Washington’ın ekonomik teşvik oyunu ters tepebilir

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Ekonomik iyileşmenin güçsüzleşmesi ve pandeminin yeniden yükselişe geçmesine ek olarak, ABD başkanlık seçimleri sonrası kaos beklentisi hiç olmadığı kadar yüksek. Yine de Washington’daki yetkililer, ihtiyaç duyulan bir ekonomik teşvik paketi üzerinde mutabakata varmıyor. Meclisteki iki parti de, tarihi bir hata yapma pahasına seçmenin öfkesinin odağında olmaktan kaçınıyor. Sayısız ABD’linin hayatları bu siyasi kumar neticesinde daha da kötüye gidecek.

RSM International’ın Başekonomisti Joe Brusuelas, “iki partinin de siyasetçileri, yeni bir parasal yardımı kabul etmeyerek riske giriyor” dedi. Açıklamasının devamında, “bu ekonomi ya da finanstan ziyade siyasetle ilgili. Meselenin talihsiz gerçekliği bu çünkü gerçek hayatlar tehlike altında” ifadelerini kullandı.

ABD’de bir devlet desteği olmaksızın, daha fazla küçük işletme kapanacak. İşsizlik sigortasıyla geçinenler, yeni destekler olmadan hayatlarını sürdürmede zorluk çekecek. Kiracılar evden atılma tehlikesiyle karşı karşıya. Oteller, havayolu şirketleri ve diğer seyahat şirketleri on binlerce işe son verecek.

Korona virüs vakalarındaki artışa ek olarak Washington’daki çözümsüzlük, halihazırda dengesiz bir ekonomik iyileşmenin üzerine gölge düşürüyor. Hisse piyasaları ve emlak piyasası sert bir yükseliş gösterse de, ekonominin pandemiden en çok etkilenen kısımları halen sıkıntıda.

Dengesiz iyileşme risk altında

CNN Business’ın İyileşme Tablosu otellerde doluluk oranın, kriz öncesi seviyelerin %29 altında olduğunu gösteriyor. ABD’nin havaalanları bir önceki yılın aynı dönemine göre, ağırladığı yolcuların yarısını ağırlıyor. OpenTable isimli internet sitesinden yapılan restoran rezervasyonlarında pandemi öncesine göre %56 düşüş var.

Moody’s Analytics’in Başekonomisti Mark Zandi, “bunlar hala karanlık ekonomik zamanlar” dedi. Açıklamasının devamında, “ekonomik iyileşme ciddi bir risk altında çünkü yönetim ve meclis yeni bir ekonomik teşvik paketi çıkaramıyor. Özellikle de pandeminin yeniden yükselişe geçtiği ve seçim sonuçlarına yönelik karmaşanın arttığı düşünülürse” ifadelerini kullandı.

Ekonomik iyileşmenin, siyaset ve sağlık alanındaki belirsizliklere karşı direnç göstermesi umuluyor. Ancak ekonomistler rekor bir üçüncü çeyrek beklerken, Amerikan ekonomisinin resesyona girme riski var. Zandi’ye göre “çift dipli bir resesyon ciddi bir tehdit.” ABD negatif gayrisafi yurtiçi hasılaya dönüşü engellemeyi başarsa bile, Zandi, aylık işsizlik oranlarının yükseleceğini söyledi. Zandi, “tarihe çift dipli resesyon olarak geçmeyebilir, ancak kesinlikle böyle hissedilecek” dedi.

‘İki tüketicinin hikayesi'

İstihdam piyasasındaki yükseliş yavaşlıyor. Pandemi esnasında gerçekleşen 22,2 milyon iş kaybının neredeyse yarısının telafi edilmesinin ardından, Eylül ayında ABD’de 661,000 yeni istihdam oluştu. Bu da 1,5 milyon yeni istihdamın görüldüğü Ağustos ayına kıyasla ciddi bir düşüşe işaret etti.

Yeni bir işten çıkarma dönemi de başlamak üzere. Son dönemlerde Disney, American Airlines ve Charles Schwab gibi büyük şirketler büyük oranda işten çıkarmalar açıkladı. En büyük endişe, ekonomik teşvik paketinin etkileri ortadan kalkarken ve pandemi kötüye giderken, tüketici harcamalarının nasıl etkileneceği. Çünkü tüketici harcamaları ABD ekonomisinin en büyük itici gücü.

