Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Döviz cinsinden borçlanma yasağı ve yaptırımı!

GRUP ŞİRKETLERİNİN KENDİ ARALARINDA VE ŞİRKETLERİN ORTAKLARINDAN DÖVİZ CİNSİNDEN BORÇLANMA YASAĞI VE YAPTIRIMI!

Bilindiği gibi geçen hafta 32 Sayılı Karar Tebliği'nde değişiklik yapılarak menkul mal ticaretinde dövizle veya dövize endeksli sözleşme yapılabileceği ancak ödemelerin döviz cinsinden yapılamayacağına dair düzenleme yapılmıştı. Düzenleme uyarınca 19.04.2022 tarihi sonrasında menkul mal ticaretinde döviz cinsinden ödeme yapılamayacaktır. Ancak, 19.04.2022 öncesinde sözleşme yapılmış, döviz cinsinden çek verilmiş gibi durumlar mevcut ise ödeme vadesinin 19.04.2022 sonrasında olması halinde döviz cinsinden ödeme yapılabilecektir.

Peki döviz cinsinden ödeme yasağına uyulmaz ise cezai yaptırımı ne olacaktır?

Bu sorunun cevabını döviz cinsinden borçlanma yasağına uyulmaz ise ne olacak sorusunun cevabı ile birlikte vereceğiz.

Grup içi borçlanmalarda (grup şirketlerinin kendi aralarında ya da ortaktan borçlanmaları halinde) da döviz cinsinden borçlanma yasağı mevcut olup, döviz cinsinden borçlanma yasağına ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından Hazine ve  Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’na gönderilen önemli bir yazı bulunmaktadır. Yazının önemine binaen konuyu bu yazı ile birlikte ele alacağız.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından Hazine ve  Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’na gönderilen 25.02.2021 tarih ve E-86766257-010.05-516741 sayılı yazısında;  

“Mükelleflerin ortaklarından, iştiraklerden veya bağlı ortaklıklarından döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak borç alması veya vermesi hususunun 13.09.2018 tarih ve 30534 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ve 16.11.2018 tarih 30597 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2018-35/52 sayılı Tebliğe aykırılık olarak tespit edildiği görülmekte olup, söz konusu aykırılığın, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’ın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği’’ belirtilerek, ilgili mükelleflerin aldıkları kredinin (borcun), kaç seferde, hangi tarih ve tutarda havale yapılmak suretiyle kullanıldığı/kullandırıldığına yönelik bilgiye yer verilmesi gerektiği, öte yandan; Kambiyo Mevzuatına aykırılık sebebiyle 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki Kanun kapsamında yasal işlem başlatılmak üzere ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına doğrudan bildirimde bulunulması durumunda Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’ın 17/A maddesinin ikinci fıkrası ve TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesinin 38’nci maddesinin ikinci fıkrası hükümleri uyarınca, Bankalar ve Finansal Kuruluşlar haricindeki kişilerden döviz kredisi temin edilmesi ile Banka veya Finansal Kuruluş olmadığı halde yetkisiz olarak döviz kredisi kullandırılması sebepleriyle hem kredi alan hem de kredi kullandıran aleyhinde bildirimde bulunulması gerektiği, ayrıca 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, ‘‘Aynı Kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idari para cezası verilir’’ şeklindeki hükmü uyarınca kredi kullanımına/kullandırımına ilişkin her bir dilim/havale işlemi gözetilmek suretiyle toplam işlem sayısı belirtilerek ve her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere yasal işlem başlatılmak üzere İlgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına bildirimde bulunulması gerektiği açıklanmıştır.

Yine aynı yazıda bazı mükellefler için Cumhuriyet Başsavcılıklarına bildirimde bulunularak yasal sürecin başlatıldığı bazıları için ise başlatılmadığının görüldüğü ve bildirimde bulunulması gerektiği belirtilmektedir.

Yukarıdaki açıklamalardan görüleceği üzere, mükelleflerin ortaklarından, iştiraklerden veya bağlı ortaklıklarından döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak borç alması veya vermesi yasaklanmış bulunmaktadır. Burada belirtmek isterim ki, konu oldukça teknik bir konu olup YMM veya SMMM veya avukatlarınızdan daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Menkul mal ticaretinde döviz yasağına uyulmaması halinde de savcılıklar kanalı ile idari para cezası yaptırımı uygulanacaktır.

Ayrıca, konunun cezai yaptırımına ilişkin olarak daha önce bu köşede yazılan 19 Eylül 2018 tarihli ve “Dövizle işlem yasağına uymayanlar para cezası ile kurtarabilir mi?” başlıklı yazımız ile 13.09.2018 tarihli ve “Döviz kısıtlaması ve uymayanlara ağır yaptırım” başlıklı yazılarımız bu konu bakımından da geçerlidir ve oldukça büyük önem arz etmektedir.