Yapay zeka istikrardan önce işsizlik getirecek

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yapay zekanın iş gücünde belirgin bir azalmaya neden olacağı görüşünün yanı sıra yeni iş yaratma anlamında bir patlamayı beraberinde getireceği görüşü de azımsanmayacak kadar büyük bir destekçi grubu tarafından dile getiriliyor.

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, yapay zeka, endüstrileri dönüştürüyor ve bir zamanlar insan emeği gerektiren görevleri otomatikleştiriyor. Peki yapay zeka iş gücüne gelecekte nasıl etki edecek? Araştırmalar bunun bir ‘zamanlama’ meselesi olduğuna dikkat çekiyor.

Asıl sorun zamanlama

Northeastern University D'Amore-McKim School of Business’ta sırasıyla tedarik zinciri yönetimi ve uluslararası iş ve strateji alanlarında profesör olan Nada Sanders ve Paula Caligiuri’nin Fortune’da yer alan makalelerine göre, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2025 yılı İşlerin Geleceği Raporu, 2030 yılına kadar yapay zekanın 92 milyon kişiyi işinden ederken 170 milyon yeni iş yaratacağını ve bunun sonucunda 78 milyonluk net bir iş kazanımı sağlayacağını öngörüyor.

İlk bakışta, bu sayılar güven verici görünüyor. Ancak asıl sorun toplam iş sayısı değil, zamanlama. Yapay zeka, yeni rollerin ortaya çıkmasından çok daha hızlı bir şekilde işleri ortadan kaldırmaya hazırlanıyor ve bu gecikme, iş gücü piyasası istikrara kavuşmadan önce işsizlik dalgalarına yol açabilir.

İki kritik faktör

Bunun nedeni işin nasıl yapılandırıldığı. Günümüzde birçok endüstride yapay zeka, mevcut çalışma sistemi içinde insan görevlerini otomatikleştiriyor. Yeni işler ancak işletmeler işleri yeniden düşünüp yeniden organize ettiklerinde ortaya çıkabiliyor; bu süreç genellikle yapısal sürtüşme, örgütsel atalet ve beceri eksiklikleri nedeniyle gecikiyor. Sonuç olarak, milyonlarca çalışan, kuruluşlar uyum sağlamak için çalışırken uzun süreli işsizlik dönemleriyle karşı karşıya kalma tehlikesi yaşıyor.

Bu geçişin ne kadar süreceği iki kritik faktöre bağlı: Kuruluşların yapay zeka odaklı bir ekonomi için işleri ne kadar çabuk yeniden yapılandıracakları ve çalışanların sonunda ortaya çıkan rollere adım atmak için gereken becerilere sahip olup olmadıkları. Şu anda, ikisi de yeterince hızlı gerçekleşmiyor. Bu, büyük beceri boşluklarını ve bunun sonucunda ortaya çıkan işsizliği önlemek için bir uyarı niteliği taşıyor.

Görevleri değiştiren yapay zekadaki benzersiz hız

İşleri otomasyonla değiştirmek yeni bir şey değil. Tarımın makineleşmesi, montaj hatlarının yükselişi ve bilgisayarların gelişi, tarihin çeşitli noktalarında çok sayıda çalışanın yerini aldı. Ancak, geçmişteki teknolojik değişimler genellikle kademeli adaptasyona izin verdi ve çalışma sistemi de buna paralel olarak değişti. Sanayi devriminin ortaya çıkışı on yıllar aldı; dijital devrim çalışanlara yeni beceriler edinmeleri için zaman verdi. Buna karşın yapay zeka, benzeri görülmemiş bir hızla ilerliyor.

Bilişsel görevlerin yapay zekaya otomasyonu özellikle yıkıcı oluyor. Öncelikli olarak manuel emeği etkileyen geçmiş makineleşme dalgalarının aksine yapay zeka, artık beyaz yakalı çalışanların yerini alıyor: Müşteri hizmetleri temsilcileri, hukuk araştırmacıları, finans analistleri ve hatta giriş seviyesi programcılar.

300 milyon tam zamanlı işe eşdeğer

Goldman Sachs, küresel olarak yapay zekanın gelecek yıllarda 300 milyon tam zamanlı işe eşdeğer bir işi otomasyona tabi tutabileceğini öngörüyor. Bazı meslekler tamamen ortadan kalkmayabilir ancak yapay zekanın insan girdisine olan ihtiyacı azaltarak iş bulunabilirliğini daraltacağı öngörülüyor.

Yapay zeka, endüstrileri öngörülebilir ve doğrusal bir şekilde bozmuyor. Müşteri hizmetleri ve veri girişi gibi bazı sektörler anında ve büyük ölçekli yer değiştirmeler görüyor. Hukuk ve sağlık hizmetleri gibi diğerleri daha yavaş, daha aşamalı otomasyon yaşıyor. Ancak yapay zeka her alanda uzmanlaştığında, iş kayıpları hızlı olabilir.

Hukuk sektörünü ele almak bu noktada anlamlı olabilir. Yapay zeka destekli sözleşme inceleme yazılımı, saniyeler içinde binlerce belgeyi işleyebiliyor ve bu da kıdemsiz avukatlara olan ihtiyacı azaltıyor. Müşteri hizmetlerinde ise, yapay zeka sohbet robotları günlük milyonlarca etkileşimi ele alarak çağrı merkezlerinde insan temsilcilerine olan ihtiyacı ortadan kaldırıyor. Perakende sektörü, self-checkout sistemleri ve depo otomasyonu nedeniyle zaten toplu işten çıkarmalar yaşıyor. Ve ChatGPT gibi üretken yapay zeka araçlarının içerik oluşturma, çeviri ve hatta pazarlamaya dahil olmasıyla, çok az bilgi tabanlı meslek bu süreçten muaf kalabiliyor.

