Bankalar ile yatırım fonları ve sigorta şirketlerine uygulanan BS Formu Usulsüzlük Cezalarında son gelişmeler

Geçtiğimiz iki üç yıl içerisinde, bankalar ile yatırım fonları ve sigorta şirketlerine, “BS Formu göndermedikleri” gerekçesiyle Vergi Dairesi tarafından her bir ay itibariyle Özel Usulsüzlük Cezası uygulanmıştır[1].

Oysa Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan genel tebliğlere göre bankalar ile yatırım fonlarının BS formu vermelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak, bildirimlerin boş da olsa verilmemiş olması nedeniyle cezalar kesilmiştir.

Vergi Usul Kanunu Mevzuatındaki düzenlemeler

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 148 ve 149. maddeleri ve Maliye Bakanlığı’nın konuya ilişkin 256, 265, 276, 285, 305, 318, 350, 356, 381 ve 396 Seri Genel Tebliğlerinde “bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin bir kişiden satın alınan mal/hizmetlerin tutarları toplamı KDV hariç belli bir tutarın üzerinde olması halinde alışlar için Form BA, satışları için ise form BS düzenlenerek bildirim yükümlülüğü” bulunmaktadır.

Kanun’daki bu düzenlemenin amacı; BA ve BS formlarıyla mükellefleri karşılıklı olarak kontrol ederek, özellikle Katma Değer Vergisi(KDV) kayıp ve kaçağını önlemektir.

Yukarıda belirtilen uygulama tebliğlerinden 396 Seri Numaralı VUK Genel Tebliğinin 1.2.5 bölümünde;

“Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri, Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, Sigorta Şirketleri ve Acenteleri yapmış oldukları işlemleri belirli periyotlarla Bakanlığımıza bildirdiklerinden, hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont ve poliçe bilgilerini Form BS ile bildirmelerine gerek bulunmamaktadır.Aynı şekilde, bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontların karşı tarafça Form Ba ile bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır. Ancak bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımlarını genel esaslar çerçevesinde BA-BS formları ile bildirmek zorundadırlar.”

Görüldüğü üzere söz konusu tebliğlerde belirtilen kurumların (Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri, Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, Sigorta Şirketleri ve Acenteleri) BS formu vermesine vergi mevzuatına göre gerek bulunmadığı görülmektedir. Çünkü bu kurumların, tüm hizmet ve mal satışları dekontlarla ve sigorta poliçeleri ile tevsik edildiğinden ve bu belgeler de periyodik olarak Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirildiğinden, 381 ve 396 seri Nolu V.U.K. Genel Tebliğleri uyarınca Form BS bildiriminde bulunulması gerekliliği söz konusu olmamaktadır.

Gerçekten de, Konuya ilişkin olarak gerek ilgili Kanun maddesinde ve gerekse Gelir İdaresi Başkanlığı’nca çıkarılan Vergi Usul Kanunu Tebliğlerinin hiçbirinde bu kurum ve kuruluşların boş da olsa BS formu düzenleyeceklerine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır[2].

Vergi Dairesi uygulamaları ve yargı kararları

Hal böyleyken bazı Vergi Daireleri bu kurumlar için “BS bildirimde bulunulmadığı” gerekçesiyle ihbarname düzenleyerek “Özel Usulsüzlük Cezası” uygulaması yoluna gitmişlerdir.

Ancak son günlerde, Vergi Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri’nce verilen kararlar, BS formlarına ilişkin ceza ihbarnamelerini iptal etmektedir. Gerçekten de, kesilen bu cezalara karşı açılan davalarda, Yargı Mercilerince, çeşitli gerekçelerle bu cezaların kaldırılması yönünde verilen kararlar müstakar hale gelmiştir.

Yargı kararlarındaki gerekçelerden bazıları şöyledir:

“Bu kuruluşlar, 381 Seri Numaralı VUK Genel Tebliğine göre, BS formu verme yükümlülüğü bulunmayan kurumlar içerisinde yer almaktadır.
“Bahse konu genel tebliğ düzenlemesinde bu kuruluşların BA formları verme zorunlulukları belirtilmiş olup, söz konusu formlar elektronik ortamda kurumlarca zaten gönderilmektedir.”
“Bu kuruluşların faturalı bir satışları şayet varsa bu hususun Vergi Dairesi’nce tespit edilmeden BS ile ilgili Özel Usulsüzlük Cezası uygulanması hukuka uygun değildir.”

