Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Bir yıldan fazla süredir devam eden istikrarlı faiz artışlarının ardından ABD Merkez Bankası (FED) çarşamba günü politika faizlerini sabit tuttu. Hane halkları içinse söz konusu karar borçlanma maliyetlerinde sadece sınırlı bir rahatlama anlamına geliyor. CNBC’nin haberine göre, bir dönem Beyaz Saray’ın ekonomi danışmanlığını da yapan Chicago Üniversitesi Ekonomisti Profesörü Thomas Philipson, “Faizler düşecek anlamına gelmiyor” uyarısında da bulunuyor.
Üstelik borçlanma maliyetleri yılın ikinci yarısında yükselişe dahi geçebilir: FED yöneticileri 2023 sona ermeden iki kez daha çeyrek puanlık faiz artışı yapabileceklerini belirtiyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, çarşamba günkü toplantının öncesine kadar FED yönetimi Mart 2022’den bu yana gerçekleşen 10 para politikası toplantısının tamamında faiz artışı kararı almıştı. Bu toplantılarla FED, politika faizlerini sıfıra yakın bir seviyeden %5-%5,25 aralığına yükseltti.
Söz konusu agresif tutum 1980’lerin başından bu yana en hızlı sıkılaştırma döngüsünü işaret ediyor. Bu agresif stratejiye rağmen ABD enflasyonu hâlâ FED’in hedef seviyesi olan %2’nin çok üzerinde seyrediyor.
FED’in faiz kararı neden önemli?
ABD’de çalışan ücretleri ülkedeki enflasyonun oldukça gerisinde kaldı. Sonuç olarak ülkedeki hane halklarının önemli bir kısmı finansal açıdan kan kaybetti. Profesör Philipson gelirleri azalan hane halklarının borçlanma maliyetlerinin yükseldiği bir dönemde kredi almak zorunda kaldığını söyledi.
FED tarafından belirlenen politika faizleri bankaların gecelik olarak birbirlerine uyguladıkları faiz oranıdır. Doların başındaki merkez banka olan FED’in belirlediği bu oran direkt olarak kredi müşterilerinin ödediği miktar değildir. Ancak FED’in hamleleri tüm dünyadaki bankacılık müşterilerini derinden etkiler. FED’in şu anki politika faizleri Ağustos 2007’den bu yana en yüksek seviyede.
Kredi kartları
Kredi kartlarının büyük bir kısmı değişken faiz oranlarına sahiptir ve FED’in politika faizleriyle doğrudan bir bağlantı içerisindedir. FED’in faiz oranları arttıkça oranlarla birlikte kredi kartı faizleri de yükselir.
ABD’deki kredi kartlarının yıllık faizleri şu anda %20 seviyesinde ve bu ortalama tüm zamanların zirvesini işaret ediyor. Üstelik yükselen tüketici fiyatları nedeniyle daha fazla sayıda kredi kartı borçlusu aydan aya borçlarının tamamını ödeyemiyor.
LendingTree Baş Kredi Analisti Matt Schulz’a göre kredi kartı borçlarını bir sonraki aya aktaranlar için FED’in faizleri sabit tutma kararı yakın zamanda bir rahatlama anlamına gelmiyor. Schulz, “Gerçek şu ki, bugünün kredi kartı oranları onlarca yılın en yüksek seviyesinde ve FED bu ay faizleri yükseltmeyi seçmese de yakın gelecekte bu faizler muhtemelen yükselmeye devam edecek” ifadelerine yer verdi.
Konut kredileri
Her ne kadar 15 yıllık ve 30 yıllık oranlarla kredi alanlar için faiz oranları sabit olsa da yükselen enflasyon küresel çapta birçok hane halkının ödeme gücünü ölçüde etkiledi. Yeni bir ev almak isteyenler için de satın alma gücü ciddi miktarda yara aldı.
ABD’de konut kredi faizleri bir miktar düşüş gösterse de zirveden çok fazla uzaklaşmadı. Freddia Mac verilerine göre 30 yıllık sabit faizli mortgage kredilerinin ortalama faiz oranları %6,7 civarında. Bu oran ekim ayındaki zirve noktasından bir miktar düşük olsa da bir yıl öncesinin çok üzerinde.
Freddie Mac Baş Ekonomisti Sam Khater, “Mortgage faizleri üç haftalık tırmanışının ardından düşüşe geçti. Yükselen faiz oranları ve diğer satın alma zorlukları devam ediyor. Envanter kıtlığı ev almak isteyenler için en büyük engel olmayı sürdürüyor” ifadelerine yer verdi.
Mortgage kredileri dışında diğer konut kredileri de FED’in hamleleriyle yakından ilişkili. Ayarlanabilir oranlı mortgage kredileri ve konut sermayesi kredileri politika faizlerine göre ayarlanıyor. Ayarlanabilir mortgagelar ilk sabit oranlı dönemin ardından yılda bir kez düzenleniyor. Konut sermayesi kredilerinde ise sabit oran bulunmuyor. Bankrate verilerine göre, bu tür kredilerde ise faiz oranları şimdiden %8,3’le 22 yılın zirvesine ulaştı.
Otomobil kredileri
Otomobil kredileri sabit oranlı olmasına karşın kredilerin ödeme yükü artıyor. Artan faiz oranlarıyla birlikte kredi faizlerinin de yükselmesi tüm otomobillerin fiyatlarını artırıyor. Bu sebeple önümüzdeki aylarda yeni otomobil almayı planlayanların daha fazla para harcaması gerekecek.
Bankrate verilerine göre, ABD’de 5 yıllık yeni otomobil kredilerindeki faizler ortalama %6,87’ye ulaştı. Bu oran 2010’dan bu yana en yüksek seviyeyi işaret ediyor.
Son araştırmalara göre yükselen faiz oranlarına yetişmeye çalışmak hane halkları için büyük bir zorluk olmaya başladı. Birçok borçlu ise kredi ödemelerinin gerisinde kalmaktan kurtulamıyor.
Tasarruf hesapları
FED’in bankaların mevduat faizlerine doğrudan bir etkisi bulunmuyor. Ancak tüm bankalar mevduat getirilerini FED’in politika faizlerine göre ayarlama eğilimi gösteriyor. Korona virüs pandemisi sırasında en dip seviyelere kadar gerileyen mevduat faizleri FED’in faiz artışlarıyla birlikte yükseliş eğilimine girdi.
İnternet bankaları ise düşürdükleri ofis maliyetleri sayesinde daha yüksek mevduat faizi ödeyebiliyor. Bankrate verilerine göre ABD’de en çok mevduat getiri sağlayan bankaların oranları %5’in üzerinde. Bu 2008 Küresel Finans Krizi’nden bu yana görülen en yüksek oran
FED’in çarşamba günkü toplantıda faiz artırmaması mevduat faizlerini ise olumsuz etkileyebilir. DepositAccounts’ın Kurucusu Ken Tumin FED kararı nedeniyle mevduat faizlerindeki artışların yavaşlayabileceğini öngörüyor.
Piyasalarda gözler 'Fed' sonrası 'ECB'ye çevrildi
Döviz mevduatlarında gerileme sürüyor
Konut fiyat artışında Türkiye zirvede