Yatırımlara tam gaz devam

Hükümet, 2018 yılı bütçesinden yatırımlara 68.8 milyar TL’lik kaynak aktaracak. Orta Vadeli Mali Plan’a göre, 2019’da yatırımlara 79.5 milyar TL, 2020’de ise 90.6 milyar TL ödenek ayrılacak. Kamu iktisadi Teşebbüsleri (KIT), sosyal güvenlik kurumlan, iller Bankası, döner sermaye ve mahalli idarelerle birlikte kamunun toplam sabit sermaye yatırım büyüklüğü 2018 yılında 141 milyar 246 milyon TL’ye ulaşacak. 2017’ye göre yüzde 15 büyümesi öngörülen özel sektör sabit sermaye yatırımları ise 921 milyar 952 milyon TL’ye yükselecek. Gelecek yıl 1.1 trilyon TL’ye ulaşması öngörülen toplam sabit sermaye yatırımlarında kamunun payı yüzde 13.3’e gerilerken, özel sektörün payı yüzde 86.7’ye yükselecek. Özel sektörün sabit sermaye yatırımlarının toplam içindeki payı 2018-2020 Orta Vadeli Program (OVP) döneminin sonunda yüzde 88.3’e kadar yükselecek. Kamu kesimi yatırımları, bütüncül bir yaklaşımla özel kesim yatırımlarını tamamlayacak.

2018-2020 dönemi kamu yatırımlarında kamu özel sektör işbirliği modeliyle yürütülenler dahil, eğitim, sağlık, içme suyu ve kanalizasyon, bilim-teknoloji, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecek. Bölgesel bazda ise Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu Anadolu Projesi (DAP), Konya Ovası Projesi (KOP) ve Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) ile hükümet tarafından cazibe merkezi olarak belirlenen bölgelerdeki yatırımlar öncelikli olacak.

KAMU YATIRIMLAR 1141.2 MİLYAR TL

Kalkınma Bakanlığı’nın 2018 Yılı Programı’na göre hazırladığı “Temel Makroekonomik ve Mali Hedefler” raporu yayımlandı. Buna göre 127.5 milyar TL’lik kamu yatırımının öngörüldüğü 2017 yılında, merkezi yönetimden yatırımlara ayrılan kaynağın gerçekleşme tahmini 67 milyar 875 milyon TL oldu. Bunun 13.3 milyar TL’sini KİT’lerin, 39.2 milyar TL’sini mahalli idarelerin yatırımlarına aktarılan kaynak oluşturdu. 2018 yılında gerçekleştirilmesi programlanan toplam 141 milyar 246 milyon TL’lik toplam kamu sabit sermaye yatırımının, mahalli idareler ve yatırım işçiliği hariç olan 88.05 milyar TL’lik kısmı 2018 Yılı Yatırım Programı’ndaki projelerle ilişkilendirilecek. Bunun 66.7 milyar TL’si merkezi yönetim bütçesi kuruluşları, 20 milyar TL’si KİT’ler ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, 1.3 milyar TL’si döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından yapılacak yatırımlardan oluşacak. 141.2 milyar TL’lik kamu yatırımının 46.7 milyar TL’sinin mahalli idareler tarafından gerçekleştirilmesi öngörülmekte olup, 6.5 milyar TL’sinin ise Karayolları Genel Müdürlüğü, DSİ Denel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü gibi kurumların işçilik kadrolarına “yatırım isçiliği” adıyla tahsis edilmesi planlanıyor.

Merkezi yönetimden yatırımlara ayrılacak kaynağın 2019’da 75 milyar 314 milyon TL, 2020’de 83 milyar 772 milyon TL olması, toplam kamu yatırımları büyüklüğünün ise sırasıyla 151 milyar 457 milyon TL ve 157 milyar 409 milyon TL olması öngörülüyor. Böylece 2017’de toplam kamu yatırımları içinde yüzde 55.9 düzeyinde olan merkezi yönetimden yatırımlara ayrılan kaynağın, 2018’de yüzde 49.5,2019’da yüzde 52,2020’de yüzde 55.8 düzeyinde gerçekleşmesi hedeflendi.

ÖNCELİK YENİLİKÇİ YATIRIMLAR

Geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanan Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan imzalı 2018-2020 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları ile İlgili Genelge’ye göre, kamu kesimi yatırımları, bütüncül bir yaklaşımla özel kesim yatırımlarını tamamlayacak. Kamu yatırım öncelikleri özel sektörün yenilikçi ve üretken yatırımlarını ve ticareti destekleyecek mahiyette belirlenecek; iş, üretim, yatırım ve yaşam ortamım iyileştiren nitelikli altyapı yatırımlarına öncelik verilecek. Kamu yatırımlarının gerçekleştirilmesinde özel sektörün katılımını sağlayan kamuözel işbirliği uygulamalarında edinilen tecrübeler de dikkate alınarak, yaygınlaştırılacak.

FAİZE 71.1 MİLYAR TL GİDECEK

Orta Vadeli Program’ın ardından geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanan 2018-2020 Orta Vadeli Mali Plan’a göre, 2018 yılı merkezi yönetim bütçe büyüklüğü 762.8 milyar TL olacak. Faiz dışı giderlerin 691.1 milyar TL olarak öngörüldüğü 2018 yılı bütçesinde, personel giderleri 183.1 milyar TL, sosyal güvenlik kumullarına devlet primi giderleri 30.8 milyar TL, mal ve hizmet alımı giderleri 66.1 milyar TL, cari transferler 299.4 milyar TL, sermaye gideri olarak tanımlanan yatırım giderleri 68.8 milyar TL, sermaye transferi 15.3 milyar TL olarak gerçekleşecek. 2018 yılı bütçesi faiz giderleri ise 71.7 milyar TL olacak. 3 yıllık Mali Plan’a göre 2019 yılında yatırım ödeneği 79.5 milyar TL’ye, 2020 yılında yatırım ödeneği 90.6 milyar TL’ye çıkacak.

EĞİTİME 92.5 MİLYAR TL

Mali Plan’a göre 2018 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nın bütçesi 2017 başlangıç ödeneğine kıyasla yüzde 8.8 artışla 92.5 milyar TL’ye yükselirken, yatırım ödeneği 7.7 milyar TL olacak. Sağlık Bakanlığı’na 2018 yılı bütçesinden 37.5 milyar TL ödenek aktarılacak. Bunun 7.04 milyar TL’sini sermaye gideri olarak bütçede tanımlanan yatırım kalemi oluşturacak. Gelecek yıl Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın bütçesi 2017 yılı başlangıç ödeneğine göre yüzde 10.6 artışla 14.9 milyar TL’ye yükselirken, yatırım ödeneği olarak bütçeden 6.7 milyar TL aktarılacak. Bakanlığa 7 milyar TL düzeyinde de sermaye transferi için ödenek aktarılacak.

2018’de Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının bütçesi başlangıç ödeneğine göre yüzde 81.5 artışla 2.3 milyar TL’ye çıkacak. Diyanet İşleri Başkanlığının bütçesi 2017 başlangıç ödeneğine göre yüzde 13.2 artışla 7.8 milyar TL olurken, Cumhurbaşkanlığı’nın bütçesi yüzde 30.4 artışla 845.4 milyon TL olarak belirlendi. 2018 yılı için Başbakanlığa verilmesi öngörülen bütçe ise 1.5 milyar TL oldu.

(Hülya Genç Sertkaya/Para Dergisi)