Dolayısıyla, bu kurumlara BS Formu verilmediği gerekçesiyle ceza uygulanabilmesi için, Vergi Dairesi tarafından söz konusu bildirimlerin yapılması gerektiğine ilişkin, önceden genel tebliğ şeklinde veya yazılı tebligat yapılarak bilgi verilmesi de gerekir.

Mükellefiyet tesisinden önceki dönemlere ait BS Formları konusunda 10 Nisan 2015 tarihli Maliye Bakanlığı Genel Tebliği

Yukarıdaki konuya benzer bir durum olan, “mükellefiyet tesisinden önceki dönemlere ait BS Formlarının verilmemesi” gerekçesiyle kesilen “özel usulsüzlük cezaları” için Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, olaya müdahale ederek 449 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ni yayımlamıştır. Böylece Gelir İdaresi, bu çerçevede kesilen BS ve BA formu özel usulsüzlük cezalarına “dur” demiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 10 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 449 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile çözülmüş bulunmaktadır.

“Kesilen bu cezalara karşı açılan davalarda, yargı mercilerince, geriye yönelik mükellefiyet kaydı tesis edildikten sonra mükellefiyete bağlı sorumlulukların ancak ileriye yönelik olarak yerine getirilmesinin beklenebileceği, işe başlama tarihi ile mükellefiyetin tesis edildiği tarih arasındaki dönemlerde elektronik ortamda beyanname verilmesinin hukuken ve fiilen mümkün olmadığı, elektronik ortamda beyanname vermesi gerektiğinden haberdar olmayan davacı adına beyanname vermediğinden hareketle ceza kesilemeyeceği gibi gerekçelerle bu cezaların kaldırılması yönünde verilen kararlar müstakar hale gelmiştir.”

“Müstakar hale gelen yargı kararları sonucu kaldırılan söz konusu cezalarla ilgili olarak, idare ile mükellefler arasında ihtilaflara ve idarenin gereksiz yere yargılama gideri ödemesine mahal vermemek için bundan sonra geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilenlere elektronik ortamda beyanname ve bildirimlerin verilmemesi nedeniyle, söz konusu beyanname ve bildirim verilmeyen dönemlere ilişkin olarak Kanunun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası veya 352 nci maddesi uyarınca usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.”

Gelir İdaresi Eski Başkanı Sn. Osman Arıoğlu, İstanbul Ticaret Gazetesi’nde yayımlanan “Özel Usulsüzlük Cezalarında Bir Yanlışlık Düzeltildi” başlıklı yazısında konuyu çok güzel açıklamıştır[3].

Banka ve Yatırım Fonları BS Formu usulsüzlük cezaları için ne yapılabilir?

Banka ve Yatırım Fonları BS Formu usulsüzlük cezalar için de Maliye Bakanlığı’nın aynı doğrultuda benzer bir çözüm getirmesi beklenmektedir.

Çünkü ceza işlemine muhatap olan bankalar ve diğer finans kuruluşlarının çoğu bu işlemlerin iptali için ilgili yargı mercilerinde dava açmışlardır. Vergi Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri’nce verilen kararlar ile BS formlarına ilişkin ceza ihbarnameleri iptal edilmektedir. Kesilen bu cezalara karşı açılan davalarda, Yargı Mercilerince, cezaların kaldırılması yönünde verilen kararlar, artık müstakar hale gelmektedir. Açılan davaların bir kısmında hukuki süreçler tamamlanmış, bazıları ise halen Yargı safhasında bulunmaktadır.

Bu sebeple, henüz tamamlanmış davalar için en iyi yol, Vergi Daireleri’nin ceza ihbarnamelerini iptal ederek uygulanan bu cezaları terkin etmeleri ve karşı taraftaki kurumların da aynı anda bu davalardan feragat etmeleridir. Bunun için Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın olaya müdahale ederek 449 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne benzer bir düzenleme yapmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Böylece, hem Vergi İdaresi ve hem de mükellefler açısından gereksiz yargı giderleri, operasyon maliyetleri ve zaman kaybı önlenmiş olacaktır.

 

[1] Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 355/1-1 maddesi gereğince

[2] Banka, Yatırım Fonları ve Sigorta Şirketlerinin BS Formu Mecburiyeti Konusundaki Durum ve Son Gelişmeler, http://www.jpatr.com/bfs2015/bfs201502.pdf, 22.0cak.2015, İstanbul

[3] Osman Arıoğlu, İstanbul Ticaret Gazetesi, “Özel Usulsüzlük Cezalarında Bir Yanlışlık Düzeltildi”, www.istanbulticaretorg.tr, 17 Nisan 2015, İstanbul