Vize muafiyeti için AB’den ilk geçer not

Türkiye’nin Avrupa Birliği’nden (AB) en önemli beklentileri arasında yer alan vize muafiyeti sürecine ilişkin ilk değerlendirme raporuna Hürriyet ulaştı. Teknik içerikli “yeşil ışığı” hayati önem taşıyan AB Komisyonu tarafından hazırlanan 40 sayfalık belgede, süreçte henüz ilk yıl olmasının da etkisiyle eksikler bulunsa da genel hatlarıyla olumlu bir tablo söz konusu. Hafta başında açıklanması beklenen belgede, Türkiye’nin vize muafiyeti için hazırlanan yol haritasındaki bir takım kriterlerin uygulanmasında daha şimdiden iyi ilerleme sağladığı ve kriterlerin tamamını karşılama konusunda daha fazla ilerleme sağlama kapasitesine sahip olduğu belirtiliyor.
Buna rağmen Türkiye’deki gelişmelerin, sağlanan yasal ve idari ilerlemenin ve AB ile işbirliğinin genel düzeyinin Türk vatandaşlarına Schengen vizesinin kaldırılması önerisinde bulunulmasını sağlayacak düzeyde olmadığı da belgenin vurguları arasında yer alıyor.
 
Türkiye’nin belge güvenliği, göç idaresi, kamu düzeni ve güvenliği, temel haklar, geri kabul ile istatistikler alanında bir yılda kaydettiği performansı değerlendiren AB, belirlenen 75 kriterin 10’unun hiç karşılanmadığının altını çiziyor. Belgede, geri kalan kriterlerin büyük bölümünün ise kısmen tamamlandığı ve daha fazla ilerleme perspektifinin bulunduğu vurgulanıyor.
 
TÜRKİYE'DEN BEKLENTİLER
 
Türkiye’nin atması gereken adımlardan öne çıkanlardan bazıları şunlar:
 
Rumlara vize verirken Güney Kıbrıs Rum Kesimi ifadesi yerine “Kıbrıs Cumhuriyeti” ifadesini kullanmak.
AB müktesebatıyla uyumlu veri içeren biyometrik pasaport düzenlemek.
Daha modern, etkili ve entegre bir sınır idare sistemi oluşturmak.
Göç idaresi alanında mevcut yasaların etkili ve kapsamlı şekilde uygulanması.
Geri Kabul Anlaşması’nın (GKA - Türkiye üzerinden AB ülkelerine geçen mültecilerin kabul edilmesi) tüm AB üyelerine yönelik olarak bütünüyle uygulanması.
Terörle mücadele yasasının revize edilmesi ve AİHM içtihatıyla uyumlu olarak uygulanması.
 
HIZI ANKARA'YA BAĞLI
 
Türkiye, imzayı takip eden 3 yıl boyunca Geri Kabul Anlaşması’nı (GKA)uygulamama hakkına sahip. AB ise muafiyeti tanımak için GKA’nın uygulanmasını istiyor. Uygulamanın yeterli olup olmadığını görmek için ise Brüksel’in 2-2.5 yıl süreye ihtiyacı var. Türkiye’nin “3 yıl hakkını” kullanması halinde normal şartlarda 2018 civarında bitmesi öngörülen teknik sürecin sonunda vize muafiyeti kararı oybirliğiyle değil nitelikli çoğunluk ilkesi temelinde verilecek.
 
SIKI DENETİM SÜRECEK
 
AB, vize muafiyetine giden süreçte Türkiye’yi sıkı denetimde tutacak. Asıl olarak Komisyon tarafından yürütülecek süreçte AB ülkeleri tam müdahil olacak. Bu çerçevede üye ülkelerin uzmanları da devrede olacak. Europol, Eurojust, Frontex gibi ilgili AB ajanslarının uzmanlığına başvurulabilecek. AB Komisyonu, Geri Kabul Anlaşması (GKA) konusunda AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu’na raporlar sunacak. AB adalet ve içişleri bakanları altı ayda bir durum değerlendirmesi yapacak.