Devlet alacağına fahiş faiz

Faiz her dönem gündemin ilk sıralarında yer alır. Parası olan daha çok faiz almak ister, borcu olan faizlerin düşmesini. Son yıllarda siyasilerin de hedefindedir faiz. Özellikle Merkez Bankası faizleri düşürmediği için eleştirilir durulur. Merkez Bankası’nın belirlediği politika faizi dillerden düşmez de peki ya devletin alacaklarına uyguladığı gecikme faizi nedense hiç gündeme gelmez. Ben bu hafta Vatandaşın Ekonomisi’nin projektörlerini işte bu faize yöneltmek istiyorum. Bir de bankaların kredi kartlarına uyguladığı faizlere. Çünkü bu her ikisi de doğrudan vatandaşın cebini ilgilendiriyor ve bizzat devlet eliyle belirleniyor.

Öncelikle vergi ve benzeri kamu alacaklarına karşı uygulanan devletin gecikme faizini ele alalım. Bu faiz Bakanlar Kurulu Kararı ile belirleniyor. Şu anda aylık yüzde 1.40 seviyesinde, yıllığa vurursanız yüzde 16.8’e ulaşıyor.

Bono faizleri şu anda yüzde 11 seviyesinde. Yani devletimiz şu anda piyasadan borçlanmaya kalksa yıllık yüzde 11 maliyetle borçlanıyor. Bankalardan yüzde 11 ile borçlanan devlet vatandaştan alacağına karşılık yılda yüzde 16.8 Faiz istiyor. Burada ciddi bir haksızlık var.

Peki ya bu faiz oranı ne zamandır yürürlükte derseniz, cevabım neredeyse 7 yıl olur. 19 Ekim 2010’dan bu yana Bakanlar Kurulu bu faiz oranında bir indirim yapmadı. Devlete olan 100 liralık borcumuz her yıl 16.8 lira arttı. Devletin alacağına karşı bu kadar yüksek faiz uygulamasını caydırıcı olarak yorumlayabilirsiniz? Son vergi, SGK ve diğer borçların yapılandırılmasını göz önüne katarsak devletin uyguladığı bu faiz caydırıcılıktan çok cezalandırıcı olmuş. Ana para haricinde borcunu ödemeye kalkan piyasadaki faizlerin çok üzerinde bir ilave maliyetle borcunu ödemiş. Ardından gelen aflar ise işin maddi boyutu bir tarafa bir de manevi olarak yıkıma neden olmuş. Oysa devlet alacağına makul bir faiz uygulasa belki de bu aflara, yapılandırmalara hiç gerek kalmayacak. 7 yıldır düşürülmeyen gecikme faizi indirilse, cüzdanlar da vicdanlar da rahatlayacak.

MERKEZ BANKASI’NDAN KREDİ KARTINA ŞOK FAİZ

MERKEZ Bankası’nın internet sitesine girecekler ilgili bölümde 26 Kasım tarihli şöyle bir duyuru bulacaklar:

“1 Ocak 2017 tarihinden geçerli olmak üzere kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranları Türk lirası için yüzde 1.84, yabancı para için yüzde 1.47, aylık azami gecikme faiz oranları Türk lirası için yüzde 2.34, yabancı para için yüzde 1.97 olarak belirlenmiştir.“
Yani Merkez Bankası bankalara diyor ki: “Kredi kartı alışverişlerinde, nakit çekimlerinde yüzde 1.84’e kadar aylık faiz uygulayabilirsiniz. Kart kullanıcısı borcunu ödemedi/ödeyemedi mi... Aylık yüzde 2.34’e kadar faiz uygulamak hakkınızdır.”

Lütfen bankanızdan gelen ekstreye, ya da internet sitelerindeki açıklamalarına bakın. Neredeyse tüm bankaların Merkez Bankası’nın ‘tavan’ olarak belirlediği faizi uyguladığını göreceksiniz.
Bugün için geçerli faiz oranlarını düşünürseniz nereden baksanız vatandaş iki kata yakın faiz ödemeye mahkum ediliyor. “Kredi kartı borç aracı değil ödeme aracı” söylemlerini bir kenara bırakın. Dünyada böyle faiz yok.
Faizin düşmesi için çağrıda bulunan yetkililere ben de bir çağrıda bulunmak istiyorum. İlk adımı siz atın. Hem devletin uyguladığı gecikme faizlerini hem de kredi kartlarını için Merkez Bankası’nın belirlediği faizleri düşürün.
Vatandaş için...

KREDİ KARTINDAN HANGİ KOŞULLARDA NE FAİZ ALINIYOR
ALIŞVERİŞ FAİZİ (YÜZDE 1.84)

* Dönem borcunuzun tamamını, son ödeme tarihine kadar ödemeniz halinde alışverişlerinizden (taksitli işlemler dahil) kaynaklanan borcunuza faiz işletilmiyor.
* Son ödeme tarihine kadar dönem borcunun tamamının ödenmemesi halinde ise (asgari tutarın ödenmesi zorunludur) kalan borcunuza hesap kesim tarihinden itibaren günlük bakiyeniz üzerinden faiz hesaplanır.
* Kredi kartında limiti aşarsanız, aynı gün, aşılan tutara alışveriş faiz oranı üzerinden faiz hesaplanmaya başlar. Toplam borç bakiyesi tahsis edilen limite düşene kadar faiz işlemeye devam eder.
* Şu anda yüzde 1.84 civarında olan aylık alışveriş faizine bir de KKDF ve BSMV dahil ediliyor.

NAKİT ÇEKİM FAİZ ORANI (YÜZDE 1.84)
* Nakit çekim işlemlerinde, aynı gün faiz işlemeye başlıyor. Hesap özetinizde, hesap kesim tarihine kadar oluşan faiz yer almaktadır. Bir sonraki hesap kesim tarihi ile ödeme yaptığınız tarih arasındaki faiz, hesap özetinizde yer alıyor.
* Kartlar için uygulanan nakit çekim faiz oranı yüzde 1.84’tür. Buna KKDF ve BSMV dahil değildir.

TAKSİTLİ NAKİT AVANS FAİZ ORANI (YÜZDE 1.80)
* Taksitli Nakit Avans faiz oranı ve taksit sayısı ile borçlanılan tutar üzerinden hesaplanan toplam faiz tutarı anapara üzerine eklenecek ve bu toplam tutar üzerinden eşit taksitlere bölünüyor.. 5 - 11 ay arası faiz oranı yüzde 1.84
* 12 ay vade için faiz oranı yüzde 1.80 KKDF ve BSMV dahil değildir.

GECİKME FAİZİ ORANI (YÜZDE 2.34)

Hesap Özeti’nde yer alan asgari ödeme tutarının son ödeme tarihine kadar ödenmemesi halinde, ödenmemiş asgari tutarınıza son ödeme tarihinden itibaren günlük bakiyeniz üzerinden gecikme faizi hesaplanır. Gecikme faiz oranı yüzde 2.34’tür. KKDF ve BSMV dahil değildir.