Fatih Öğün [email protected]

Finansal hizmetlerde değişen görev tanımları

Teknolojide ve iş modellerinde yaşanmakta olan hızlı değişim, başta banka, sigorta ve yatırım danışmanlığı olmak üzere, finansal hizmetler alanında görev ve yetkinlik tanımlarını değiştirmeye başladı. İlgili alt sektörlerde temel yetkinlik tanımları halen geçerli olmakla birlikte yeni gelişen iş modellerine yönelik görev ve yetkinlik tanımlarının gelecek dönemde giderek önem kazanması bekleniyor. Yeni yetkinlik ihtiyaçları doğuran bazı dinamikler aşağıda sıralanıyor:

- Dijitalleşme ile birlikte müşteriyi anlama, müşteriye ulaşma şekli ve ürün tanımlamaları önemli ölçüde değişmeye başladı. Önceki dönemde işlem bazlı olmaya dayanan birçok ilişki yerini artık müşteri ile daha yakın iletişim gerektiren modellere bırakmaya başladı.

- Finansal teknolojinin gelişmesi ve buna bağlı iş modelleri geleneksel banka ve sigorta sektörü yaklaşımlarını etkiliyor. Standart kredi süreçleri, mevduat işlemleri ya da poliçe/hasar yönetimi işlemleri kısa vadede önemini korumaya devam edecek. Buna ilave mobil ödeme, alternatif kredi araçları, dijital sigorta gibi alanlarda gelişmeleri takip eden, müşterilere buna dönük değer önerileri üretip sunan yaklaşımların da geliştirilmesi önem taşıyor.

- Yeni gelişen teknoloji ve iş modellerine dönük düzenlemelerin takibi ve bununla ilgili yaklaşımların geliştirilmesi bir diğer önemli yetkinlik alanını oluşturuyor. PSD2 gibi düzenlemeler ile gelmesi öngörülen açık bankacılık yaklaşımlarında iş modeli ve değer önerileri geliştirecek, kanal yapılarındaki değişiklikleri anlayıp yönetecek yetkinliklerin oluşması rekabet avantajı sağlamak açısından gerekiyor.

- Veri yapısında ve hacminde yaşanan hızlı gelişmeye uyum sağlama, bu değişime göre veriyi analiz etme, sonuçlar çıkarma ve bunları yeni iş modelleri geliştirmede kullanabilme, işin bir diğer boyutunu oluşturuyor.

- Analitik uygulamaları finansal hizmetler alanında giderek daha fazla yer kazanıyor. Kredi başvurularından yatırım danışmanlığı hizmetlerine birçok alanda toplanan verinin hızlı bir şekilde işlenmesi, modellenmesi ve pratik öngörüler ile çıkarılması mümkün olmayan sonuçların çıkarılıp uygulamaya alınması bir diğer önemli nokta.

- Yapay zekâ uygulamaları bir diğer yükselen unsuru oluşturuyor. Yukarıda bahsedilen veri yönetimi ve analitik uygulamaları ile bağlantılı olan yapay zekâ uygulamalarını iyi anlayacak, bunları müşteri yönetiminde ve kanal yapılarında doğru konumlandırıp yönetecek yetkinlikler ilerisi için önemli olacak.

- İşbirliklerinin geliştirilmesi önem kazanan ve farklı yetkinlikler gerektiren bir alan. İlerleyen dönemde finansal hizmetler kurumlarının tek başına tüm ürün ve hizmetleri müşterilerine sunması mümkün görünmüyor. Doğru ürün ve hizmet alanlarında doğru işbirliklerinin kurulması ve yönetilmesi kritik konulardan birini meydana getirecek.

Söz konusu dinamikler günümüzün standart finansal hizmetler yetkinlikleri içerisinde yer almıyor. Ek olarak bu yetkinliklerin bazıları sadece bilişim teknolojisi alanı değil (örnek: veri yönetimi, analitik), iş birimleri içerisinde doğrudan geliştirilmesi gereken konuları oluşturuyor. İlerleyen dönemde müşteri ile çalışan ve ona değer önerileri oluşturan birimlerin yukarıda belirtilen alanlara ilişkin yetkinlikler ile donatılması gerekecek.