Ally Invest’in Baş Yatırım Stratejisti Lindsey Bell “tüketicilerin bir miktar birikmişi olsa da bu oldukça çabuk tükenecek, özellikle de tatil sezonu yaklaşırken” dedi. Amerikalıların %28’i şimdiden yeni yıl hediyelerine daha az para harcayacaklarını söylüyor. Bu rakamsa Gallup’a göre, 2012 yılından bu yana en yüksek oran. Tüketicilerin sadece %12’si harcamalarını arttırmayı planlıyor.

Bell, “eğer daha derine bakarsanız, iki tüketicinin hikayesini göreceksiniz” dedi. Açıklamasının devamında “en kötü etkilenen sektörlerde işlerini kaybedenler gerçekten zorluk çekiyor. Diğer tarafta ise evden çalışabilen insanlar var. Hayatlarımız tamamen parçalanmadı” ifadelerini kullandı.

Ekonomik gerçeklikten kopuk

Demokratlar Ekim ayı başında 2,2 trilyon dolarlık bir teşvik paketi önerdi. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ve ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin son dönemde 1,9 trilyon dolarlık bir ekonomik teşvik paketinde anlaşmaya yakın görünüyordu. Ancak iki taraf pandemiye karşı bir plan konusunda fikir ayrılığında.

Demokratlar aynı zamanda iyi sonuçlar veren anketlere bakıyor ve potansiyel bir mavi dalganın, gelecek yılın ilk dönemlerinde daha büyük ve belki de daha iyi teşvik paketine olanak tanıyabileceğini düşünüyorlar. Ancak bazı demokratlar, Pelosi’yi anlaşmayı masaya yatırmadığı için eleştirdi zira insanlar şimdi güçlük içindeler. NewYork’un demokrat üyesi Max Rose, “burada kesinlikle bir hata yapıyor” dedi.

Rose’a göre kanun yapıcılar, “ekonomiden o kadar kopuk hale geldiler ki Amerikalıların çektiği sıkıntıları görmüyorlar ve duymuyorlar.”

Bir önceki resesyonun hataları tekrarlanıyor

Pelosi ve Mnuchin bir anlaşmaya varsa bile, meclisteki birçok cumhuriyetçi 2 trilyon dolarlık bir teşvik paketine muhalefet ediyor. Bazı cumhuriyetçiler, Joe Biden’ın Ocak’ta başkan olma ihtimaline karşı, şimdi büyük bir teşvik paketi geçirmek istemeyebilirler. Diğerleriyse bütçe açığı konusunda endişeli. Ancak Trump’ın vergi kesintileri, pandemiden çok daha önce 1 trilyon dolarlık bir açığa neden olmuştu.

RSM’den Brusuelas, “meclisteki cumhuriyetçi çoğunluk tarihi boyutlarda bir kumar oyunuyor ve bundan sorumlu tutulmayacaklar” dedi. Birçok ekonomist bütçe açığı konusunda endişe duymak için doğru zaman olduğunu söylüyor. Bu nedenle ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, eyleme geçme çağrısı yaptı ve yeni bir korona virüs dalgasının “trajik” etkileri konusunda uyarıda bulundu.

Bahsi geçen risk, Washington’ın Büyük Resesyon’da yapılan hataları tekrarlaması. Bu dönemde kongre ekonomik teşvikleri zamanından erken geri çekmiş, harcamaları kesmiş ve zayıf bir ekonomik iyileşmeye neden olmuştu.

Pandemi sonrası zayıf bir ekonomik iyileşmenin ironik yanı, Amerika’nın borç yüküyle baş etmede daha büyük zorluklar yaratacak olması. Hükümet daha fazla işsiz vatandaşı desteklemek zorunda kalacak ve yavaş büyüme vergi gelirlerini engelleyecek. Zandi, “engel olmaya çalıştıkları şey olacak: Daha büyük bütçe açıkları ve borç yükü” dedi.

Trump'tan 'Kocalarınızı işe geri döndüreceğim' vaadi

2 trilyonluk paket seçim sonrasına kaldı

First Lady bir kez daha Başkan Trump'ı rezil etti