Yabancı futbolcular da döviz yasağı kapsamında mı

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı kararda yapılan değişikliğe göre Türkiye’de yerleşik kişilerin, ilgili Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamayacak. Kararın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde, daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerde döviz cinsinden belirlenmiş bedeller, Bakanlıkça uygun görülen haller dışında, Türk parası olarak taraflarca yeniden tespit edilecek. Kararda, bu hükümlerin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca yürütüleceği belirtildi.

Kuru kira bedelini tarafların belirleyeceğini anlatan yetkililer, uyulmadığı takdirde sözleşmelerin kanuna aykırılığı, geçersiz hale gelmesi durumunun söz konusu olacağını, 3 bin 600 lira ile yaklaşık 50 bin liraya kadar ceza sonucu doğuracağı kaydedildi. Cumhurbaşkanlığı kararının dün Resmi Gazete’de yayımlanmış haline göre kapsam geniş. Kararın ardından yetki Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verildiği için şimdi gözler bu bakanlıkta.

KARARIN DETAYLARI BEKLENİYOR

TURİZM şirketleri kararın kendilerini ilgilendirip ilgilendirmediği noktasında net bir açıklama olmadığını söylüyor. Prontotour Yönetim Kurulu Başkanı Ali Onaran, “Türkiye’de tur satıyor olabiliriz ama yurtdışındaki bir hizmetin satışını yapıyoruz. Eğer turizmcilere de “TL’ye döneceksiniz” denirse, döneceğiz. Ancak yurtdışı uçuşları THY dahi dövizle bilet satıyor. Yurtdışındaki otel, rehber ve otobüs hizmetleri için de döviz ile ödeme yapıyoruz” diye konuştu. Detayların henüz açıklanmadığının altını çizen Jolly Tur Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Figen Erkan da, “Yurtdışı turlarda fiyatlar döviz olarak afişe edilse de, ödeme TL oluyor. Fiyatların döviz olarak belirlenmesinin sebebi de hizmetin yurtdışında olması. Eğer fiyatl TL olarak duyurulacak denirse uygulaması zor olur. Ayrıca erken rezervasyon ile alışveriş yapan tüketci de avantajını kaybedebilir. Çünkü indirimlerinin yanı sıra kurlardaki yükselişlerden de etkilenmiyorlardı. Tam bir yorum yapmak için henüz erken. Karar netleşince gerekli aksiyonları alacağız” dedi.

AVM’LERİN 15 MİLYAR DOLAR BORCU VAR

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü ise kararnameyi net olarak değerlendirmek için Hazine ve Maliye Bakanlığının düzenlemesini bekleyeceklerini belirterek, şöyle konuştu: “En hassas iki noktadan biri AVM’lerin büyük bölümü Türk bankalarına, 15 milyar doların üzerinde döviz kredisi borcu var. Dolayısıyla borcun ifası için dövizle borcu olanların istisna tutulması ya da bu borçların da TL’ye çevrilmesi gerekir. İkinci olarak Türkiye’ye 17 milyar dolarlık yabancı yatırımcı gelmiş, bunların iştahını kaçırmamak, onları ürkütmemek gerekir. AVM’ye gelen yabancı yatırımcı doğrudan yabancı sermayenin yüzde 10’unu oluşturuyor. Türkiye genelinde yatırım büyüklüğü 58 milyar dolar olan 410 AVM var ve bunların da yüzde 30’u yabancılar tarafından yapılmış. Bundan sonraki sözleşmelerde tahmin ediyorum ki güncel kur esas alınması bekleniyor. Her bir AVM’de ortalama 300’e yakın kiracı var, bu da binlerce sözleşme demek. Taraflar arasında uzlaşmazlık da çok olacak. Perakendecilerin güncel kurlara itiraz edeceklerini düşünüyorum.”

YABANCI FUTBOLCULAR KAPSAMA GİRECEK Mİ?

KARARDA “Türkiye’de yerleşik kişiler” tanımı kullanılıyor. 32 sayılı karara göre “Türkiye’de yerleşik kişiler” tanımı, “Yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri” kapsıyor. Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Bumin Doğrusöz, 32 sayılı karara göre sözleşmelerdeki TL zorunluluğunun Türkiye’de yerleşmiş gerçek ve tüzel kişileri ilgilendirdiğini belirterek, futbolcuların yabancı uyruklu olduğu için kapsama girmeyeceğini söyledi.

PEREKANDENİN ELİ RAHATLAR

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, kararın perakendenin elini rahatlatacağını belirterek, “Adil ticaret düzeninin tesisi konusunda önemli bir adım atıldı ve TL ile ticarete dönüşte en önemli virajlardan biri alındı” dedi. Öncel, markalar tarafından kendilerine “TL’ye dönüşte hangi kur esas alınacak?” sorusunun yöneltildiğini aktararak, her bölge, AVM ve markanın farklı dinamikleri bulunduğunu söyledi. Öncel, “Çok sayıda AVM’de 2016 başındaki kurlar üzerinden kiramızı ödüyoruz. Sorunlu olarak gördüğümüz AVM’lerde aynı dengenin oluşacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu.

MEVCUT KONTRATLAR YER ALMAMALI

Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER ) Başkanı İnan Ekici, bu kararla birlikte işini finansal risk almadan doğru yöneten firmaların cezalandırıldığını belirterek, “Sektörün döviz bazlı kredilerinin TL’ye döndürülmesi birçok sebepten mümkün görünmemektedir. Döviz krediler TL krediye çevrilse bile faiz artışı riskine karşı şirketler kendilerini koruyamayacaklardır. Ayrıca önceden yapılmış düşük faizli döviz kredilerinin yerini %35’lerin üzerinde faiz yükü bulunan TL kredileri alacaktır ki bu ek maliyetin müşterilere yansıtılması oldukça güç olacaktır. Sektörün sağlıklı faaliyetine devam etmesi ancak mevcut kontratlar için geçerliliğinin iptali ile mümkün olur” dedi.

KONUTLAR ETKİLENMEZ

Gayrimenkul sektörü temsilcileri konut satışlarının bu karardan etkilenmeyeceğini ancak alışveriş merkezi yatırımcılarını büyük risk beklediğini dile getirdi. Mevcutta konut ofis satışlarının Türk Lirası üzerinden olduğunu belirten sektör temsilcileri dövizle borçlanan alışveriş merkezi yatırımcısının zorlanacağını söyledi. DAP Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, bu kararın sadece kiracıyı koruduğunu, yatırımcının da korunması gerektiğini söyledi. (Hürriyet / Neşe Karanfil)