Dursun Akbulut [email protected]

Finansal kesim dışındaki firmaların döviz borçları ve piyasanın dolarize olması

Bilindiği üzere 2009 yılında 15082 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 32 sayılı kararın “Krediler” başlıklı 17’nci maddesinin, dövizli ve dövize endeksli kredilerin kullandırılmasına ve kullanılmasına ilişkin hükümlerinde değişiklikler yapılarak döviz geliri olmayan firmalara da belirli şartları sağlamak koşuluyla Türkiye’deki bankalardan dövizli kredi kullanma imkânı tanınmıştır. Döviz geliri olmayan firmaların Türkiye’deki bankalardan dövizli kredi kullanabilmesi için sağlaması gereken şartlar ise aşağıda sıralanmıştır

*Kredinin ortalama vadesinin bir yıldan uzun olması,

*Kredinin tutarının 5 milyon ABD dolarının üzerinde olması,

*Döviz kredilerin kullanımının, yurt dışına döviz ödenmesini gerektiren bir durum söz konusu değilse ve Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nca belirtilen haller dışında, Türk Lirası olarak yapılması gerekmektedir.

Buna göre ihracatı olmayan firmalar içinde KKDF maliyeti olmadan ve yurt içi bankalardan rahatlıkla temin edecekleri  döviz cinsinden kredilere ulaşma imkanı sağlanmıştır. Aşağıdaki tablo  finansal kesim dışındaki firmaların kullandıkları döviz kredilerinin  gelişimi ve bu kredilere ait kaynakların dağılımını göstermektedir.

Tablodan görüleceği gibi bu kararla birlikle 2010 yılından itibaren reel sektörün kullanmış olduğu döviz cinsinden kredilerde çok hızlı bir artış meydana gelmiş ayrıca daha önemlisi bu kredilerin kaynağı yurt içindeki bankalar tarafından sağlanmıştır. Diğer taraftan bu kullanıma bağlı olarak reel sektörün döviz pozisyonu (döviz açığı) da hızlı bir şekilde artmıştır.

Bütün bu gelişmeler piyasanın dolarize olmasına neden olmuş ve bu da enflasyon ve faiz yönetimini oldukça zorlaştırmıştır. Faizleri düşürünce döviz kuru yukarı gelmekte bu da dolarize olan piyasa nedeniyle enflasyonu körüklemektedir. Diğer taraftan dövizi dizginlemek için faizleri artırmak gerekmekte ancak bu da  büyümeyi   yavaşlamakta ve maliyet artışına katkıda bulunduğu içinde  uzun vadede sebebe dönüşerek enflasyonu artırmaktadır. Galiba  orta yol ikisini birden dengeli bir şekilde yönetmekten geçiyor.