Dursun Akbulut [email protected]

Dövizdeki hareketlilik ve Euro/USD paritesi için beklentiler

Son bir aylık dönem içerisinde döviz sepetinde önemli oynaklıklar meydana gelmiş ve son olarak bu dönem içerisinde sepet  2.065 den 2.1014 yükselmiştir. Yine bu dönem içerisinde  Euro/USD paritesinde daha fazla oynaklık yaşanmış ve  parite 1,3050 den 1,2836 ya gerilemiştir. Bu dönem içerisinde TL’nin değer kaybı faizlerdeki düşüşe bağlı olarak gelişmiş olmasına rağmen  Euro/USD paritesindeki değişim daha çok Amerika ve Avrupa’daki büyüme beklentilerine bağlı olarak gelişmiştir.
Peki,  durgunluktan kim önce çıkabilecektir? Bu soruya yanıt oldukça güçtür. Ekonomik çarkların yeniden tam randımanlı olarak çalışması bu iki bölgedeki ülkelerin, Merkez Bankalarının desteği olmadan borç çevirme gücüne yeniden kavuşabilmelerine, finansal sektörün ise rehabilitasyonunu tamamlayıp  kredi aktarma mekanizmasını düzenli bir şekilde yeniden çalıştırmasına bağlıdır. Ancak bunu yapmak toplumsal mutabakata ve siyasi güce bağlıdır. Bunu sağlamakta aslında her iki bölge içinde oldukça güç bir iştir ve belirsizliklerle doludur.
Burada Amerika’nın bu gelişmelerden bağımsız olarak büyümeyi tetikleyecek önemli bir avantajı ortaya çıkmıştır. Bu avantaj kaya gazından gelmektedir. Amerika’da, geliştirilen yeni sondaj yöntemleri ile devasal miktarda kaya gazını (Doğal Gazı) ucuz bir şekilde elde etme imkanı ortaya çıkmıştır. 2008 yılında 12 USD/Milyon BTU mertebesinde olan doğal gaz fiyatı bu günlerde 4USD/Milyon BTU kadar gerilemiştir. Halbuki  Euro Bölgesi’nde doğal gazın ithal fiyatı 11 USD/Milyon BTU mertebesindedir. Diğer bir değişle Euro Bölgesi doğal gazı Amerika’dan 3 kat daha pahalıya kullanmaktadır. Amerika’nın kaya gazı ihracı henüz serbest hale gelmemiştir ve izne tabidir. Ancak Amerika’nın, ihracat yapmasa bile ucuz enerji kullanımı nedeniyle yıllık 100 milyar USD civarında tasarruf sağladığı belirtilmektedir.
Son dönemlerde doğal gaz ihracatı için kısmi izinler verilmiş olsa da henüz gaz ihracatı tam olarak serbest bir şekilde yapılamamaktadır. İhracatın serbest hale gelmesi ile  Amerikan ekonomisine doğal gazın yapacağı katkı daha da büyük olacaktır. Bu açıdan bakıldığında Amerika’nın durgunluktan çıkma şansı Euro Bölgesi’ne göre daha fazladır. Bu da USD’nin daha fazla güçlenmesini işaret etmektedir. Ancak bilindiği üzere pariteyi etkileyen diğer gelişmelerin ne olacağı belirsizdir. Bu nedenle daha önce belirttiğimiz gibi risk yönetimini her zaman uygulamak gerekir.