Fatih Öğün [email protected]

Dijital kredi yaklaşımları ve banka stratejileri

Finansal teknoloji alanında yaşanan gelişmeler birçok alanda yeni iş modelleri, ürün ve hizmetler olarak kendini göstermeye başladı. Geçmiş dönemde teoride kalan ya da sınırlı kullanım alanı bulan birçok konu teknolojideki gelişmeler, yeni düzenlemeler ve bunlardan doğan iş modelleri ile birlikte finansal hizmetler alanında ana akım ürün ve hizmetler olma yolunda ilerliyor.

Bu gelişmeleri izlerken göze çarpan bir nokta; finansal teknoloji uygulamalarının ürün grupları bazındaki odaklanması. EY’nin Finansal Teknoloji Endeksi araştırmasına göre para transferleri ve ödemeler ürün kullanımında %17,6 ile öne çıkarken, bunu %16,7 ile tasarruf/yatırım ürünleri ve %7,7 ile sigorta ürünleri takip ediyor. Bu yazımızın konusu olan dijital kredi ürünlerine baktığımızda ise %5,6’lık bir kullanım görüyoruz. Başka bir deyişle finansal teknoloji hizmetlerinin geliştiğini ve ivme kazandığını görüyoruz ancak bu kredi ürünleri alanında daha yavaş işleyen bir süreç olarak karşımıza çıkıyor.

Bu durumun temel sebebi olarak birkaç neden saymak mümkün. Kredi ürünlerinin standart finansal hizmetler arasında karmaşık ürünler sınıfında olması, arka planında yatan riskleri yönetmek için gereken yetkinlik ve altyapı, finansal düzenlemelerin getirdiği zorunluluklar ve diğer finansal hizmetlerin (örnek: ödeme, yatırım) daha kolay ve hızlı giriş alanları olmasını bu sebeplerin arasında sayabiliriz. Buna karşın İngiltere piyasası başta olmak üzere birçok piyasada P2P (taraflar arası) kredi ürünleri dâhil, farklı iş modelleri gelişmeye başlamış durumda. Mevcut çözümlere göre daha hızlı, ucuz ve odaklı çözümlerin sunulmaya başladığı bu platformlar ilerleyen dönemde perakende ve küçük-orta ölçekli ticari işletme kredileri için alternatif kredi seçenekleri sunmaya aday görünüyor.

“Bankacılık sisteminin temel taşlarından birini oluşturan ve birçok kurumun önemli yetkinliklere sahip olduğu bu alanda, yeni giren oyuncuların ortaya koyduğu farklı özellikler nelerdir?” sorusunu sorduğumuzda aşağıdaki noktaları listeleyebiliriz:

- Bankacılık hizmetleri anlamında yeterli hizmeti henüz almamış farklı segmentlere ulaşmak ve bu segmentlerin risk profiline uygun çözümler üretebilmek bir faaliyet alanı olarak görünüyor. Crowdfunding, P2P krediler ve küçük-orta ölçekli işletmelere verilen kredi türleri (yatırımcı ile kredi arayanı eşleştirme) bu alanda sayılabilir.

- Müşteri deneyimi, üzerine odaklanılan bir diğer noktayı oluşturuyor. Müşteriye hızlı ve düzgün ilerleyen bir kredi başvuru ve değerlendirme süreci sunmak ve bunu benzer durumlar için bankalardan daha hızlı bir şekilde yürütebilmek konunun bir diğer önemli yönü olarak sayılabilir. Yurtdışında birçok piyasada uzun zamanlar alan ev kredisi başvuru ve değerlendirmeleri ile ilgili yeni yaklaşımlar finansal teknoloji şirketlerinin odak alanları arasında yer alıyor. Müşteri deneyimi ve bu alanda yapılan geliştirmelerin ilerleyen dönemde finansal teknoloji şirketleri için rekabet avantajı yaratma alanlarından biri olacağını söyleyebiliriz.

- Veri yönetimi ve analitik kullanımı bir diğer odak özellik. Bu alanda finansal teknoloji şirketlerinin yaptığı ciddi yatırımlar bulunuyor. Örneklere baktığımızda; Kabbage’ın Amerika ve İngiltere piyasalarında 7 dakikalık bir süre içerisinde küçük işletmeler için kredi değerlendirme işlemi yapabilmesi, OnDeck’in küçük işletmeler için yine dakikalar içerisinde farklı veri kaynaklarına dayanarak işlem yapabilmesi sayabileceğimiz alanlar arasında. Analitik konusunda finansal teknoloji şirketleri özellikle farklı veri kaynaklarını (kurum dışı kaynaklar dahil) kullanma, bunları hızlı işleme ve farklı değer önerileri ile birleştirme noktasına odaklanıyor.

Peki, bankalar açısından önümüzdeki dönem atılması gereken adımlar nelerdir? Finansal teknoloji yelpazesine baktığımızda ödeme ya da yatırım çözümleri kadar hızlı değişen bir alan değil ve dışarıdan girecek şirketlerin önünde yetkinlik ve düzenleme anlamında aşmaları gereken birçok konu var. Finansal teknoloji şirketlerinin bu alandaki çözümleri ilerleyen dönemde müşteri deneyimini, alışkanlıklarını ve piyasadaki ürün yapısını etkileyebilecek unsurlar taşıyor. Atılması gereken adımlar içerisinde öne çıkanları listelemeye çalıştık:

- Piyasanın ve trendlerin aktif bir şekilde takip edilmesi, özellikle müşteri deneyiminde yapılan iyileştirmelerin ilerleyen dönemde açabileceği yeni olanakların değerlendirilmesi.

- Kurumun müşteri portföyünün doğru analiz edilmesi ve bu alandaki ürün ve hizmetlerin ne tür değer önerileri ile sunulabileceğinin belirlenmesi.

- Bu alanda faaliyet gösteren finansal teknoloji şirketleri ile işbirliği alanlarının değerlendirilmesi. Bu işbirliği belirli müşteri segmentleri için sunulacak ürün ve hizmetler ile başlayıp ilerleyen dönemde farklı ürün ve hizmetler ile genişletilebilir.

- Analitik uygulamalar ile hayata geçirilen farklı kullanım senaryolarının değerlendirilmesi, kullanılabilecek olanların banka ihtiyaçları doğrultusunda projelendirilip hayata geçirilmesi.

- Organizasyon içerisinde yukarıda saydığımız adım ve inisiyatiflerin geleneksel kredi organizasyon, süreç ve yöntemleri ile entegrasyonunun yapılması ve birbirini güçlendirecek şekilde ilerlemesinin sağlanması.

- Açık bankacılık ile ilgili düzenleme ve trendleri takip ederek dijital ve alternatif kredi çözümlerinin ilerleyen dönemde açık bankacılık içerisinde nasıl değerlendirileceğinin strateji ve iş birimi seviyesinde değerlendirilmesi.

Finansal teknoloji çözümleri açısından krediler geniş ancak çözümlerin diğer finansal hizmetler alanları kadar kolay görülemediği bir alanı oluşturuyor. Konuya sistematik yaklaşan, küresel düzeyde sunulan ürün ve hizmetleri ve bunların ilerleyişini takip eden kurumların bu alanda avantaj sağlaması muhtemel görünüyor.