışıyor.

Finansal teknoloji ile birlikte gelen yeni çözümler bu alanların hepsini ortak boyutlar bazında etkiliyor. Başka bir deyişle finansal teknoloji çözümleri müşteri tabanı, müşteriye sunulan değer önerisi, teknoloji altyapısı, ürün tanımları ve müşteri deneyiminin yönetimi alanında bu modellerin tamamı üzerinde değişim yaratıyor. Ödeme sistemleri ve bu alanda sunulan finansal teknoloji çözümlerine baktığımızda sadece bu alan kendi başına bireysel, kurumsal bankacılık, varlık yönetimi ve yatırım bankacılığını etkileme potansiyeline sahip. Kredi çözümleri bireysel ve kurumsal bankacılık alanında etki yaratıyor. Örneğin; Birleşik Krallık’ta KOBİ kredilerine odaklı P2P kredi çözümlerine oluşan talep artış gösteriyor. Varlık yönetimi alanında robo-advisor çözümleri ile birlikte kalite ve maliyet avantajına sahip çözümler müşterilere finansal teknoloji şirketleri tarafından sunulabiliyor. Yukarıda belirttiğimiz kısa örnekler ışığında; finansal teknoloji çözümlerinin klasik bankacılık hizmetlerinin kullandığı birçok alanı bir arada etkilediği görülüyor. Buna ek olarak gelecekte ön plana çıkması beklenen “açık bankacılık” kavramı oluşturulan yeni çözümlerin platformlar etrafında toplanmasını ve bireysel, kurumsal müşterilere ve bankalara hizmet verilmesini mümkün kılacak.

Bu durum bankacılık modellerini ilerleyen dönemde değiştirecek mi, yeni bankacılık modelleri beklemeli miyiz? Bankacılık alanında yer alan dört temel modelin yakın dönemde değişmesi beklenmiyor ancak bankaların bu modelleri kurarken kullandıkları altyapı ve teknoloji imkânlarının değişmesini bekleyebiliriz. Bankalar belki modellerini bireysel ya da kurumsal odaklı tutmaya devam edecekler ancak operasyonel işlerde ve kanal yönetiminde bankaların, finansal teknoloji şirketlerinin ve platform sağlayıcıların ortak hizmet alacakları birimlerin oluşması beklenebilir (örnek: ortak operasyon merkezleri, portföy yöneticilerine ayrılan şube çalışma alanları). Küresel bankacılık zemininde yeni yeni gündeme gelen bu konular ileriki dönemde açık bankacılık aktivitelerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesinin de önünü açabilir. Saydığımız tüm bankacılık modelleri için gördüğümüz ortak bir değişim noktası da bu modellerin giderek daha fazla teknoloji şirketi yapısına yakınsayacak olmaları. Çözümleri ortak bir sağlayıcıdan da alsalar kendi bünyelerinde de üretseler piyasanın takibi, değer önerilerinin oluşturulması, hayata geçirilmesi ve yeni işbirliklerinin kurulması alanlarında teknoloji yetkinlikleri giderek daha önem kazanacak.