Yetkinlikleri oluşturan dinamikleri ve ihtiyaçlar ana çizgileri ile belli olmakla birlikte oluşturulması kolay olmayan ve sistemli bir yaklaşım gerektiren alanlar. Yetkinlik dediğimiz yapının içinde eğitim, tecrübe, alışkanlıklar, şirket kültürü gibi birçok konuyu dâhil etmek zorundayız ve insan kaynağını ilgilendiren bir alan olduğu için odaklı bir yatırım gerektiriyor. Bu alanda atılması gerekenler şu şekilde özetlenebilir:

- Finansal hizmetlerde gelmekte olan yetkinlik alanlarının geliştirilmesi ve desteklenmesinde üst yönetim desteği kritik önem taşıyor. Her ne kadar bu yorum birçok alanda ilk madde olarak belirtilse de organizasyonel yönün belirlenmesi, bütçe kararlarının alınması ve ilgili programların oluşturulması üst yönetim sponsorluğu gerektiren konular olduğu için ilk maddeler arasında belirtmekte fayda var.

- Kurum içerisinde İnsan Kaynakları departmanının bu konuda liderlik rolü oynaması önem taşıyor. İlerleyen dönemde İK ekiplerinin BT, satınalma ve finans ekiplerinde olduğu gibi operasyonel işlerin yanı sıra kurumun stratejik kararlarında rol alması bekleniyor. Geleceğin yetkinlik setinin belirlenmesi ve buna göre yatırım yapılması İK’nın üstlenmesi ve liderlik etmesi gereken bir alan olarak görünüyor.

- Kurumun stratejisi doğrultusunda tespit edilen yetkinlik alanlarının geliştirilmesinde hazırlanacak işe alım ve eğitim programlarının tasarlanması. Belirli konularda deneyimli kaynakların ekibe dâhil edilmesi ile yürütülecek yetkinlik geliştirme çalışmasında aynı zamanda içerideki kaynakların eğitilmesi ve seçilen yetkinlik gruplarının geliştirilmesi gerekiyor. Dijitalleşmenin etkisini göstermekte olduğu bu alanda sınıf içi eğitimlerin yansıra dijital eğitim programlarına da ağırlık verilmesi gerekiyor. Eğitim alanına baktığımızda artık herkesin aynı şekilde ilerleyeceği eğitim programları yerine kişinin kendi özellikleri ve hızına göre ilerleyeceği programlar ağırlık kazanıyor. Bu tip programlar ile öğrenilen konularda kritik noktaların atlanması minimize edilerek daha etkin yetkinlik gelişiminin önü açılıyor.

- Performans yönetimi açısından etkin bir yaklaşımın geliştirilmesi de bir diğer konu. Yetkinlik geliştirme konuları organizasyon, süreç ve sistem bazında maliyet ve zaman gerektirir. Bu sürecin takibine ilişkin doğru anahtar performans göstergelerinin oluşturulması ve düzenli takip edilmesi yapılan yatırımın sağlığını takip etmek açısından önem taşır.

- Yukarıda sayılan İK rolü ile bağlantılı olarak yetkinlik geliştirme konusunda odak noktası olan ekiplerin organizasyonda tutundurulması için çalışmaların planlanması gerekir. Dijital ve analitik kaynaklı bazı yetkinlik grupları piyasada talep gören konular olduğu için bu alanda geliştirilecek tutundurma programları yetkinliklerin devamlılığını sağlamak açısından önemli olacaktır.

Finansal hizmetlerin ilerlediği dünyada yeni konuların ve bunlara bağlı yeni yetkinliklerin geldiği görülüyor. Kurumların stratejilerini hayata geçirmelerini sağlayacak yetkinlik setlerini zamanında tespit etmeleri ve geliştirmeleri rekabet avantajı açısından önem sağlayacak noktalar arasında yer alıyor.