Vergi avantajını gören fonlara koştu

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) bültenlerinde son haftalarda dikkat çeken onlarca özel fonun kuruluşuna izin verilmesi. Öyle ki bir haftada 8 fona izin verildiği oldu. Peki neden kuruluyor özel fonlar? Öncelikle reel faizin negatif olduğu dönemde hem kişiler hem şirketler finansal varlıklarını enflasyona karşı korumak istiyor. Bunun için de arayış içinde. İkincisi ve daha önemlisi ise devletin yapmak istedikleri. Ekonomi yönetimi tasarrufu artırmak istiyor. Bunun için yatırım fonlarını ve Bireysel Emeklilik Sistemi'ni (BES) önemsiyor. Bu doğrultuda ekonomi yönetimi yatırım fonlarına o kadar çok avantaj sağladı ki bundan haberdar olanların fon kurmamasına veya yatırım fonlarına yönelmemesine neredeyse imkan yok. Böylece son 1 yılda yatırım fonlarında yatırımcı sayısı 1 milyon kişi artarak 3.3 milyon kişiye, yatırım fonları büyüklüğü de 209 milyar lira artarak 406 milyar lirayı geçti.

AİLE ÜYELERİNE ÖZEL KURULUYOR

Yatırım fonlarına geleceğiz ama önce özel fonu tanımlayalım. Özel fon, yatırımcının risk ve getiri beklentilerine uygun olarak tek bir kurum, kişi yada aile üyelerine özel kurulan bir fon. Bu fon adı üstünde fon yönetim şirketinin kişi, aile veya şirkete özel olarak fon oluşturması anlamına geliyor. Fonun yönetimine şirket veya kişi isterse katılıyor isterse katılmıyor. Böylece kendine ayrı bir fon yönetimine sahip oluyor.

ŞİRKETLER KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF

Peki nedir bu avantajlar? Gelin şirketlerden başlayalım. Şirketler Türk Lirası cinsi fon yatırımında kurumlar vergisinden muaf oluyor. Yüzde 23 vergi ceplerinde kalıyor. Bu büyük bir avantaj. 15 Nisan 2022'de yayımlanan Resmi Gazete ile "Tam Mükellef Tüzel Kişilerin Unvanında TL İbaresi Bulunan Yatırım Fonlarından Elde Ettikleri Kazançların Kurumlar Vergisinden Müstesna Tutulmasına İlişkin Karar'da Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikle, TL cinsinden yatırım yapan ve unvanında (TL) yer alan yatırım fonlardan elde edilen kazançlar Kurumlar Vergisi'nden istisna edildi.

DEVALÜASYON FARKININ VERGİSİ ÖDENMİYOR

Gerçek kişiler ise döviz almak yerine özel fon kurduğunda veya yatırım fonu yatırımı yaptığında döviz yatırımında yüzde 20 yerine yüzde 10 stopaj (vergi kesintisi) ödüyor. Üstelik yüzde 9'da Eurobond getirisi mevcut. Bu kişilerin bir avantajı da devalüasyon farkının vergisini ödemiyor olmaları. Bir örnekle açıklayalım. Bir kişi parasını bankada döviz hesabında tuttuğunda yüzde 20 stopaj ödemek zorunda. Diyelim ki bu kişi 1000 dolara 20 dolar faiz aldı. Bir de bunun 4 dolar stopajı ödeniyor. Oysa serbest döviz fonunda kazanç üzerinden sadece yüzde 10 stopaj mevcut. Kazanç da dolar cinsinden olduğu için net yüzde 9 gelir elde edilebiliyor.

STOPAJ YOK

Gerçek kişiler, Türk Lirası cinsi bir çok fonda hiç stopaj ödemiyor. Bilindiği gibi kişiler bankaya gidip mevduat yaptığında yüzde 5 stopaj mevcut. Örneğin mevduat yerine likit fon alındığında bu vergi ödenmiyor. Buna ek olarak hisse senedi fonlarında da temettü açısından büyük avantaj olduğunu akıldan çıkarmayalım. Normalde borsada hisse yatırımı yapan kişi temettü geliri için stopaj ödüyor. Özel fonlar ve yatırım fonlarında ise temettü için ödenen stopaj da yok. Üstelik kişiler temettü gelirini beyan edip gelir vergisi (yüzde 40'a kadar) ödemek zorunda da değil.

Fonlarda stopaja tabi olma durumu şöyle:

Portföylerinin yüzde 51’i aşan miktarda Türkiye’de borsada işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinden elde edilen gelirler stopaja ve yıllık beyana tabi değil.

Devamlı olarak fon toplam değerinin en az yüzde 80’i menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetleri dışında kalan ve BİST’te işlem gören hisse senetlerinden oluşan hisse senedi ağırlıklı fonların katılma belgelerinden sağlanan gelirler yüzde 0 oranında stopaja tabi.

İki yıldan fazla süreyle elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerde stopaj oranı yüzde 0’dır.

23.12.2020-31.03.2022 tarihleri arasında iktisap edilen yatırım fonlarından elde edilenler (eurobond, değişken, karma, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanlarında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç) yüzde sıfır oranında stopaja tabi.

Yukarıdaki fonlar dışında kalan yatırım fonu katılma belgeleri kar payları yüzde 10 oranında stopaja tabi.(Habertürk - Rahim Ak)

Emlak vergisi için son gün: Ödemelerde yeni dönem!

15 Ekim'e kadar ithal şekere gümrük vergisi yok

840 bin esnafa vergi istisnası

Vergi ödemelerinde yeni dönem!