Mehmet Bingöl [email protected]

Altın mevduatı ve altın satışlarında gelir vergisi

Uzun çağlardan beri her zaman güvenli bir liman olarak görülen altın, özellikle birikimlerin korunması amacıyla şahıslarca en çok tercih edilen araçlardan biri olmuştur.

Bu şekilde yatırım aracı olarak edinilen ve şahsi kasalarda muhafaza edilen altın varlıklarının finansal sisteme kazandırılması amacıya bankalarda altın mevduat hesapları teşvik edilmektedir. Böylece daha güvenli bir ortamda muhafaza ile birlikte, altın cinsinden faiz de verilerek bu varlıklar ülke ekonomisine ve finansal sisteme katkı sağlar hale gelmektedir.

Altın mevduat hesaplarıyla, çalınma ve kaybolma riski olmadan tasarruflar altın olarak değerlendirilirken, hesap sahibine altın olarak faiz getirisi elde etme imkânı sağlar. Altın hesabı açılımı, faiz tutarı, vergi kesintisi ve benzeri konular gram altın cinsindendir.

Altın mevduat hesabını açtık, evdeki altını sisteme kazandırdık; acaba altın satışlarında ve altın mevduat hesabı gelirlerinde Gelir Vergisi var mı?

Vergilemeye geçmeden önce işlemlerin nasıl yapıldığına bakalım. Altın mevduat hesabı fiziken altın getirmek suretiyle açılabildiği gibi, para yatırmak suretiyle de yapılabilmektedir. Eğer banka şubesinde altın mevduatının ilk açılışı fiziki altın ile yapılmamışsa, kişi o safhada bankadan altın almış olur. Yine altın mevduat hesabının kapatılması sırasında altın fiziken çekilmediği zaman da müşteri bankaya altın satmış olur.

Bu çerçevede; altın kredisi veren, altını mevduat olarak kabul eden, zorunlu karşılık hesabında altın kullanabilen, alım-satım işlemi yapan bankalar da bu ihtiyaçlar sebebiyle altın stoku bulundururlar. Bankalar yönünden altın, kıymetli maden niteliğinde bir varlık olup, Vergi Usul Kanunu yönünden “Emtia” gibi değerlenir[1].

Altın mevduat hesaplarından vadede elde edilen faiz geliri diğer mevduat hesaplarında olduğu gibi vergi stopajına tabidir. Altın mevduat hesaplarının faiz hesabı, altın fiyatına göre yapılır. Bu şekilde altın tahakkuk ettirilen faizler üzerinden vadesi ne olursa olsun %15 oranına göre vergi stopajı ödenir[2]. Vadesiz hesaplarda ise bir faiz ödemesi olmadığından herhangi bir vergileme söz konusu olmamaktadır.

Altın hesaplarının kapatılması sırasında oluşan değer artışı ya da bankaya altın satışı nedeniyle oluşan gelir, Gelir Vergisi Kanunu'nda herhangi bir hüküm olmadığı için yıllık beyan kapsamında vergiye tabi değildir. Bunun gibi tasarruf amacıyla alınan altının kuyumcuya satışında da vergi yoktur.

Zira şahsi altın satışı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde yer alan vergiye tabi 7 gelir unsurunun hiçbirine girmemektedir. Bu nedenle, tasarruf amacıya edinilen altınların satışında elde edilen gelirler ile bu varlıklardaki değer artışlarının yıllık beyan esasında vergilendirilmesi söz konusu değildir.

Özetleyecek olursak; ticari amaç ve organizasyon olmaksızın, kişisel yatırımcı olarak altın alış-satışlarından elde edilen gelirler için yıllık beyan esasında Gelir Vergisi ödenmesi söz konusu değildir. Sadece bankalardaki altın mevduat hesaplarından elde edilen faizler için vergi kesintisi (%15 oranında stopaj) vardır.

[1] Vergi Usul Kanunu’nda altın değerlemesine ilişkin özel bir hüküm bulunmamaktadır. Kambiyo mevzuatı (Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32. Sayılı Karar) açısından ise altın, döviz (=kambiyo) olarak değil, kıymetli maden olarak değerlendirilmektedir. Vergi İdaresi’nin öteden beri görüşü, altının bir mal (emtia) olarak değerlendirilmesi gerektiği yönündedir.

[2] Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 25/03/2013 tarih ve 91378753-120.06.08-9/24609 Sayılı Muktezası