Çalışma sistemleri ve çalışanların becerilerindeki yavaş değişim hızı

Yeni teknolojiyi eski çalışma sistemlerine entegre etmek, genellikle yeni teknolojinin başlangıçta yerini aldığı işlerden daha az iş yaratacağı anlamına geliyor. Yapay zeka eski bir çalışma sistemine dahil edildiğinde iş yapısı değişmeden kalırken yalnızca mevcut görevleri otomatikleştiriyor; örneğin bir çağrı merkezinin insan temsilcilerini sohbet robotlarıyla değiştirmesi gibi.

Ancak gerçek işsizlik, yapay zekanın sistemi tamamen yeniden tasarlayarak geleneksel iş akışlarına olan ihtiyacı ortadan kaldırdığında gerçekleşiyor. Müşterilerin aramasını beklemek yerine, yapay zeka destekli öngörücü analizler, sorunlar ortaya çıkmadan önce tespit edip onları çözebiliyor, hizmeti doğrudan ürünlere entegre edebiliyor ve çağrı merkezine olan ihtiyacı tamamen ortadan kaldırabiliyor.

Teknoloji becerilerinin yarı ömrü 3 yıldan az

Yapay zeka eğitmenleri ve kullanıcı deneyimi tasarımcıları gibi yeni işler, sonunda ortaya çıksa da, bu dönüşüm çalışanların sayısını azaltmadan çok daha yavaş gerçekleşiyor ve çalışanların alternatifleri olmadan anında bırakıldığı acı verici bir gecikme yaratıyor. Yapay zekanın yaratacağı rollerin çoğu, veri açıklaması, yapay zeka modeli denetimi, insan-yapay zeka iş birliği yönetimi ve sektöre özgü dijital akıcılık gibi uzmanlaşmış eğitim ve uygulamalı deneyim gerektiren gelişmiş teknik beceriler gerektiriyor.

Teknolojinin yoğun olduğu endüstrilerde bile, yapay zeka destekli iş büyümesinin sınırları olabiliyor. Yapay zeka, yapay zeka denetçileri ve yapay zeka etik danışmanları gibi yeni istihdam biçimleri yaratabilirken bu roller uzmanlaşmış bilgi gerektiriyor ve ortadan kaldırılan işlerden çok daha az oluyor.

Günümüzde en son teknoloji teknik uzmanlığa sahip çalışanlar bile rehavete kapılamıyor. Hem IBM hem de Boston Consulting Group, bazı teknik bilgi teknolojisi becerilerinin yarı ömrünün üç yıldan az olduğunu tahmin ediyor; bu da bugün talep gören uzmanlığın, bir sertifikanın mürekkebi kurumadan önce modası geçmiş olabileceği anlamına geliyor. Bu ortamda, yaşam boyu öğrenme artık özlem duyulan bir ideal değil, kariyer açısından hayatta kalma stratejisi haline gelmiş oluyor.

Geçişteki gecikmenin sonuçları

Yer değiştirme ile iş yaratma arasındaki bu boşluk, gerçek sorunun da yattığı yere işaret ediyor. Hükümetler ve şirketler genellikle sonunda yeni işler ortaya çıkarsa, kısa vadeli işsizliğin yönetilebileceğini varsayıyor. Ancak tarih bunun aksini gösteriyor.

Örneğin otomobillerin yükselişi demircileri ve araba üreticilerini işsiz bıraktı ancak otomotiv endüstrisi sonunda milyonlarca iş yarattı. İnternet binlerce basılı medya işine son verdi ancak dijital pazarlama, e-ticaret ve yazılım geliştirmede bir patlamaya yol açtı. Ancak bu geçişler, iş büyümesinde olumlu olsa da yine de on yıllar sürdü.

Kısa vadede işsizlik artışı ve düşük ücretler

İş kaybı ile iş yaratma arasındaki uzun süreli uyumsuzluğun birçok çalışanın hızlı bir şekilde geçiş yapmakta zorluk çekmesi nedeniyle kısa vadeli işsizlik artışlarına yol açacağını öngörüyoruz. Ayrıca, yüksek ücretli yapay zeka ile ilgili işler yüksek eğitimliler arasında yoğunlaşırken, düşük becerili çalışanlar azalan ücretlerle karşı karşıya kalacağından, gelir eşitsizliğinin de artacağını göreceğiz.

Ekonomik geçiş dönemleri her zaman toplumsal ve ekonomik çalkantılarla işaretleniyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde kömür madenciliğinin azalması, imalatın dış kaynak kullanımı ve montaj hatlarının otomasyonu, işsizlik dalgalarına, bölgesel ekonomik çöküşe ve popülist siyasette bir artışa yol açtı.

Yapay zeka benzer bir süreci tetikleyebilir ancak küresel ölçekte ve daha hızlı bir tempoda. Bu geçişin potansiyel sonuçlarını önlemek istiyorsak bir uyanış çağrısına ve eylem planına ihtiyaç bulunuyor.

Yapay zeka işinizi elinizden alabilir

Yapay zekadan dost olur mu?

Yapay zeka aptallaştırıyor mu?

CEO’lar meslektaşlarından çok yapay zekaya güveniyor

Yapay zekaya dayanıklı 7 meslek kolu

Google'da maliyetlere yapay zeka darbesi! Çalışanları işten çıkaracak