Yeni kurallara göre kira geliri nasıl hesaplanacak

Hiç fatura vb. belge gerekmeden kira gelirinin yüzde 25’i direkt gider olarak düşülüyordu. Kalan kira geliri üzerinden de vergi hesaplanıyordu...

2017’de aylık 1.500 lira kira geliri olanlar, normalde ‘götürü gider’ yöntemiyle 1.586 lira gelir vergisi (GV) ödeyecekti. Kural değişti. Artık 1.500 lira aylık kira geliri elde eden (212 liralık artışla) 1.798 lira vergi ödeyecek. Diğer kira geliri örnekleri için ödenecek vergilerdeki artışlar tablodan görülebilir.
Vergideki artışın nedeni yasa değişikliği. Yüzde 25’lik belgesiz götürü giderin oranı, yüzde 15’e düşürüldü. (5 Aralık 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7061 sayılı yasanın 14’üncü maddesi ile...) Ve en önemlisi; bu kural hemen uygulamaya geçiyor. Yeni yılda (2018) elde edilecek kira gelirleri beklenmeden, 2017 kira gelirleri için bu kural geçerli hale geldi.

Bu durumda götürü giderin alternatifi olan ‘gerçek gider’ daha çok tercih edilecektir. Gerçek giderlerde yüzde 15 veya yüzde 25 gibi bir sınır da yok çünkü... Hatta geliri kadar gerçek gideri olanlar hiç vergi ödemeyecekler. Gerçek gider yönteminin iki temel koşulu var: ‘belgeye dayanması’ ve ‘5 yıl süreyle belgelerin saklanması.’

Torba yasa, birkaç aydır meclisin ve ülkenin gündemindeydi… Tasarı halindeyken; GV üçüncü dilimi için vergi oranı artışı da (yüzde 27’den, 30’a) öngörülüyordu, sonradan meclis komisyonunda oran artışından vazgeçildi.

Merak edilen konuları, daha yıl kapanmadan cevaplayalım istedik, gerçek gideri tercih edeceklerin az da olsa zamanları var hâlâ... Masraf yapıp fatura vb. belgesini henüz edinememiş olanların elini çabuk tutmasında yarar var, 2017’nin son günleri artık.

Bugün ‘konut kira gelirleri’ için genel kuralları hatırlayalım. Yarın ‘gerçek gider’ olarak vergi hesabında hangi harcamaların dikkate alınabileceğini, cuma günü de ‘işyeri kira gelirleri’ için yeni duruma göre vergi hesaplamasını örneklerle ele alacağız.

2018 Mart’ta kimler beyanname verecek?
2017’de yıl boyunca 3.900 liraya kadar konut kirası elde edenler beyanname vermeyecek. Dolayısıyla vergi de ödemeyecekler. 3.900 liranın üstünde konut kira geliri olanlar mart ayında (1-26 Mart 2018) beyanname verecek. (GVK. Md.21)

- Ödenecek vergiyi ‘götürü gider’ ne kadar azaltır?
Basitçe hesaplama şöyle: Yıllık kira gelirinden, önce istisna (3.900 lira) ve -yasa değişikliği sonrası- yüzde 15 götürü gider düşülüyor, sonra vergi hesaplanıyor. Götürü giderde; 3.900 liralık istisna düşülmüş kira gelirinin yüzde 15’i direkt (belgeye ihtiyaç duymadan) kira gelirinden düşülüp kalan tutarın üzerinden vergi hesaplanıyor. Götürü gider yöntemini seçenler; aşağıdaki tablodan, elde edilen aylık-yıllık kira tutarına göre ne kadar vergi ödeyeceğini görebilirler. Beyanname verecek mükellefler iki farklı gider yönteminden birisini tercih edebiliyor; ‘götürü gider’ veya ‘gerçek gider’ (GVK Md. 74).

Gerçek gider yöntemi kimler için avantajlı?
Yüzde 15 götürü gidere göre, daha fazla indirilebilir gerçek gideri olan ev sahipleri gerçek gider yöntemini seçip daha az vergi ödeyebilirler. Gerçek giderler belgeli olarak vergi hesabında dikkate alınabildiğinden bu belgelerin beş yıl saklanarak olası denetimde ibraz edilmesi gerekiyor. (2017 kira gelirleri için 2022’nin sonuna kadar saklanmalı)

Götürü gider usulünden dönülebilir mi?
Götürü gider usulünü kabul edenler normalde iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemiyorlar. Elde edilen kira gelirine ilişkin gelir vergisi beyannamelerinde, yanlışlıkla götürü gider usulünü seçenlerse beyannamenin verildiği takvim yılı içerisinde olmak kaydıyla, düzeltme beyannamesi verdiklerinde gerçek gider usulünden yararlanabiliyorlar. (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 29.12.2016 Tarih ve 108276 Sayılı Özelge)