Zam fırsatçıları

Mart ayında yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu,  inşaat öncesi süresi dolan projelere, alması gerekli olan izinler için altı ay süre tanıdı.Hürriyet'ten Merve Erdil'in haberine göre Aksi halde yatırımcının lisansı iptal ediliyor. Bu madde, yatırımda pek çok aşamayı çok hızlı halletmesi gereken şirketlerin karşısına bu kez yüzde 20’yi aşan zamlar yapan fırsatçı türbin satıcılarını çıkardı. Lisans almayı ticaret işine çeviren ‘çantacı’lardan kurtulmayı ve gerçek yatırımcının önünü açmayı hedefleyen Elektrik Piyasası Kanunu’ndaki bir madde sıkıntıya yol açtı. Kanunun yürürlük tarihi itibariyle inşaat öncesi süresi dolan lisanslar/projelere mevzuat gereği almaları gereken diğer izinler için altı ay süre tanındı. Ancak rüzgar enerjisi alanında bazı tedarikçi şirketlerin artan talebi ve zaman kısıtlarını dikkate alarak, türbin fiyatlarına bir anda zam yaptığı ortaya çıktı.
“PİYASA YASAKLISI” 
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, 30 Nisan’a kadar teminatı yakmadan lisansın iadesine olanak tanıyan uygulama kapsamında 168 projeden vazgeçildiğini açıklarken, şunu söyledi: “‘Bu tarihe kadar vazgeçme talebinde bulunmayanlar yeni kanun kapsamında yatırımlarını hızlı tamamlanmalı, yoksa lisansları iptal edilir ve piyasa yasaklısı olma gibi ağır yaptırımlar gelir’ demiştik. Uyarımızın dikkate alınmasından memnunuz. Bu kanun piyasada gerçek yatırımcının işini kolaylaştırmayı, projelerin doğru ellerde yapılıp kısa sürede devreye alınmasını esas alıyor.”
ZAM FIRSATÇILARI
Zaman kısıtlarının işlerin hızlandırılmasını gerektirdiğini vurgulayan Köktaş, şu uyarı ile sözlerini sürdürdü: “Şu an yaşanan talep artışı nedeniyle, bu durumdan başka türlü faydalar sağlamayı planlayan çıkarcıların ortaya çıktığı duyumunu alıyoruz. Bazı şirketlerin artan talebi ve zaman kısıtlarını dikkate alarak türbin fiyatlarını yüzde 20’ye varan oranlarda arttırdığını öğrendik. Bu piyasa yanlış hesap yapanların kafalarını duvara çarptıkları çok sayıda örnek yaşamıştır. Kimse hesabını yanlış yapmasın.”
İZİNLER UZUN
Bir enerji uzmanı, bürokraside izin sürelerinin uzun sürdüğünü belirterek, şöyle konuştu: “Ölçümlerin ardından yapılan mühendislik çalışması tamamlandıktan sonra türbin tedarikçileri ile görüşmelere başlanıyor ve bu süreç en az altı ay sürüyor. Ancak bu noktadan sonra yaklaşık bir yıl sürecek olan diğer gerekli olan izinlerin alınmasına ve kamulaştırma çalışmalarına başlanabiliyor. İzinlerin uzun sürmesi ve ticari süreçler nedeniyle gerçek yatırımcılar zor durumda kalabiliyor.”
İade-i santral
Yeni kanun, yatırımını yapmayan veya çeşitli nedenlerle yapamayan şirketlerin herhangi bir yaptırımla karşılaşmadan projelerinden vazgeçerek, teminatlarını almaları için 30 Nisan’a kadar süre tanıdı. EPDK’ya son bir günde iade yağmuru olduğu öğrenildi. EPDK’nın sağladığı bilgilere göre, 30 Nisan itibariyle özel şirketler toplam kurulu gücü yaklaşık 13 bin 578 megavat (MW) olan 168 projeden vazgeçti. Türkiye’de halihazırda kurulu gücü yaklaşık 58 bin MW olan 811 santral faaliyet gösteriyor. Vazgeçilen projelerde kurulu güç açısından en büyük payı doğalgaz santralleri alırken, 8 bin 920 MW kurulu gücünde 29 doğalgaz projesinden vazgeçildi. Proje adedi olarak ise en yüksek payı hidroelektrik santralları aldı. Lisans aldığı veya başvuru yaptığı halde şirketler “fizibilitelerin tutmaması, kredi bulamamak, izin veya yargı süreçlerinin tamamlanaması” gibi gerekçelerle kurulu gücü 1660 megavat olan 105 projeden vazgeçerek teminatlarını almak için EPDK’ya başvurdu.
Türbinler başka pazarlara kaydı
BİR sektör temsilcisi, şunu söyledi: “Bu dönemde türbin fiyatlarında bir artış olduğu doğru. Dünyada türbin talebi artarken ülkemizde pazarın daralması nedeniyle türbin üreticileri başka pazarlara kaydı. Şimdilerde türbin üreticilerinin belirledikleri fiyatlar talepteki atışla ilgili. Yeni Kanunla gelen önlisansa dönüştürme süreleri, kamulaştırma ile ilgili kısımların zaman sınırı olması da türbin fiyatlarını arttırdı.”