Yeni hükümetin ekonomi ödevleri

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından önce devir teslim ardından yeni hükümet şekillenecek.

Yeni ekonomi yönetimi için yılın sonuna kadar ekonomide en önemli görevler bütçe harcamaları, 2015 yılı bütçesi ve merkez bankası’nın alacağı faiz kararları olacak. Rusya, Irak ve Suriye’deki belirsizlikler de ekonomiyi tehdit ediyor.

BÜTÇE

Yılın ilk 6 ayında 3,4 milyar lira bütçe açığı verildi. Geçen yılın aynı döneminde 3,1 milyar lira fazla vermişti. Temmuz-ağustos bütçesi eylül ayında belli olacak. Ancak Hazine nakit dengesi bütçedeki bozulmanın devam ettiğini gösteriyor. 2015 yılına ilişkin bütçe için hazırlıklar eylül ayında tamamlanacak. 2015 yılı ayrıca genel seçim yılı. 2014 yılındaki bozulmanın önüne geçilmezse 2015 yılında bütçedeki dengesizlik daha da artacak.

FAİZ

Faiz kararları ile hükümetin eleştiri oklarının hedefinde olan Merkez Bankası’nın kararları gelecek dönemin en çok tartışılacak konusu olacak. Hükümetteki olası değişiklikler Merkez Bankası’na olan eleştirilerin dozunu daha da artırabilecek. Yeni hükümette ekonominin başında Babacan dışında bir başka isim olursa Merkez Bankası yönetimini zor günler bekleyecek. Enflasyonun yüksek seyri Merkez Bankası’nı zorlayacak.

ENFLASYON

Hem Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı hem de ekonomiden sorumlu bakanlar enflasyonda düşüş olacağını dile getiriyorlardı. Ancak enflasyon temmuzda aylık 0.45, yıllıkta yüzde 9.32’ye sıçradı. Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği çekirdek enflasyonda da yükseliş sürüyor. Yaz aylarında enflasyon genellikle düşük çıkardı. Ancak son aylarda enflasyonun yüksek çıkması, kalan aylara ilişkin endişeleri de artırıyor.

IRAK’LA TİCARET

Türkiye’nin en büyük ikinci ekonomik partneri olan Irak’la IŞİD krizi nedeniyle temmuz ayında ihracat yüzde 46 azaldı. Jeopolitik riskler nedeniyle Türkiye’nin çevresindeki 6 ülkeye ihracatı ise ilk 7 ayda rekor düşüş yaşadı. Bu gerilemenin önümüzdeki dönemde daha da artabileceği ve dış ticarette beklenmedik açığa neden olabileceği vurgulanıyor. Türkiye, çevresinde yaşadığı krizleri yılın ilk 7 ayında en Almanya, İngiltere, İtalya ve Fransa ile telafi etti. Temmuz ayında Ortadoğu’ya ihracat yüzde 18 geriledi. Kriz yaşayan ülkelerdeki ihracat düşüşüşün yeni dönemde üretim ve büyüme oranını da eksi yönde etkileme riski bulunduğuna dikkat çekiliyor. Irak’ta özellikle Erbil merkezli iş yapan bin 500’e yakın Türk firma, güvenlik riskleri nedeniyle Türkiye’ye geri dönüş yapıyor. Irak’ın en büyük dış ticaret partnerlerinden olan Türkiye, krizden en çok etkilenecek ülkelerin başında geliyor. Irak’a 2013’te 11 milyar 949 milyon dolar ihracat yapıldı. Ancak yaşanan krizle birlikte bu pazardaki sorun da büyüdü. Haziran’da Irak’a ihracat yüzde 29 gerilerken, temmuzda bu oran yüzde 46’ya kadar çıktı. IŞİD krizinden öncesine kadar Almanya’dan sonra Türkiye’nin en büyük ikinci ihracat pazarı olan Irak, bu rakamlarla beşinci sıraya geriledi. Talepteki daralma ve maliyetteki artışla birlikte Irak’taki durumun önümüzdeki dönemde ağırlaşması bekleniyor. Irak’taki gelişmelerin yıl sonuna kadar Türkiye ticaretine 2.5 milyar dolar etkisinin olabileceği hesaplanıyor.

RUSYA UKRAYNA PAZARI

Türkiye, yine Rusya ile Ukrayna arasındaki krizden etkilenen ülkelerin başında geliyor. Temmuz ayında Rusya’ya ihracat yüzde 12.6, Ukrayna’ya ihracat yüzde 24.5 azaldı. Rusya’nın batılı ülkeler ve Ukrayna ile yaşadığı krizin artmasıyla dış ticarette Türkiye aleyhine olumsuz gelişmelerin yaşanacağı belirtiliyor.  Rusya’ya olası yaptırımların da ülkede iş yapan Türk müteahhitlik firmalarına darbe vuracağı da konuşulan senaryolar arasında bulunuyor. Türk müteahhitlerin 2013 yılında en fazla iş yaptığı ülkeler arasında 5,6 milyar dolarla Rusya başı çekiyor. Rusya’nın batılı ülkelere ambargo uygulayacağını açıklaması ise Türkiye’nin bu ülkeye ihracatını artırma beklentilerini yükseltti.

IŞİD krizi nedeniyle Türkiye’nin Irak’a ihracatı temmuz ayında yüzde 46 azaldı. Irak’taki gelişmelerin bu yıl sonuna kadar Türkiye’ye etkisinin 2.5 milyar doları bulması bekleniyor.
(Neşe Karanfil - Erdinç Çelikkan / Hürriyet)