Yemen'de petrol ihracatının durması ekonomiye darbe vuruyor

İran destekli Husilerin düzenlediği saldırılar nedeniyle yaklaşık 9 aydır Yemen hükümetine ait petrol limanlarından ihracatın durması, geliri büyük oranda buna bağlı olan hükümet için ciddi mali sıkıntıları da beraberinde getirdi.

Husiler ekim ve kasım aylarında Yemen'in güneydoğusundaki Şebve iline bağlı En-Nuşeyme Petrol Limanı, Kuna Limanı ve Hadramevt ilinin idari merkezi Mukella kentinde bulunan Dabbe Petrol Limanı'nı hedef aldı.

Bu saldırılar, yerel ve uluslararası düzeyde tepkilere yol açarken Husiler, "petrolün yağmalanmasını engellediklerini" savundu.

Yemen hükümeti, söz konusu saldırıların ardından petrol ihracatının durmasıyla daha önce görülmemiş bir mali krizle karşı karşıya kaldı.

Hükümetin en önemli gelir kaynağı petrol

Bir süredir ülkede kamu çalışanlarının maaşlarının ödenmesi, yerel para birimi riyalde istikrarın sağlanması, gerekli hizmetlerin verilmesi gibi temel yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanan Yemen hükümeti, kamu harcamalarını karşılamak için petrolden elde ettiği gelire güveniyordu.

Husiler ile 2015'te patlak veren iç savaştan önce günlük 150 bin varil olan petrol üretimi, çatışmaların gölgesinde günlük yaklaşık 60 bin varil olarak muhafaza edilebildi.

Yemen'in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Abdullah es-Saadi, mayıs ayında düzenlenen BM Güvenlik Kurulundaki brifinginde, petrol ihracatının durmasına neden olan Husi saldırılarının ardından ülkesinin 1 milyar dolar zarara uğradığını dile getirdi.

Saadi, kaybedilen miktarın da kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi ve ülke genelinde çalışanların maaşlarının ödenmesi için tahsis edildiğini aktardı.

Aynı dönemde Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik yaptığı açıklamada, Husilerin petrol ihraç edilen limanları hedef almasının ardından gelirlerde yaşanan düşüş ve bunun etkileri sonucu hükümetin yükümlülüklerini yerine getirmede karşı karşıya kaldığı mali zorluklara dikkati çekti.

Yemen hükümetinin büyük bir mali krizle mücadele ettiğini vurgulayan hükümete yakın bir kaynak, ayrıca hükümete yapılan dış desteğin olmaması durumunda çalışanlarının maaşlarını bile ödeyemeyeceğini ifade etti.

Aynı kaynak, Yemen büyükelçileri ve yurt dışındaki diplomatların da mali kriz nedeniyle aylardır maaşlarını alamadığını aktardı.

Yemen riyali değer kaybediyor

Hükümetin mali açığı devam ederken, Yemen riyali de dolar karşısında çok fazla kan kaybetti. Ekim ayında bir riyal 1130 dolar iken temmuz ayında 1500 riyalden işlem gördü.

BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg,10 Haziran'da BM Güvenlik Konseyi'nde düzenlenen Yemen oturumunda, "12 ay içerisinde Aden'de dolar karşısında Yemen riyalinin yüzde 25'ten fazla değer kaybettiğini" belirtti.

Çatışmanın taraflarının ekonomi cephesinde savaşmaya devam ettiğini söyleyen Grundberg, "Gelir getiren limanları, ticaret yollarını, bankacılık sektörünü, para birimini ve doğal kaynakları kontrol etme mücadelesi siyasi ve askeri çatışmanın bir parçası haline geldi." dedi.

Grundberg, "Ülkedeki ekonomik bölünmelerin ve kötüleşmenin en büyük bedelini Yemen vatandaşlarının ödediği" uyarısında bulundu.

Husilerin tutumu

Husiler, petrol ihracatını durdurma konusundaki tutumlarının, "Yemen'in petrol servetinin yağmalanmasını önlemek için" bir önlem olduğunu savunuyor.

Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi, 23 Mayıs 2023'te El-Mesira televizyonuna yaptığı açıklamada, hükümetin ülkedeki petrolü ihraç etmesi halinde "askeri güç" kullanmakla tehdit etmişti.

Yemen hükümetinin petrol ve doğal gaz ihraç etme yönündeki girişimlerine ilişkin konuşan Husi, "Yemen'in herhangi bir ilinde, halkımızın servetini yağmalamaya yönelik her türlü girişime karşı askeri müdahalede bulunacağız." ifadelerini kullanmıştı.

Husiler, BM Güvenlik Konseyi dahil çok sayıda uluslararası kınamaya rağmen söz konusu tutumlarını devam ettirmekte ısrarcılar.

Husiler, ayrıca Yemen'in tüm bölgelerinde maaşların hükümetin kontrol ettiği petrol ve gaz ihracatından elde edilen gelirlerle ödenmesi gerektiğini savunuyorlar.

Yemen'de BM çalışanı suikastıyla ilgili 23 kişi gözaltına alındı

Yemen'de maaş krizi Husiler ile hükümetin anlaşmasına engel oluyor

Yemen ordusu: Husiler ateşkesi ihlal ediyor

Yemen hükümeti: Husilerin ateşkes süresince düzenlediği saldırılarda 187 kişi öldü