Yüksek faizin de yükselen doların da nedeni o!

Son dönemin kampanyası dövizden TL’ye geçiş, dövize endeksli kiralardan yerli paraya dönüş. Çünkü son dönemde kur hızlı yükseldi ve dövizle yükümlülüğü olanlar zorlanmaya başladı. Türkiye’de yaşayıp, yatırım yapıp, yerli para ile kazanıp sonra da dövizle sözleşme yapmanın, yükümlülük altına girmenin, bütün gelir ve harcamaları TL ile olsa da dövizle tasarruf etmenin bir nedeni var. O neden geçmişte uzun yıllar yüksek ve oynak enflasyondur. Bunun doğal sonucu olarak paranın tasarrufu koruma aracı olmaktan çıkması, hızlı değer kayıplarına uğraması, satın alma gücünü koruyamamasıdır. Dolara yönelmenin ana nedeni budur.

Enflasyonun tek haneli rakamlara indirilmesinin ardından 10 yıldan fazla zaman geçti. Türkiye dünya enflasyon liginde ilk 10 ülkesi arasına girerken, artık daha geri sıralara düştü. Mesela geçen yılki sıramız 25’inciliktir.

Ancak tek haneye indiğimiz 2004 yılından bu yana patinaj yaptığımız da ortada. Enflasyonu yüzde 4’ün altına da indirdik yüzde 12’ye de fırlattık. Genelde yüksek tek haneli rakamlarda kaldığımız söylenebilir. Dünyada ilk 20 büyük arasına girmiş bir ekonomi için 25’inci veya 30’uncu olmak yeterli değil.

Yılı yüzde 7.5 enflasyonla tamamlayacağız. Bizim gelişmiş ülkelerin ortalaması yüzde 4’ün altında, gelişmiş ülkelerde ise oran yüzde 1 civarında. Yani nereden bakılsa dünya ortalamasının iki katı fiyat artışı söz konusu. Bunca yıldır yüksek enflasyonun getirdiği tüm olumsuzlukları, istikrarsızlıkları, gelir dağılımı bozukluklarını ve ülke düzeyinde rekabet gücünü düşürmesini yaşıyoruz. Bütün yan etkilerinin bedelini ödüyoruz.

Yüksek faizin de, yükselen dövizin de, uzamayan vadelerin de ana nedeni enflasyondur. Ama yeterli mücadele veya iyi bir kampanya da burada henüz düzenlenmiş değildir. Çünkü enflasyonda şimdilik acil bir sorun yoktur. Acil olan kurun artışıdır ve faiz oranlarının yükselme eğilimi göstermesidir. Ama ikisinin temelinde enflasyon ve küresel hareketler yatıyor. Küresel hareketlerin gerisinde de yine ilgili ülkelerdeki enflasyon ve enflasyonist beklentiler yatıyor.

Biz enflasyonu yüzde 5’in altına düşürebilsek ve burada uzunca yıllar kalsa, paramızın değeri buna göre oluşur. Dolarizasyon, dövizle kira toplama, dövizle sözleşme yapma, devletin bile ihalelerini dövizle yapması gibi bir durum ortaya çıkmaz.