Mehmet Bingöl [email protected]

Altın mevduat hesaplarına binde 2 Kambiyo Gider Vergisi

Altın mevduat hesaplarına binde 2 Kambiyo Gider Vergisi geldi.

Daha önce de getirilmişti, ancak yasal dayanağı olmadığı için daha sonra iptal edilmişti. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 21.05.2020 tarihli yazısı ile başlatılan bu uygulama [1], aradan 3,5 yıl geçtikten sonra Danıştay 7. Dairesi Başkanlığı’nın 28/03/2023 tarih ve E: No: 2020/1362; K: No: 2023/1758 sayılı kararıyla iptal edilmişti.

Şimdi tekrar getiriliyor. Tabii bu defa mevzuatta bir dayanağı var.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 sayılı Kararda değişiklik yapıldı. 15 Mart tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 14.03.2025 tarih ve9595 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına göre; “Kıymetli maden depo hesaplarında fiziki teslim olmaksızın yapılan alım satım işlemleri kambiyo işlemi” sayılmıştır.

Bilindiği üzere; vergi mevzuatımızda da altının bir nevi döviz gibi ödeme aracı mı, yoksa bir kıymetli maden mi olduğu ve bu çerçevede nasıl değerlenmesi gerektiği öteden beri tartışıla gelmiştir. Şimdi ise ilgili mevzuat olan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 sayılı Karar kaydi altın alış-satış işlemlerini kambiyo işlemi, diğer bir deyişle “döviz işlemi” olarak tanımlayarak noktayı koymuştur.

Vergi mevzuatı uygulaması açısından konuya ilişkin Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi’nin açıklamaları beklenmektedir. Bu çerçevede bahse konu mevzuat değişikliğinin aşağıdaki şekilde uygulamaya geçeceği düşünülmektedir.

- Dolayısıyla 17 Mart 2015 tarihi itibariyle altın mevduatı hesap açılışlarında (Bankalar kayden altın sattıklarından) binde 2 kambiyo gider vergisi hesaplanacaktır.

- Aynen döviz alışındaki veya DTH açılışlarında olduğu gibi kişiler artık binde 2 KGV ödeyecekler.

- -Böylece müşteriler ellerindeki para ile altın mevduat hesabı açtırmak istediklerinde, artık binde 2 oranında muamele vergisi ödeyeceklerdir. Bankaya fiziken altın getirip hesap açmaları halinde ise, herhangi bir vergi söz konusu olmayacaktır. Zira bu durumda bankaca yapılmış bir altın satışı yoktur.

- Kaydi altın satışlarında verginin matrahı işlem tutarı (altın satış tutarı=açılan altın mevduat hesabı tutarı) olup; binde 2 oranında hesaplanacak bu vergi, bankaların döviz satışlarında olduğu gibi müşterilere yansıtılacak bir vergidir.

- Öte yandan bu değişiklik sonrasında Bankalardaki altın satış kârları üzerinden %5 BSMV uygulaması da son bulacaktır. Zira BSMV mevzuatı uyarınca ya satış üzerinden ya da lehe kalan para üzerinden vergi alınmakta, her iki işlem için ayrı ayrı vergi ödenmesi söz konusu olmamaktadır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki altının, emtiadan ziyade bir tasarruf ve ödeme aracı olduğu kuvvetli bir argümandır. Bankalar nezdinde; şahıslar veya kurumlarca, altının fiziki teslimi karşılığında veya bankalardan alışı yapılmak suretiyle veya elektronik transferi ile vadeli veya vadesiz olarak altın mevduat hesabı açabilmeleri de bunu göstermektedir. Bu açıdan bankaların altın işlemlerinin önemli bir kısmını kaydi olarak açılan vadesiz mevduat/depo işlemleri oluşturmaktadır. Dolayısıyla 32 Sayılı Karardaki değişikliği bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Gerçekten de bazı merkez bankacılar [2] her ne kadar altını bir para biçimi olarak ciddiye almasalar da “Nadir bulunması, dayanıklılığı, tek tip oluşu ve diğer özellikleri dikkate alındığında, altının para olma iddiası her zaman güçlü görünmektedir.” [3]

DİPNOTLAR:

[1] Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 21.05.2020 tarih ve 70903105-180[5601-269-2]-E.53703 21.05.2020 sayılı yazısı

[2] Fed eski başkanı Ben Bernanke, bir para standartı olarak altının en güçlü karşıtlarından biridir.

[3] James Rickards, Kur Savaşları, Scala Yayıncılık (AkPortföy’ün katkılarıyla), Sh.262, İstanbul, 2013