Dr. Ekrem Öncü [email protected]

Bağımsız Denetim ve yaptırımlar

2018’DE HANGİ ŞİRKETLER BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAKLARDIR VE BAĞIMSIZ DENETİM YAPTIRMAMANIN SONUÇLARI NELERDİR?

2018 yılına başlarken şirketler tarafından dikkat edilmesi gereken konulardan bir tanesi de bağımsız denetim kapsamına girilip girilmediğinin araştırılmasıdır. Bağımsız denetim kapsamına girildiği halde bağımsız denetim yaptırılmaması yazımızda ele alacağımız üzere ciddi sonuçlar doğurmaktadır, konu önemlidir ve atlanmamalıdır.

Hangi firmalar 2018 itibarıyla Bağımsız Denetime tabi olacaktır?

Tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aşağıdaki üç ölçütten en az ikisini sağlayan şirketler ile ekli (I) sayılı liste kapsamında yer alan şirketler, 6102 sayılı Kanun ile 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabidir (Değişik:RG-14/03/2014-28941, RG-1/2/2015-29254, RG-19/3/2016-29658):

a) Aktif toplamı kırk milyon (40.000.000) ve üstü Türk Lirası.

b) Yıllık net satış hasılatı seksen milyon (80.000.000) ve üstü Türk Lirası.

c) Çalışan sayısı iki yüz (200) ve üstü.

Ancak bu hadleri aşan tüm firmalar doğrudan bağımsız denetime tabi olmayacaktır. Ayrıca aşağıda ele alacağımız şartların da sağlanmış olması gerekmektedir.

(1) Şirketler, bu kararda belirtilen üç ölçütten en az ikisinin sınırlarını art arda iki hesap döneminde aşması durumunda müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olacaklardır.

(2) Bu kararda belirtilen üç ölçütten ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; şirketin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından yürürlükteki mevzuat uyarınca hazırladıkları önceki yıllara ait (son iki yıldaki) finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise şirkette önceki yıllardaki (son iki yıldaki) ortalama çalışan sayısı esas alınır.

Buna göre, 2015 ve 2016 yıllarında üç ölçütten herhangi ikisini aşanlar 01.01.2017 tarihinden ve 2016 ve 2017 yıllarında üç ölçütten herhangi ikisini aşanlar 01.01.2018 tarihinden itibaren bağımsız denetime tabi olacaklardır.

Bağımsız denetime tabi şirketler söz konusu ölçütlerden en az ikisine ait sınırların art arda iki hesap döneminde altında kalması ya da bir hesap döneminde söz konusu ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkacaklardır.

Denetime tabi şirketler, tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte, bir hesap döneminde ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren denetim kapsamından çıkar. Örneğin, 1/1/2017-31/12/2017 hesap döneminde denetime tabi olan bir şirketin 31/12/2017 tarihinde sona eren hesap döneminde aktif toplamı 35 milyon TL, yıllık net satış hasılatı 70 milyon TL ve çalışan sayısı 225 kişidir. Şirket, söz konusu hesap döneminde, aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı ölçütlerine ilişkin sınırların yüzde yirmiden daha fazla altında kalmıştır. Bu nedenle şirket, 1/1/2018-31/12/2018 hesap dönemi için denetimin kapsamından çıkar. 

Bağımsız denetime tabi olan şirketler 3 ölçütten ikisini iki yıl üst üste sağlamıyor ancak hadlerde %20’den daha az düşüklük var ise izleyen yıl değil sonraki yıl bağımsız denetimden çıkılacaktır.

(3) Bağlı ortaklıkları ve iştirakleri bulunan şirketler açısından bu kararda belirtilen üç ölçütten ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından ana ortaklık ve bağlı ortaklığa ait finansal tablolarda yer alan kalemlerin toplamı (varsa grup içi işlemler yok edilir), çalışan sayısı bakımından ise ana ortaklıkta ve bağlı ortaklıkta önceki yıllardaki (son iki yıldaki) ortalama çalışan sayılarının toplamı dikkate alınır. İştirakler açısından, söz konusu ölçütler iştirakteki hisseleri oranında dikkate alınır. 

Denetime tabi olduğu halde denetim yaptırmamanın sonuçları nelerdir?

6102 sayılı TTK’nın 397’nci maddesine göre, denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında açıkça belirtmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanır. Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.

Bağımsız denetime tabi olunduğu halde denetim yaptırılmayacak olunur ise finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet tabloları düzenlenmemiş hükmünde olunacağından yapılacak olan genel kurullar dahi geçersiz sayılabilecek, 553’üncü madde uyarınca yöneticiler sorumlu tutulabilecek, hatta kredi kullanan firmaların bilançolarını bankalar dahi kabul etmeyebilecektir. Kanaatimce finansal tablolar düzenlenmemiş sayılır ise vergi dairesine verilen finansal tablolara istinaden ödenen vergilerin doğruluğu da tartışmalı hale gelebilecek ve re’sen tarhiyat dahi gündeme gelebilecektir.

Sonuç olarak, 2017 ve 2018 dönemleri itibariyle bağımsız denetime tabi olacak firmaların yöneticileri, Yeminli Mali Müşavirleri, Mali Müşavirleri, muhasebe çalışanları hadleri tekrardan gözden geçirmeli ve firmaların bağımsız denetime tabi olup olmadığına bakmalıdır, aksi türlü yaptırımı ciddi sonuçlar doğurabilecektir.