Mehmet Bingöl [email protected]

TCMB likidite senetlerindeki stopaj belirsizliği

Bilindiği üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) geçtiğimiz günlerde “likidite senetleri” ihraç etmişti.

TCMB; para politikasının etkinliğini artırmak amacıyla, piyasadaki fazla likiditenin çekilmesine yönelik olarak, Merkez Bankası Kanunu’nun 52’nci maddesine göre; kendi nam ve hesabına vadesi 91 günü geçmeyen likidite senetleri ihraç edebilmektedir.

Bu bağlamda; TCMB’nin “Likidite Senetlerinin İhracına İlişkin” 21.03.2025 tarihli Basın Duyurusu’nda;

“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek ve sıkı parasal duruşu desteklemek amacıyla sterilizasyon araçlarını etkili şekilde kullanmaya devam etmektedir. Bu çerçevede, vadesi 91 güne kadar likidite senetleri ihraç edilmesine karar verilmiştir. 24 Mart 2025 Pazartesi gününden başlayarak yapılacak ihalelere ilişkin bilgiler veri sağlayıcılar aracılığıyla duyurulacaktır”

Açıklamasına yer verilmiştir.

Tabii bu menkul kıymetlerin getirisinin hesabında stopaj olup olmadığı önemli bir unsurdur. Eğer vadede alınacak faizden %10 vergi kesintisi yapılacaksa net getiri azalacaktır. Faiz oranı örneğin %46,75 ise stopajdan sonraki gelir %42’ye düşecektir. Dolayısıyla buna göre yapılan fiyatlamada müşterilerin tercihi diğer benzeri ürünler (Hazine bonosu veya mevduat faizi gibi) ile karşılaştırma sonucunda oluşacaktır.

Şu an itibariyle; itfada elde edilecek faiz gelirlerine uygulanacak Gelir Vergisi stopaj oranı konusunda belirsizlik bulunmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetlerinden (Devlet tahvili ve Hazine Bonoları) elde edilen gelir ve kazançlara, gerçek kişiler için uygulanan stopaj oranı hali hazırda %0’dır. (30.04. 2025 tarihine kadar iktisap edilenler için).

Bu anlamda; Likidite Senetlerinin de menkul kıymet niteliği taşıyan kamu borçlanma araçlarından biri olması nedeniyle, söz konusu kıymetlerden elde edilecek faiz gelirlerinin Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ile aynı oranda stopaja tabi tutulabileceği düşünülmektedir.

Bu çerçevede stopaj oranı açısından DIBS'ler ile aynı doğrultuda değerlendirilerek gerçek kişiler açısından (1); faiz gelirlerinin %0 oranında stopaja tabi tutulması daha doğrudur. Özü itibariyle aynı nitelikteki menkul kıymetlerin vergi durumu da aynı olmalıdır. DİBS'lerde %0 iken bu kıymetlerde %10 olması izah edilemez. Zira her ikisi de Kamu tarafından <Hazine veya TCMB> ihraç edilen menkul kıymetlerdir. Öte yandan TCMB’nin 5 yıl önce de likidite senetleri ihraç ettiğini ve o yıllarda DIBS gibi dikkate alınmış olduğunu da belirtelim.

Esasen stopaj oranlarına ilişkin karardaki madde metninde “Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen” ibaresi bir tartışma yaratmakta ve buradan hareketle TCMB ihraçlı menkul kıymetlerin durumunda bir belirsizlik söz konusu olmaktadır (2). Çünkü söz konusu faiz gelirlerinin DİBS kapsamında değerlendirilmemesi halinde %10 stopaj uygulanması gerekecektir.

Sonuç olarak uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi açısından konuya Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından (Tabii ürünü çıkaran TCMB'ce de) açıklık getirilerek tereddütleri giderilmesi uygun olacaktır.

Dipnotlar:

(1) KV mükellefi olan şirketler ve bankalar açısından ise stopaj oranı her halükârda %0'dir.

(2) Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67 nci Maddesine İlişkin 2006/10731 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı