Venüs'te esrarengiz kasırgalar

Dünya’ya en yakın gezegen olan Venüs, son yıllarda atmosferinde yaşanan değişimle gökbilimcilerin dikkatini çekiyor. Bilim insanları, kalın bulutlarla çevrili olan sıcak gezegendeki kasırgaların giderek güçlendiğini belirtirken, bu durumun sebebi bilinmiyor.
Adını Roma’nın aşk ve güzellik tanrıçasından alan Venüs, son 6 yıldır çok şiddetli kasırgalara sahne oluyor. Yüzeyindeki sıcaklık 460 derecenin üzerine çıkabilen ve bu nedenle yaşam barındırma ihtimali çok düşük olan Venüs’te, geride kalan 6 yıl içinde rüzgar hızları saatte ortamala 300 km’den, 400 km hıza yükseldi. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Venus Express uydusu taradından yapılan ölçümler rüzgar şiddetinde yüzde 33’lük artışa işaret ederken, bilim insanları bu artışın sebebini çözebilmiş değil. Moskova’daki Uzay Araştırma Enstitüsü’nden Igor Khatuntsev, “Zaten atmosferinde çok şiddetli rüzgarların olduğu Venüs için bu çok büyük bir artıl... Böyle bir durum Venüs’te daha önce gözlemlenmedi. Bu durumun altında yatan faktörleri bilmiyoruz” dedi.

‘SÜPER KASIRGA GÜCÜ’
Space.com’un haberine göre, Venüs’ün sürekli ‘dönen’ atmosferi, her dört Dünya gününde bir keaz gezegenin etrafını dolaşıyor. Güneş Sistemi’ndeki gezegenlere kıyasla, kendi ekseninde saat yönünde dönen tek gezegen olan Venüs, bu dönüşünü 243 günde tamamlıyor. Öte yandan, Venüs dahil tüm gezegenler Güneş’in etrafına saatin ters yönünde hareket ediyor. Bu hareket kapsamında Venüs’te bir yıl, 224.7 gün sürüyor. Kısaca, gezegenin kendi eksenindeki bir tam turu, bir yılını geride bırakıyor.

Gökbilimciler, Venüs’a özgü bu tuhaflığı ve ortaya koyduğu şiddetli rüzgarları, ‘süper kasırga gücü’ olarak adlandırıyor.

Khatuntsev ve ekibi, Icarus dergisinde yayımlanan analizlerinde, Venus Express’in, gezegenin 50’in kuzey ve güney enlemleri arasına ait fotoğraflarını çekti. Araştırmacılar, yüzeyden yaklaşık 70 kilometre yukarıda olan bulutların hareketlerine ait on binlerce fotoğrafı gözden geçirdi.

Benzer bir araştırma yürüten Japonya’nın Ibaraki kentindeki Bilişim Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’nden Toru Kouyama ve ekibi de, elde ettikleri sonuçları Journal of Geophysical Research dergisinde sundu.

‘ANORMAL HAREKETLER'

Japon ekip, Venüs’ün güney yarımküresindeki alçak enlemleri kapsayan araştırmalarında, ‘son altı yıl içinde her 255 günlük zaman diliminde rüzgarların şiddetinin 70 km ve üzerinde arttığını’ belirtti. Her iki araştırmada, rüzgar hareketlerinin Güneş’n konumu, yerel saat ve gezegenin rotasyonuna göre değişim gösterdiği tespit edildi.

Çalışmalarda, rüzgarların şiddetinin 24 saat kadar şaşırtıcı derecede kısa zaman dilimlerinde değiştiği, atmosferin rotasyonunun ise 3.9 ile 5.3 gün arasında gerçekleştiği ölçüldü. Söz konusu ölçümlerin neye dayandığı ise bilinmiyor.

Venus Express görevinde yer alan Håkan Svedhem, “Venüs’ün atmosferik rotasyonu Güneş Sistemi’ndeki en büyük sırlardan biri... Elde edilen son bilgiler bu gizemi daha da artırdı” dedi.