Mehmet Bingöl [email protected]

Eurobond faiz ve satış kazançlarında gelir vergisi beyanı (2016 yılı)

Bilindiği gibi Euro Bondlar, ülkenin dış borçlanmasında kullandığı enstrümanlardan olup, genellikle Avro ve USD cinsinden ihraç edilen, uzun vadeli borçlanma senetleridir. Bu menkul kıymetlerden sağlanan gelirler ya faiz tahsilatı, ya da satış kazancı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Faiz geliri mevzuat açısından “Menkul Sermaye İradı” sayılır. Satış kazancı ise “Değer Artış Kazancı” olarak vergilendirilir.

Euro Bond faizleri ve alım-satım kazançları G.V.K.’nun Geç 67 maddesindeki stopaj rejimi kapsamı dışında olduğundan için “yıllık esasta” gelir vergisine tabidir.

Yurt dışında ihraç edilen eurobond ve özel sektör bono faizleri:

Eurobond faiz gelirleri (kupon tahsilatı veya iskontolu ihraçta vade sonundaki gelir) Gelir Vergisi Kanunu açısından “Menkul Sermaye İradıdır”.

Eurobond faiz gelirleri G.V.K. geçici 67. maddedeki stopaj rejimine tabi olmadığı için, bu gelirler yıllık esasta gelir vergisi beyanına konu olur. Başka gelirler (Örneğin temettü, kira vb gibi ) nedeniyle beyan yapıldığında da bu beyana eklenirler.

Bu kıymetlerin faiz gelirleri kupon tahsilatlarında ve itfada meydana gelir. Tahsilat sırasındaki tutar TL’ye çevrilir. Örneğin 2016 yılında sadece eurobond faiz geliri elde edilmişse ve bu tutar yıllık gelir vergisi beyan haddi olan 30.000 TL’yı aşıyorsa gelirin tamamı beyan edilir. [1]) aşılıp aşılmadığının tespitinde; elde edilen “gayrimenkul sermaye iratları(kira geliri)”, “tevkifata tabi tutulmuş ve birden fazla işverenden elde edilen ücretler” ve “menkul sermaye iratları (Örn: temettü geliri)” birlikte dikkate alınarak bulunan toplam tutarın esas alınması gerekmektedir.> Dolayısıyla Eurobond faiz geliri dışında gelir var ise bunların da dikkate alınması gerekir.

İtfa’daki anapara kur farkı vergiye tabi değildir. (G.V.K. Madde: 75/5)

Ortak hesaplardan elde edilen faiz gelirlerinde her bir kişi için 30.000 TL’nın geçilip geçilmediğine ayrı ayrı bakılır.

Vergiye esas hesaplamalar için, yıl içinde gerçekleşen faiz kupon tahsilatlarında, döviz cinsinden hesaba geçen tutarlar o aşamada TL’sına çevrilir. Buradan hareketle de 30.000 TL’nın aşılıp aşılmadığına bakılır.

Euro Bond faiz gelirlerinde, iktisaptan sonraki ilk kupon faizi tahsilatına ait gelirin hesabında, alış sırasında ödenen “temiz fiyat-kirli fiyat farkı”, işlemiş faiz olarak düşülür ve kalan tutar faiz geliri olarak dikkate alınır. Alış satış kazancı ise, satış bedeli ile ilk iktisaptaki temiz fiyat arasındaki farktır. Başka bir anlatımla, kuponlu bir tahvilin satın alınmasında, işlemiş faizin bulunması halinde; işlemiş faiz tutarı kupon alış bedeli, temiz işlem fiyatı (Temiz Fiyat=Sözleşme fiyatı-İşlemiş faiz) ise tahvilin alış bedeli olarak kabul edilir.

İtfa halinde vergiye esas faiz geliri şu şekilde bulunur:

-Bono alış: 84.500 USD

-Bono ifta bedeli: 100.000 USD

-Kazanç:15.500 USD

-Kazanç TL(15.500 USD*İtfa tarihindeki kur ‘2,88’): 44.640 TL

Kazanç tutarı yıllık beyan sınırı olan 30.000 TL’dan fazla olduğu için, gelirin tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilir.

Özel sektör firmaları tarafından yurt dışında ihraç edilen bonolardan elde edilen faiz gelirleri için de yukarıdaki esaslar aynen geçerli bulunmaktadır.

Eurobond alım-satım kazançları:

Eurobond alım-satım kazançları için G.V.K. geçici 67. madde uygulanmaz. Bu durumda alış-satış kazancı, yıllık Gelir Vergisi beyanına konu olur.

Bu kıymetlerin satış kazancı şu şekilde hesaplanır: Alış maliyeti ve satış bedeli TL ye çevrilir, alış ve satış tarihleri arasında ÜFE’ye (ÜFE artış oranının alış ve satış tarihleri arasındaki sürede %10 ve üzerinde olması halinde) göre endeksleme yapılır ve varsa istisnalar uygulanır[2], kalan tutar üzerinden de yıllık gelir vergisi beyanı ile gelir vergisi tarifesine göre vergi ödenir. Endekslemede menkul kıymetin alındığı ay dâhil, satıldığı ay hariç tutulur. Maliyeti artırılan tutar ile satış tutarı arasındaki gelirin tutarı ne olursa olsun beyana tabidir. Bu hesaplamalara göre, TL esasında kazanç var ise, döviz bazında zarar çıksa dahi vergileme yapılır.

Aynı yıl içinde yurt dışı menkul kıymet veya eurobond satış zararı da var ise zarar tutarları ile kazanç tutarları birbirine mahsup edilir ve net kar üzerinden vergi ödenir.

Vergiye tabi net kazancın tespitinde varsa, aracı kurum komisyonu veya işlemlerdeki diğer hizmet bedelleri vergi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilir.

[1] Bu tutar 2015 yılı için 29.000 TL’dır.

[2] 01.01.2006 (26.07.2001-31.12.2005 arasında ihraç edilenler) tarihinden önce ihraç edilenler için ise, 24.000 TL vergi istisnası hakkı vardır.