Yeni büyük güç ve değişen dünya dengeleri

Fatih Oktay’ın, Çin adlı eseri Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Uzun ve titiz bir çalışmanın ürünü olan eser, bugünkü konumuna yaklaşık 35 yıl boyunca yılda ortalama yüzde 10 büyüyerek gelen Çin ekonomisinin gelişimini detaylı bir şekilde ortaya koyuyor.

Çin ekonomisi 2015 yılına, ülkelerarası fiyat farklılıklarını hesaba katarsak, ABD’nin önünde dünyanın en büyük ekonomisi olarak girdi. 80’li yıllarda ekonomisi Türkiye ile karşılaştırılabilir büyüklükte olan Çin günümüzde ise dünyanın:

- En büyük ihracatçısı,

- İkinci büyük ithalatçısı,

- En büyük döviz rezervlerine sahip ülkesi,

- Dünyanın en büyük araba üreticisi ve pazarı,

- En büyük televizyon üreticisi ve pazarı,

- En büyük demir-çelik üreticisi ve pazarı,

- En çok internet kullanıcısı olan ülkesi,

- En büyük elektronik ticaret hacmine sahip ülkesi...

- Hatta, fakir, tutumlu ve az ile yetinen insanların ülkesi diye bildiğimiz Çin, dünyanın en çok lüks mal tüketilen ülkesi konumunda bulunuyor.

Birçok hammaddenin dünya fiyatları Çin ekonomisinin durumuna göre belirleniyor. 2016 yılının başında görüldüğü gibi, Çin hisse senedi piyasalarındaki çalkantılar, başta ABD olmak üzere tüm dünya piyasalarına hızla yansıyor. Bu durum da dünyadaki hemen her ülkeyi, kurumu, bireyi ekonomik ve siyasal anlamda dünyanın yeni büyük gücü olarak öne çıkan Çin’in etki alanına sokuyor.

Dünyanın ekonomik ve giderek politik merkezinde Çin ve çevresinin bulunduğu yeni bir düzene yönelmesinin yakın geleceğin güçlü olasılıkları arasında yer aldığını aktaran Oktay, yalnız iş dünyası veya uluslararası politika analistlerinin değil, herkesin Çin’i ve Çin’in yükseliş sürecini anlaması, bunun kendi yaşam alanında yaratacağı tehdit ve fırsatları belirlemesi ve planlamalarını ona göre yapması gerektiğinin altını çiziyor.

Büyüme hızı, ulusal tasarruflar, orta gelir kapanı, yönetim sistemlerinin merkeziyetçilik düzeyi ve kişi bağımlılığı gibi konularda Çin, gelişmekte olan ülkelere ve ekonomik-politik gelişme süreçleri üzerinde düşünenlere yararlı ipuçları sağlıyor.

FATİH OKTAY KİMDİR?

1978 yılında ODTÜ Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Sayısal İletişim ve Uydu Haberleşmesi alanlarında çalıştıktan sonra 1980 yılında New York Eyalet Üniversitesi’nde ekonomi alanında eğitim gördü. Çin ile ilgisi ve bu konudaki araştırmaları Teknoloji ve Ekonomik Gelişme başlıklı çalışması çerçevesinde gelişti ve özellikle 2000 yılı sonrasında yoğunluk kazandı. Bir süre iş geliştirme ve araştırma amacıyla Çin’de yaşadı. Sabancı Üniversitesi Ekonomi Bölümü ve Koç Üniversitesi İşletme Bölümü’nde Çin ekonomisi, politik sistemi ve iş dünyası ile ilgili dersler verdi.